рефераты конспекты курсовые дипломные лекции шпоры

Раздел Образование
/
Профессор Адибаев Б.М., доценттер Андаспаева А.А., Ажибекова Ж.Ж. дайында

Реферат Курсовая Конспект

Выберите учебное заведение

Профессор Адибаев Б.М., доценттер Андаспаева А.А., Ажибекова Ж.Ж. дайында

Профессор Адибаев Б.М., доценттер Андаспаева А.А., Ажибекова Ж.Ж. дайында - раздел Образование, С и л л k...

С и л л а б у с

Информатика пәні	Inf1105
мамандығы	051102 «Қоғамдық денсаулық сақтау»
	051103 «Фармация»
	050721 «Органикалық заттардың химиялық технологиясы»
	050507 «Менеджмент»

Кафедра	Физика, математика және медициналық информатика

Курс	Бірінші Семестр І/ІІ

Барлығы	3 кредит (135)
Дәріс	-
Практикалық сабақ	45 сағат
ОСӨЖ	45 сағат
Аудиториялық	90 сағат
СӨЖ	45 сағат
Бақылау түрі	емтихан

Алматы, 2008

Профессор Адибаев Б.М., доценттер Андаспаева А.А., Ажибекова Ж.Ж. дайындаған силлабус жұмыс бағдарламасына сәйкестендіріліп құрылды және кафедра отырысында талқыланып бекітілді.

№ хаттама «_____»_____________2008ж.

Кафедра меңгерушісі, проф. Адибаева Б.М.

1. Жалпы мағлұмат:

Жоғары оқу орнының аты	С.Асфендияров атындағы Қазақ Ұлттық Медицина Университеті

Кафедра	физика, математика және медициналық информатика

Пән	«ИНФОРМАТИКА», пән коды Inf1105

Мамандық	051102 «Қоғамдық денсаулық сақтау»
	051103 «Фармация»
	050721 «Органикалық заттардың химиялық технологиясы»
	050507 «Менеджмент»

Оқу сағатының көлемі (кредит)	3 кредит (135сағат)

Курсты және семестрді оқыту	1 курс, 1/2 семестр

Оқытушылар туралы мағлұмат:

№	аты жөні	дәрежесі	қызметі	ғылыми жұмыстары
1.	Адибаев Берік Мұқатұлы	ф.м.ғ.к.	профессор	Теплофизика, дифферен-циалдық теңдеу
2.	Андаспаева Айгүл Абжапарқызы	ф.м.ғ.к.	доцент	Диэлектрик және жартылай өткізгіштік, жоғары оқу орнында жеке тұлғаның әлеуметтенуі
3.	Аймаханова Айзат Шалқарқызы	ф.м.ғ.к.	доцент	Информатиканы оқыту әдістемесі
4.	Шадинова Күнсұлу Сейдазықызы	п.ғ.к.	доцент	Информатиканы оқыту әдістемесі
5.	Исмаилова Мадина Маликовна		аға оқытушы	Информатиканы оқыту әдістемесі
6.	Омарбаева Арайлым Нұрахымқызы		аға оқытушы	Информатиканы оқыту әдістемесі
7.	Джаханова Бақыт Нұрсағатқызы		аға оқытушы	Информатиканы оқыту әдістемесі
8.	Сержанова Кұралай Шарханқызы		аға оқытушы	Информатиканы оқыту әдістемесі
9.	Алтекова Інжу Сержанқызы		аға оқытушы	Информатиканы оқыту әдістемесі
10.	Рахимбаева Гүлбаршын Сабитқызы		оқытушы	Информатиканы оқыту әдістемесі
11.	Түймебаева Ақнұр Ерсаинқызы		аға оқытушы	Информатиканы оқыту әдістемесі
12.	Бекенаева Кымбат Слямқызы		оқытушы	Информатиканы оқыту әдістемесі
13.	Мысеке Айман Бектұрсынқызы		оқытушы	Информатиканы оқыту әдістемесі
14.	Баракова Алия Шаризатқызы		оқытушы	Информатиканы оқыту әдістемесі
15.	Изимова Гүлнара Акимжанқызы		оқытушы	Информатиканы оқыту әдістемесі
16.	Жакипова Шынар Әбубакірқызы		оқытушы	Информатиканы оқыту әдістемесі
17.	Жыланбаева Балкия Калибайқызы		оқытушы	Информатиканы оқыту әдістемесі
18.	Малаева Жұлдыз Құрманғалиқызы		оқытушы	Информатиканы оқыту әдістемесі

Байланыс ақпараты:

№№	Кафедраның мекен жайы	Телефон	Электрондық пошта
	Бөгенбай көшесі 151, №2 оқу ғимараты 2 қабат	ішкі байланыс 219,190

Пән саясаты:

Студенттер барлық байланыс сағаттарға (практикалық сабақ, ОСӨЖ) қатысулары тиіс. Себепті жағдаймен жіберілген сабақтар міндетті түрде өтелінеді. Яғни оқытушының нұсқауы бойынша жіберілген сабақтың тақырыптары белгіленеді, ал ол офистік уақытта өтелінуі тиіс. Жіберілген практикалық сабақ компьютерлік класта өтелінеді.

Семестр бойы оқу жұмыстары рейтингілік баллдық жүйе негізінде болғандықтан, студент күнтізбелік кесте бойынша өз уақытында берілген тапсырманы орындауы тиіс.

2. Бағдарлама:

Кіріспе

Жаппай ақпараттандыруға байланысты денсаулық сақтауда болашақ фармацевтерді жаңа компьютерлік технологиялармен таныстыру, медициналық ғылымды ақпараттандыру және информатика негіздері бойынша дайындау қажеттілігі туып отыр.

Пәннің мақсаты

Ақпараттық және коммуникациялық технологияны оқытуда білім, біліктілік және дағды жүйесін қалыптастыру, медицина жоғары оқу орындарының студенттері ақпараттық және коммуникациялық технологияны оқу үрдісінде пайдалану, сонымен қатар студенттерді денсаулық сақтау ақпараттандыру әдістерімен таныстыру

Оқытудың міндеті:

- Профессионалдық іс-әркеттерде қазіргі кездегі компьютерлік программаларды қолдану

- Медициналық биологиялық зерттеулерде «Медициналық статистика» программа дестесін қолдану

- Фармациялық есептерді программалау және алгоритмдерін құрудағы дағды мен біліктілікті қалыптастыру

- Интернет және жергілікті желіні қолдану қабілеттілігін қалыптастыру

- ҚР «Электрондық үкімет» құру жөніндегі Мемлекеттік бағдарламаның негізгі мақсаттарымен және міндеттерімен студенттерді таныстыру. Бағдарламаны елге үлестірудегі, таратудағы механизмдер, бастапқы бағыт және мемлекттік органдардағы ақпараттандырудың қазіргі кездегі жағдайын талдау

Оқытудың соңғы қорытындысы:

Cтудент

· білуі тиіс:

- өз еңбегіндегі негізгі ұйымдастырулар

- компьютер туралы қажетті мағлұматтар

- профессионалдық іс-әректтер аясындағы маманға қажет ақпаратты өңдеудегі, жинақтаудағы және сақтаудағы негізгі компьютерлік әдістер,

- алгоритмдеу және программалау негіздері

- жаңа компьютерлік технологиялар

- қолданбалы программалар дестесін қолданып мысалдар қарастыру

- ЭЕМ көмегімен медициналық биологиялық ақпаратты өңдеуге арналған мысалдар

- Жаңа дәрілік заттар мен биологиялық активті заттардың күйлері туралы ақпараттарды талдау және жинау әдістерінің негіздері

- ҚР «Электрондық үкімет» құру жөніндегі Мемлекеттік бағдарламаның негізгі мақсаттары мен міндеттері бағдарламаны елге үлестірудегі, таратудағы механизмдер, бастапқы бағыт және мемлекеттік органдардағы ақпараттандырудың қазіргі кездегі жағдайын талдау

- HTML тілінің негіздері

- ҚР «Электрондық үкімет» архитектурасы және инфрақұрылымның базалық компоненттері

· істей алуы тиіс:

- Жаңа технологияны игеруі

- Фармациялық және медициналық мазмұнды қарапайым есептердің алгоритмін құру

- Фармациялық және медициналық мазмұнды қарапайым есептердің программасын жазу

- Қолданбалы және стандартты программалармен жұмыс істеу

- Дамыған елдерде «Электрондық үкімет» қызметтерінің қарқындылығын талдау

· дағдыны меңгеруі тиіс:

- Қолданбалы программаны қолдану, компьютермен жұмыс істеу

- Интернет ресурстарын пайдалану

- Статистикалық талдау әдістерін қолдану

- «Электрондық үкімет» тағайындаған электронды қызметтерді пайдалану

- Барлық коммуникациялық технологиялар мен телемедициналарды пайдалану

- Веб-құжаттарын құру

Пәннің пререквизиті

Медициналық жоғары оқу орнында «Информатика» курсын оқыту мектептегі «Информатика» және «Математика» пәндері бойынша алынған негізгі білімдеріне сүйенеді.

Пәннің постреквизиті:

- Медициналық статистика,

- Политология,

- Социология,

- Жалпы гигиена

Дәрістердің, практикалық сабақтардың, ОСӨЖ, СӨЖ тақырыптық жоспары

№ апта	№ п,п	№ тарау	Тақырып атаулары	өткізу формасы және әрбір сабақтың сағаттық көлемі	балл
дә-ріс	практи-калық	соөж	сөж
			Информатика пәніне кіріспе Пән, объектілер және информатика құрамының бөлігі. Ақпараттың физикалық және математикалық аспектілері. Информатиканың математикалық негіздері.
		Санау жүйесі және сандарды беру формалары Санау жүйесі. Екілік, сегіздік және он алтылық санау жүйесі. Бір санау жүйесінен басқа санау жүйесіне ауыстыру.
		Қазіргі есептеу техникасының дамуының сатылық сипаттамасы Ақпаратты компьютерде беру (бейнелеу). Бульдік алгебра және компьютердің логикалық сұлбасы. Компьютердің негізгі блоктарын ұйымдастыру элементтері. Процессордың ұйымдастыру архитектурасы. Компьютер жадысын ұйымдастыру.Адрестеу жүйесін ұйымдастыру.
		Ақпаратты сақтаудың техникалық құралы Жадыны басқару, мультипроцессорлық есептеу жүйелері: есептеу процесін параллелдендіру, ярустық параллелді формалар. Гипержазықты әдістер.
			Компьютердің программалық жабдықтамасы: MS DOS операциялық жүйесі Операциялық жүйелер. Операциялық жүйе MS DOS. MS DOS ОЖ-де дискілермен, файлдармен және каталогтармен жұмыс істеу.
		MS DOS жұмыс істеу технологиясы Командалы файлдарды құру және оны қолдану. ОЖ автоматты баптайтын аutoexec.bat командалық файл. Config. sys конфигурациялық файлдың көмегімен ОЖ баптау.
		NC программалық қоршау NC программалық қоршауда дискілермен, файлдармен және каталогтармен жұмыс істеу.
		Компьютердің программалық жабдықтамасы: MS Windows операциялық жүйесі (ОЖ) Windows операциялық жүйесі. Windows ортасын баптау. Дискілер, файлдар және бумалар. Стандартты программалар.
		Қызметші программалық жабдықтама Программа-архиватор. Магниттік дискінің қызметші программасы.
			Қолданбалы программалық жабдықтама: MS Word мәтіндік редакторы Мәтінмен жұмыс істеу, пішімдеу және өңдеу. Кестемен жұмыс істеу. Графикалық объектілермен және формулалармен жұмыс істеу.
		Кестемен және формамен жұмыс істеу Кестені құру және пішімдеу: мәтін бағыттарын өзгерту, деректерді іріктеу. Формалармен жұмыс істеу.
		MS Word мәтіндік редакторында күрделі құжаттарды құру Құжатпен жұмыс істеудің жалпы амалдары. Құжат абзацтарына жүргізілетін амалдар. Мәтін фрагменттеріне жүргізілетін амалдар. Контексті іздеу және ауыстыру. Сөзді және синтаксисті тексерулер. Беттің параметрлерін тағайындау. Макросты қолдану. Автомәтін. Құжаттарды біріктіру.
		MS Excel электрондық кестесі Тұтынушы интерфейсі. Блокпен жұмыс істеу. Функция және диаграмма шеберлерімен жұмыс істеу. Деректерге статистикалық өңдеу жүргізу: орташа мәндерді анықтау, дисперсия. Полгигон және гистограмма тұрғызу.
		Корреляциялық тәуелділіктің моделі Статистикалық функциялармен жұмыс істеу Корреляциялық тәуелділіктің математикалық моделі және графиктерін тұрғызу.
			Медициналық есептерді шығаруда MS Excel электрондық кестесін қолдану Электронды кестені (ЭК) жобалау. ЭК біріктіру. Кестелер арасындағы байланыстарды ұйымдастыру. ЭК консолидациясы. Файлдарды біріктіру командалары. Макрос-жұмысты автоманттандыру құралы. Шешім қабылдауды құптауға арналған электронды кесте.
		MS Power Point презентациясын құру MS Power Point презентациясын құру. Графикалық объектілерден тұратын слайдтармен жұмыс істеу.
		MS Access деректер қорын басқару жүйесі Деректер қорын құру. Кесте құру. Кестелермен жұмыс істеу (деректерді іздеу, ауыстыру, сүзгілеу және іріктеу).
		Кестелер арасындағы байланыс Деректер схемасы. Кестелер арасындағы байланысты құру және жою.
		Күрделі сұраныстарды құру Сұраныс типтері. Access-те сұраныс құру.
		Форма және есеп берумен жұмыс істеу Күределі форманы және есеп беруді құру.
			Медициналық есептерді шығаруда MS Access деректер қорын басқару жүйесін қолдану Кезеңдер технологиясы туралы жалпы мағлұмат. Деректер қорының кесте құрылымын құру. Деректерді енгізу және өңдеу. Кестеде берілген деректерді өңдеу. Деректер қорынан ақпарат алу.
		Медициналық биологиялық ақпараттарды өңдеуде ЭЕМ қолдану Тұтынушы интерфейсі. «Statistics» дестесімен жұмыс істеу. Негізгі статистикалық сипаттамалар. Корреляциялық тәуелділікті есептеу.
	1-3	Бақылау жұмысы
		Статистикалық деректерді өңдеу Кездейсоқ шамалардың таралу заңдары. Гистограмма және жиілік кестесі. Стъюденттің таралу заңы.
		“STATISTIСS” дестесімен жұмыс істеу Сипатталатын статистика. Таралу функциясын таңдау. Екі таңдама ортаның арасындағы айырмашылықтарын айқындау.
			Медициналық есептерді шығаруда “STATISTIСS” дестесін қолдану «Боксер-Вискер» графигі. Қалыпты және ықтималдық қағазындағы график. «Боксер-Вискер» категорияланған графигі. Есептелінетін шамалар. Деректерді сұрыптау. Айырмашылықтың ақиқаттылығын анықтау: корреляциялық матрица, матрицалық график. Корреляция теңдеуінің екі өлшемді сызуын қорытындылайтын график.
		Компьютер желісі, телекоммуникациялық және желілік технология Желі туралы жалпы мағлұмат. Компьютер желісінің қажеттілігі және сілтемелер. Аппараттық және программалық жабдықтама. Ауқымды және жергілікті желілер. Желі топологиясы. Деректерді беру тәсілін шолу.
		Интернетте жұмыс істеу Ауқымды желі Интернет. Интернетте жұмыс істеу. OutLook Express электронды поштамен жұмыс істеу.
		Ақпаратты қорғау негіздері Ақпаратты қорғаудың негізгі түсініктері. Ақпараттық қауіпсіздік және оның құрамы. Медициналық ақпаратты қорғау. Криптология ұғымының негізгі түсініктері. Симметриялық және ассимметриялық криптожүйелер. системы.
		Ақпаратты қорғау Зақым келтіруші программа және оның классификациясы. Компьютерлік вирустардан қорғау әдістері. Антивирустық қорғау құралдары. Антивирустық программамен жұмыс істеу.
			Жасанды интеллектке кіріспе Жасанды интеллекттің даму тарихы. Жасанды интеллектің даму бағыты. Жасанды интеллект жүйесінің классификациясы.
		Медициналық сараптық жүйелер Сараптық жүйелердің жалпы құрылымы. Негізгі анықтамалары және түсініктері. Сараптық жүйелердің классификациясы. Сараптық жүйелердің құрамы және сипаты.
		HTML тілінің негіздері HTML құжатының негіздері. Мәтінді пішімдеу. HTML-тізімін қолдану. Тізімдер. Тізімдер анықтамасы. HTML-құжатының түстік гаммасы. Кесте құру.
		HTML-құжатта графикалық объектіні кірістіру HTML-құжатында суреттерді бейнелеу. Кестеге суретті кірістіру.
			HTML-құжатын пішімдеу Форма құру. Фрейма туралы түсінік. Гипермәтіндік сілтеме. Қарапайым гиперсілтемені құру. Сілтеме ретінде графикалық файлды қолдану. Сілтеме және түс. Көлденең сызықтар.
		HTML-құжатта сүзгіні құру Сүзгілеу. Суретке және мәтінге сүзгілеуді қолдану.
		Қазақстандағы ЭҮ Мемлекеттік бағдарламасының енгізілуі ЭҮ туралы негізгі түсінік. Ақпараттық коммуникациялық технология (АКТ) және мемлекетті басқару жүйесінде модернизация жүргізу. 2005-2006 жылғы ҚР-ның «Электрондық үкімет» құру жөніндегі Мемлекеттік бағдарламаның негізгі мақсаты мен міндеті. «Электрондық үкіметке» арналған мемлекеттік бағдарламаны іске асырудың негізгі бағыттары мен тетігі. Қазақстанда АКТ-ның мемлекет басқаруға енгізілу үшін оның функционалдық жүйесі мен нормативті құқықтық негізі. Қазіргі кездегі заңдастырылған қорлар. ЭҮ инфрақұрылымы. Сыртқы контур. Ішкі контур. Әкімшілік реформа және мемлекет басқару жүйесінің реинжинирингі.
		Қазақстанда ЭҮ Мемлекеттік программасын енгізу «Электрондық үкіметке» арналған мемлекеттік бағдарламаны іске асырудың негізгі бағыттары мен тетігі.
			Қазақстанда ЭҮ дамуы Қазақстанда қазіргі кездегі ақпараттық коммуникациялық технологияны дамыту және басты приоритеттерін ендіру. ҚР-да «Электрондық үкіметі» енгізудегі төрт буын. ҚР-да ақпараттық теңсіздікті төмендетуге бағытталған шаралар. ҚР-да «ЭҮ» қалыптастырудың Мемлекеттік бағдарламасына сәйкес «Электрондық үкіметтің» қызмет көрсетулері.
		Қазақстанда ЭҮ-тің қызмет көрсетуі Қазақстан Республикасында «Электрондық үкімет» қалыптастырудың 2005-2007 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасына сәйкес «Электрондық үкіметтің» қызмет көрсетулері.
		ЭҮ кезеңдерін қалыптастыру Бірінші кезең - Ақпараттық. «Электронды үкіметтің» порталы. Ішкі контур-электрондық құжат айналымдағы біркелкі жүйенің жобасы. Сыртқы контур - үкіметтің Web-парталы және заңды тұлғалар мен азаматтардың мемлекеттік органдармен біркелкі электронды құжат айналым жүйесімен жұмыс істеу тиімділігін арттыру. Мемлекеттік органдарда біркелкі тасмалдау орталарын құру кезеңдері. Ұлттық сәйкестендіру жүйесі. Екінші кезең- Интерактивтік. Үкіметтік шлюздің дамуы.
		Транзакциялық кезең Үшінші кезең - Транзакциялық. Е-үкіметтің порталы және төлем шлюзінің дамуы. Электронды әкімшілік. ЭҮ жүйесінің инфрақұрылымы және интеграциялық ақпараттық ресурстардың қорытындысы.
		Дамыған елдердің мемлекетті басқаруда ақпараттық коммуникациялық технологияларды (АКТ) енгізу тәжірибесі (реферат жазу) Дамыған елдерде АКТ-ны мемлекетті басқарудағы қолдану нәтижесі. Ұйымдастыру тиімділігін жетілдіру. Мемлекеттің қызмет көрсету сапасын жетілдіру. Түрлендіру басымдықтары. Мемлекетті басқаруда азаматтардың қатынасын кеңейту. Ұлттық модельдер мен сценарийлердің ерекшеліктері.
			«Электрондық үкіметтердің» WEB –порталдары (2-бетті эссе жазу) Қазақстан, Ресей, Украина, Қырғызстан және т.б. мемлекеттердің электрондық үкімет порталын Интернеттен қарап, салыстырып, талдап, ол мемлекеттердің стратегиялық даму бағыттарына сипаттама беріңіздер.
			Қазақстан Республикасының WEB –порталы (презентация дайындау (10-15 слайд)) Қазақстан Республикасының электрондық үкімет порталынан білім беру саласына арналған беттерден презентация құрыңыздар. Сонымен қатар, бұл беттен білім беру саласындағы қандай өзекті мәселелердің көрініс тапқанын қалайсыз? Сіздің пікіріңіз...
			Программалауға кіріспе Алгоритмдер (типтері, қасиеттері, берілу тәсілдері). Алгоритмдік құрылымдар (сызықты, тармақталған, циклдық). Программалау тілдерінің жалпы қызметі. Алгоритмдер және оларды сұрыптау. Есептеудің негізгі программалық-эффектілі схемалары.
	4-5	Бақылау жұмысы
		Есептің алгоритмдеу негіздері Turbo Pascal программалау тілі. Программаларды өңдеу технологиясы. Деректер типі. Паскальдағы программа құрылымы. Айнымалылар. Тұрақтылар. Математикалық, логикалық және жолдық өрнектер. Меншіктеу операторы. Түсініктеме. Жаңа типтің жазылуы. Санаулы типтер. Диапазон-типі. Сызықтық алгоритм құру.
		Базалық алгоритмдер Тізбектей өңдеудің базалық алгоритмдері. Ақпараттық құрылым туралы негізгі мағлұмат.
			Есептің алгоритмдеу негіздері Алгоритм құрылымы. Сызықтық, тармақталған, циклдік.
		Есепті алгоритмдеу Қарапайым медициналық есептердің құрылымы және шешімі.
		Қазіргі кездегі программалық құралдар: Delphi тілінің негіздері Объектілік-бағдарлық программалауға шолу. Программаны өңдеу технологиясы. Delphi7 компоненттерінің иерархиясы.
		Delhpi7 ортасында қосымшалар құру Мәтінмен жұмыс істейтін компоненттер (Label, Edit). Басқару компоненттері-батырмалар (Button, BitBtn).
			Ішкі программалар және операторлар Шартты оператор және таңдама операторы. Ішкі программаның құрылымы (функция және процедура).
		Кластар және объектілер Модульдің құрылымы. Класс туралы түсінік. Объектілік бағдарлық программалауға шолудың үш қағидасы. Өріс, қасиеттер, оқиғалар, әдістер. ListBox компоненті және оның негізгі қасиеттері мен әдістері.
		Delphi ортасында программалау негіздері Деректердің құрылымдық типтері (массивтер, жазбалар, жолдар).
		Кестемен жұмыс істеу StringGrid компоненті және оның негізгі қасиеттері (ерекшеленген жол мен бағандағы мәліметтерді анықтау, cells – ұяшықтағы мәліметтерді пайдалану). Медициналық есептерді шығару.
			Басқару компоненттері Басқару компоненті – жалауша (CheckBox). Басқару компоненттері - қосып-ажыратқыш (RadioGroup, RadioButton, GroupBox). Қосымшаны құру (жобаны басқару).
		Қосымшаларды құру Жобану басқару
		Программаны жөндеу Жөндеу. Жөндеудің кеңейтілген құралы.Ерекше жағдайлар.
		Графиктермен жұмыс істеу. Графикамен жұмыс. TShape и TImage компоненттері, олардың негізгі қасиеттері.
			Файлмен жұмыс істеу Delphi жүйесінде файлмен жұмыс істеу тәсілдері. Delphi-де файлмен жұмыс істеудің жалпы технологиясы.
		Windows-тың стандартты сұхбат терезесі Dialogs тақтасы. Файлды таңдау терезесі.
		Деректер қорымен жұмыс істеу негіздері Деректер қоры және ДҚБЖ туралы түсінік. DataBase, DeskTop көмегімен деректер қорын құру.
		Деректер қорын құру Деректер қоры және ДҚБЖ туралы түсінік. DataBase DeskTop көмегімен деректер қорын құру.
			Деректер қорымен жұмыс істеу BDE жүйесінде деректер қорымен жұмыс істеуді іске асыру. BDE компоненттер тақтасы. Деректер қоры бойынша навигация.
		Деректерді сүзгілеу Сүзгілеу. Сүзгінің түрлері.
		Деректер жиынтығымен жұмыс істеу әдістері Есептелетін өрістер. Кестеде іздеу жұмыстарын жүргізу. Кесте бойынша навигация.
		Қорытынды сабақ
Барлығы:	-

Ә д е б и е т т е р

Негізгі:

1. Информатика /[Н.В. Макарова, л. А. Матвеев, В.Л. Бройдо и др.]; Под ред. Н.в. Макаровой.- 3-е перераб. изд.- М., 2003. – 765.

2. Информатика / Под ред. С.В. Симоновича.- 2-е изд.- СПб., 2004.

3. Гельман В.Я. Медицинская информатика.СПб. “Питер”. 2001

4. Герасевич В. Компьютер для врача. СПб. 2002. стр. 173-188.

5. С. И. Бобровский. Учебный курс Delphi7. Питер, 2006

6. Г.Г. Рапаков, С.Ю. Ржеуцкая. Программирование на языке Паскаль. Санкт-Петербург, 2005

7. Н.Культин. Учебный курс Delphi Санкт-Петербург, 2005

8. Н.Культин. Delphi в задачах и примерах. Санкт-Петербург, 2005

9. Государственная программа формирования «Электронного правительства» в РК на 2005-2007 годы от 10.11.2004г.

10. Государственная программа снижения информационного неравенства в РК на 2007-2009 годы от 2007 г.

11. Гиглавый А.В., Горностаев Ю.М., Дрожжинов В.И., Сериков С.Н., Штрик А.А.. Под ред. В.И. Дрожжинова. - Совершенствование государственного управления на основе его реорганизации и информатизации. Мировой опыт. М.:Эко-Трендз, 2002.

Қосымша:

1. Вирт Н. Алгоритмы + структуры данных = программы.- М.: Наука, 1990.

2. Йордон Э., аргила Карл. Структурные модели в объектно-ориентированном анализе и проектировании / Пер с англ. П. Быстрова . - М.: ЛОРИ, 1999.

3. Программирование: вводный курс: Учеб. пособие.- М.: МЦНМО, 1995.

4. Щербаков А.Ю. Введение в теорию и практику компьютерной безопасности.- М.: 2001.

5. Е.Р. Алексеев, О.В. Чесноков Шаг за шагом. Москва, 2005г.

6. Сб. статей под ред. Н.В. Борисова, Ю.Е. Хохлова - Развитие информационного общества в России. Том 1.Теория и практика:Спб.:Изд-воСПбГУ,2001.

7. Сб. статей под ред. Н.В. Борисова, Ю.Е. Хохлова - Развитие информационного общества в России. Том 2. Концепции программы:Спб.:Изд-воСПбГУ,2001.

8. Андронова О., Николаев А. Электронное правительство в Европе и мире.

9. О. Андронова olga@ci.ru, А. Николаев, alnik@eureca.ru

10. Информационные ресурсы Интернет: www.e.gov.kz, www.e-govcompetence.ru, www.neweco.ru, www.e-russia.ru, www.e-rus.ru, www.e-government.ru, www.e.gov.uz

11. Голобуцкий , О. Шевчук "Электронное правительство".

12. Хакимова Т. Компьютерлік өңдеудің әдістемелері. Оқу құралы. Алматы, 2007.

13. Бөркінбаев К.М. Информатика. Оқулық Алматы 2005

14. Изтлеуов М.К., Беккужина А.И. Жалимбетова Н.К. Информатика. Оқулық Ақтөбе, 2005.

15. Балапанов Е.Қ., Бөрібаев Б., Дәулетқұлов А.Б. Жаңа информациялық технологиялыр: информатикадан 30 сабақ. Алматы, 2003.

Оқыту және сабақ беру әдістері:

· Практикалық сабақтар:семинарлар, ситуациялық есептерді шығару, қызық ойындар, оқиғаларды талдау және талқылау

· Студенттердің өзіндік жұмысы:әдебиеттермен танысу, ситуациялық есептерді шығару, глоссарияны құру, сауалнама тапсырмаларын шешу, эссе, ғылыми рефераттарды дайындау және қорғау

Білімді бағалау ережелері және критериялар

Ағымды бақылау:практикалық сабақтар және СОӨЖ уақытында бақыланады. Мақсат – теориялық материалды меңгеруді жүйелі түрде тексеру, теориялық білімді практикада қолдана алу.

Практикалық сабақ және СОӨЖ:

· Ауызша сұрау (студент берілген тақырып бойынша әдістемелік нұсқауда көрсетілген сұрақтарға дайындықпен келу тиіс,)

· Компьютерде сауалнама тапсыру (студент берілген тақырып бойынша минималды білімді және дағдыны тексеруге арналған теориялық сұрақтардан, негізгі анықтамалардан тұратын сауалнамаға жауап беруі тиіс)

· Ситуациялық есептерді шығару (студент әрбір сабақта типтік есептерді шығаруда нақты дағдыны алу үшін жеке берілген тапсырманы орындауы тиіс)

· практикалық жұмыстың орындалуы практикалық сабақта және ОСӨЖ тексеріледі.

СӨЖ:

· Қорғау:

- реферат,

- эссе,

- тақырып бойынша презентацияны демонстрациялау

· Өзіндік жұмыстың орындалуын тексеру (СӨЖ арналған әдістемелік нұсқауда әрбір СӨЖ-дың тапсырмалары берілген).

Бақылау жұмысы:

Компьютердесауалнама түрінде өткізілетін коллоквиум және ауызша сұрау.

Қорытынды бақылау:

бақылау және ағымды бақылауды ескере отырып емтихан(ауызша, жазбаша немесе сауалнама түрінде)алу

Консультация уақыты: Консультация емтиханға екі күн қалғанда сағ. 10.00-де өткізіледі.

Бақылау жұмысының уақыты:5, 10 апта

Қорытынды бақылау уақыты:семестр соңында оқу бөлімі бекіткен кесте бойынша өткізіледі.

Білімді бағалаудың критерилері мен ережелеріне арналған ақпарат:

1. Практикалық сабақтар- максималды 1,5 балл

а) ауызша сұрау – максималды 0,5 балл

- Ауызша сұрау мен тақырыпты талдауда дұрыс және толық жауап-0,5 балл

- Ауызша сұрау мен тақырыпты талдауда дұрыс, бірақ толық емес жауап-0,4 балл

- Кейбір дәлдіксіз толық емес жауап-0,3 балл

- Жауап жоқ-0 балл.

б) тестілеу-максималды-0,5 балл.

- 88-100% -0,5 балл.

- 75-87%-0,4 балл.

- 50-74% -0,3 балл.

- 50% –тен төмен-0 балл.

в) тапсырманың дұрыс орындалуы- максималды 0,5 балл.

- барлық тапсырмалардың дұрыс орындалуы -0,5 балл.

- тапсырмалардың 70%-ке дейін орындалуы -0,4 балл.

- тапсырмалардың 50%-ке дейін орындалуы -0,3 балл.

- тапсырмалардың 50%-тен төмен орындалуы -0 балл.

2. ОСӨЖ сабақтар- максималды 1,5 балл

а) ауызша сұрау – максималды 0,5 балл

- Ауызша сұрау мен тақырыпты талдауда дұрыс және толық жауап-0,5 балл

- Ауызша сұрау мен тақырыпты талдауда дұрыс, бірақ толық емес жауап-0,4 балл

- Кейбір дәлдіксіз толық емес жауап-0,3 балл

- Жауап жоқ-0 балл.

б) тестілеу-максималды-0,5 балл.

- 88-100% -0,5 балл.

- 75-87%-0,4 балл.

- 50-74% -0,3 балл.

- 50% –тен төмен-0 балл.

в) тапсырманың дұрыс орындалуы- максималды 0,5 балл.

- барлық тапсырмалардың дұрыс орындалуы -0,5 балл.

- тапсырмалардың 70%-ке дейін орындалуы -0,4 балл.

- тапсырмалардың 50%-ке дейін орындалуы -0,3 балл.

- тапсырмалардың 50%-тен төмен орындалуы -0 балл.

2. Ағымды бақылау- максималды 5 балл.

тестілеу максималды 5 балл.

- 88-100% - 5 балл.

- 75-87% – 3,75 балл.

- 50-74%– 2,5 балл.

- 50% –тен төмен- 0 балл.

3. Аудиториядан тыс студенттердің өздік жұмысы (СӨЖ)-максималды 5 балл.

- 88-100% - 5 балл.

- 75-87% – 3,75 балл.

- 50-74%– 2,5 балл.

- 50% –тен төмен- 0 балл.

СӨЖ-дің барлық 9 тақырыбы қорытынды бақылау сұрақтарына кіреді.

Пәнді оқу барысында студент 1 СӨЖ тапсыруы тиіс.

Баға шкаласы

Бағаның әріппен белгіленуі	Цифрлық эквивалентті балл	Проценттік мазмұны %	Дәстүрлі жүйе бойынша бағалау
А	4,0	95-100	Үздік
А-	3,67	90-94
В+	3,33	85-89	Жақсы
В	3,0	80-84
В-	2,67	75-79
С+	2,33	70-74	Орта
С	2,0	65-69
С-	1,67	60-64
D+	1,33	55-59
D	1,0	50-54
F		0-49	Қанағаттанарлықсыз

Мамандығы: «Қоғамдық денсаулық сақтау», «Фармация», «Органикалық заттардың химиялық технологиясы», «Менеджмент»

Кафедра: Физика, математика және медициналық информатика

Практикалық сабақтарға арналған әдістемелік нұсқаулар

Курс: 1

Пән: Информатика

Құрастырушылар: кафедраның ПОҚ-ы

Алматы, 2007 ж

Кафедра отырысында талқыланды

№18 хаттама 08.06.07 ж.

Бекітілді

каф. мең., проф._________Адибаев Б.М.

№1 тақырып. Информатикаға кіріспе

Мақсаты: Ақпараттық қоғам туралы ұғым қалыптастыру, ақпараттық өнім мен қызмет нарығының құрылымын көрсету, информатиканың қызметі мен рөлін түсіндіру.

Оқытудың міндеті:информатиканың құрамдас бөліктері және объектілері, пән туралы түсінікті қалыптастыру. Ақпараттың физикалық және математикалық аспектілерін және информатиканың математикалық негізін оқып үйрену.

Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Пән, объектілер және информатика құрамының бөлігі.

2. Ақпараттың физикалық және математикалық аспектілері.

3. Информатиканың математикалық негіздері.

Оқыту және сабақ беру әдістері:семинар

Әдебиеттер:

1. Б.Бөрібаев. Информатика және компьютер, Алматы "Білім" 1995 ж.

2. Е.Қ. Балапанов, Б.Б. Бөрібаев, А.Б. Дәулетқұлов «Жаңа информациялық технологиялар» Алматы, 2003 ж.

3. Б.Қ Байжұманов, Л.Қ.Жапсарбаева. Информатика. 2004ж.

4. В.Я.Гельман. «Медицинская информатика». Санкт-Петербург, 2002 ж.

5. С.В.Симонович. «Информатика. Базовый курс. 2-издание».Санкт-Петербург, 2003 ж.

6. С.В.Глушаков, А.С.Сурядный. Персональный компьютер. М.Фолио.2004 ж.

7. А.Н. Степанов Информатика 4-е издание. Питер 2005 ж.

8. Под. редакцией проф. Н. В. Макаровой. «Информатика». М., 2006 ж.

Бақылау

Сұрақтары:

1. Ақпарат дегеніміз не?

2. «Информатика» терминінің мағынасы қандай және оның пайда болу жолы?

3. Информатиканың негізгі құрамдас бөліктерін және оны қолданудағы басты бағыттарды атаңыз?

4. Техникадағы, қоғамдағы, табиғаттағы ақпараттың орнына және жалпы ортақтылығына мысалдар келтіріңіз.

5. Адамның ақпараттық қызметі туралы не айтуға болады?

6. Адамнан адамға ақпаратты қандай форма арқылы жеткізуге болады, форманы тандау неден тәуелді?

7. Ақпаратты жеткізу үшін қандай жабдықтар қажет?

8. Формальды тілдерге мысалдар келтір.

9. Ақпаратты кодтау үрдісі қалай анықталады және оның қажеттілігі.

10. Ақпаратты өлшеу тәсілдерін атаңыз.

11. Ақпараттың өлшем бірліктерін атаңыз.

12. Ақпаратты қандай өлшем бірліктерің білесіз?

13. Ақпарат және есептеу техникасы теориясында «бит» термині нені анықтайды?

14. Неге 1000 емес 1 Кбайт = 1024 байтақа тең?

15. Неге ақпаратты екілік жүйеде көрсету қазіргі кездегі ЭЕМ негізгі принциптеріне кіреді.

16. Ақпаратты екілік жүйеде көрсету компьютердің жұмысына қажет екенін дәлелдеңіз.

17. «Дискретті ақпарат» терминің қалай түсінесіз?

18. Ақпаратты сақтаудың негізгі принциптері?

19. Ақпарат қайда сақталынады?

20. Адам ақпаратқа қатысты қандай әрекеттерді орындайды.

21. Ақпаратты адамның өңдеуіне мысалдар келтіріңіз. Бұл өңдеудің нәтижесі не болып табылады.

Сауалнамалар:«Информатикаға кіріспе» тақырыбын «Информатика» сауалнамалар жинағынан қараңыз.

№ 2 тақырып. Ақпаратты сақтаудың техникалық жабдықтары

Мақсаты: Дербес компьютерде мәліметтерді сақтаудың логикалық және физикалық ұйымдастыруына түсінік беру.

Оқытудың міндеті: Ақпаратты сақтаудың негізгі жабдықтарын пайдалана білу, дербес

компьютерлердің архитектурасымен танысу және компьютерлердің ішкі және сыртқы

құрылғыларымен таныстыру.

Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Ақпаратты жинақтаушыларға сипаттама беріңіз?

2. Дербес компьютерде мәліметтерді ұзақ сақтаудың қандай негізгі құрылғылары бар?

3. Мәліметтерді сақтаудың сыртқы құрылғыларының түрлері бар?

4. Стриммер дегеніміз не?

5. Дискі құрылғыларына нелер жатады?

6. Дискіні форматтау не үшін қолданылады?

7. Интерфейс дегеніміз не?

8. IDE-ATA интерфейсі басқа интерфейстерге қарағанда қандай айырмашылығы бар?

9. Иілгіш және қатты магниттік дискілерде мәліметтерді сақтау қалай ұйымдастырылады?

10. ДК-ның негізгі құрылғыларын атаңыз?

11. ДК-ның құрамына кіретін қосымша құрылғыларды білесіз?

Оқыту және сабақ беру әдістері: Ақпаратты компьютерде және сыртқы құрылғыларда сақтаумен жұмыс істеу. Дискіні форматтау.

Әдебиеттер:

1.Нортон П. Программно-аппаратная организация IBM PC. –М.: Радио и связь,

1992 г.

2.Нортон П. «Архитектура персональных компьютеров фирмы IBM».

3.Бройдо В.Л. Персональные ЭВМ: архитектура и программирование на Ассемблере.

- СПб.: ГИЭА, 1994

4.Айден К., Фибельман Х., Крамер М. Аппаратные средства РС. –СПб: 1996

5.Гельман В.Я. Медицинская информатика.СПб. “Питер”. 2001

6.Симонович С., Евсеев Г., Алексеев А. Специальная информатика, учебное пособие.

Москва, 2002

7.Герасевич В. Компьютер для врача. СПб. 2002

8.Симонович С. В. Информатика. Базовый курс.СПб. “Питер”. 2003

9.Глушаков С.В., Сурядный А.С. Персональный компьютер. М.Фолио, 2004

10.Макарова Н.В. Информатика 3-издание. Москва 2006

Бақылау

Сұрақтары:

1. Сызықты құрылғы дегеніміз не?

2. Магниттік дискіде сақтау кезінде қандай материалдар қолданылады?

3. Винчестер дегеніміз не?

4. Магнитных дискіде мәліметтерді сақтаудың физикалық ұйымдастырылуын сиппатаңыз.(дискінің жақтары, цилиндр, жолдар мен кластерлер)

5. Дискінің қандай бөлігін жүйелік облыс деп атайды және оған нелер кіреді?

6. Мына құрылғылардың қандай қызмет атқаратынын айтыңыз:жүйелік блок, монитор, пернетақта, принтер.

Сауалнамалар: «Ақпаратты сақтаудың техникалық құралы» тақырыбын «Информатика» сауалнамалар жинағынан қараңыз.

№3 тақырып. Компьютердің программалық жабдықтамасы: MS DOS операциялық жүйесі

Мақсаты: MS DOS операциялық жүйесіндегі файлдар мен каталогтардың негізгі командаларымен таныстыру.

Оқытудың міндеті:MS DOS операциялық жүйесінің көмегімен иерархиялық файлдық жүйені құрудағы дағдыны қалыптастыру.

Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Операциялық жүйелер.

2. Операциялық жүйе MS DOS.

3. MS DOS ОЖ-де дискілермен, файлдармен және каталогтармен жұмыс істеу.

Оқыту және сабақ беру әдістері:Ситуациялық есептерді шешу

Әдебиеттер:

2. Б.Бөрібаев. Информатика және компьютер. Алматы, 1995ж. 102-104бет.

3. В.Э.Фигурнов. IBM PC для пользователя. Москва. 1996. 93-126 стр.

4. С.Ә.Исаев, А.Н.Мұхамади., О.С.Ахметова. Компьютерлік технология негіздері курсына арналған практикум. Алматы. 2000. 16-26 бет.

5. М.К.Изтлеуов, А.И.Беккужина, Г.У.Емжарова. Информатика. Актобе. 2005. 136-148 стр.

6. Информатика. Под редакцией проф. Н.В.Макаровой. Москва «Финансы и статистика». 2005. 337-380 стр.

Бақылау

Сұрақтары:

1. Операциялық жүйенің ролі мен қызметі.

2. Файл дегеніміз не және оның сипаттамасы қандай?

3. Файл аты мен файлдың толық аты қалай көрсітіледі?

4. Каталог дегеніміз не және файлдық жүйедегі қызметі қандай?

5. Файлдық жүйенің ролі.

6. Бас каталог, түпкі каталог, ішкі каталог дегеніміз не?

7. Команданың форматы дегеніміз не және оны қалай жазуға болады?

8. COPY, DІR, MD, RD, CD командаларының форматы

9. DEL, TYPE, REN, COPY CON командаларының форматы

Сауалнамалар:«MS DOS операциялық жүйесі» тақырыбын «Информатика» сауалнамалар жинағынан қараңыз.

Тапсырмалар:

1. STUDENT каталогында иерархиялық файлдық жүйе құру:

№	Каталогтар ағашы	№	Каталогтар ағашы
1. C:\Student	2. C:\ Student
3. C:\ Student	4. C:\ Student
5. C:\ Student	6. C:\ Student
7. C:\ Student	8. C:\ Student

9. C:\ Student

10. C:\ Student

11. C:\ Student	12. C:\ Student
13. C:\ Student	14. C:\ Student
15. C:\ Student	16. C:\ Student

2. Каталогтар және файлдармен жұмыс жасау:

1. Каталогтармен жұмыс жасау:

а. жаңа каталог құру

b. каталогтың мазмұнын көру

c. басқа каталогқа көшу

2. Файлдармен жұмыс жасау:

а. жаңа мәтіндік файлдар құру

b. файлдарды біріктіру (қосу)

c. файл атын өзгерту

d. файлға «Тек оқу үшін» атрибутын орнату

e. файлдан «Тек оқу үшін» атрибутын алып тастау

f. файлды жасыру

g. файлдан «Жасыру» атрибутын алып тастау

h. файл мазмұнын көру

№ вар.	Каталогтың мазмұнын көру	Файлдарды қосу	Файлдардың атын өзгерту	Файлдың мазмұнын көру	Файлға «Тек оқу үшін» атрибутын орнату	Файлдан «Тек оқу үшін» атрибутын алып тастау	Файлды жасыру	Файлдан «Жасыру» атрибутын алып тастау	Каталогқа көшу
	D3	d8.txt+d1.txt = d.txt	d3.txt в da.txt	d7.txt	d1.txt	d1.txt	d4.txt	d4.txt	D6
	D1	d2.txt+d5.txt = d.txt	d1.txt в da.txt	d7.txt	d2.txt	d2.txt	d5.txt	d5.txt	D6
	D8	d2.txt+d5.txt = d.txt	d8.txt в da.txt	d4.txt	d3.txt	d3.txt	d6.txt	d6.txt	D3
	D7	d2.txt+d1.txt = d.txt	d7.txt в da.txt	d6.txt	d4.txt	d4.txt	d1.txt	d1.txt	D5
	D1	d2.txt+d5.txt = d.txt	d1.txt в da.txt	d7.txt	d5.txt	d5.txt	d7.txt	d7.txt	D6
	D5	d3.txt+d8.txt = d.txt	d5.txt в da.txt	d6.txt	d6.txt	d6.txt	d8.txt	d8.txt	D1
	D8	d7.txt+d2.txt = d.txt	d8.txt в da.txt	d1.txt	d1.txt	d1.txt	d1.txt	d1.txt	D3
	D3	d7.txt+d2.txt = d.txt	d3.txt в da.txt	d8.txt	d7.txt	d7.txt	d3.txt	d3.txt	D4
	D5	d2.txt+d5.txt = d.txt	d3.txt в da.txt	d1.txt	d8.txt	d8.txt	d5.txt	d5.txt	D8
	D1	d3.txt+d2.txt = d.txt	d4.txt в da.txt	d5.txt	d1.txt	d1.txt	d8.txt	d8.txt	D4
	D4	d5.txt+d6.txt = d.txt	d4.txt в da.txt	d3.txt	d3.txt	d3.txt	d1.txt	d1.txt	D6
	D4	d4.txt+d6.txt = d.txt	d1.txt в da.txt	d5.txt	d5.txt	d5.txt	d2.txt	d2.txt	D3
	D1	d4.txt+d5.txt = d.txt	d1.txt в da.txt	d8.txt	d8.txt	d8.txt	d1.txt	d1.txt	D6
	D8	d6.txt+d7.txt = d.txt	d5.txt в da.txt	d1.txt	d1.txt	d1.txt	d3.txt	d3.txt	D2
	D3	d6.txt+d7.txt = d.txt	d8.txt в da.txt	d2.txt	d2.txt	d2.txt	d5.txt	d5.txt	D5
	D6	d4.txt+d2.txt = d.txt	d3.txt в da.txt	d1.txt	d1.txt	d1.txt	d8.txt	d8.txt	D8

№ 4 тақырып. Қызметші программалық жабдықтама

Мақсаты: Кеңінен таралған Қызметші программаның үлкен мүмкіндіктерін ашу барысында студенттерге негізгі практикалық дағдыны қалыптастыру.

Оқытудың міндеті: Қызметші программалармен, архиватолармен жұмыс жасауда практикалық дағдыны қалыптастыру.

Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Программа-архиватор.

2. Магниттік дискінің қызметші программалары.

Оқыту және сабақ беру әдістері:Ситуациялық есептерді шешу.

Әдебиеттер:

1. В.Э.Фигурнов. IBM PC для пользователя. Москва. 1996.354-370 стр.

2. Симонович С., Евсеев Г., Алексеев А.. Общая информатика. АСТпресс. Москва.

3. 1998. стр. 477-513.

4. Симонович С. В., Информатика. Базовый курс. СПб. “Питер”. 2000. 110-115 стр.

5. М.К.Изтлеуов, А.И.Беккужина, Г.У.Емжарова. Информатика. Актобе. 2005. 278-281 бет.

6. Информатика. Под редакцией проф. Н.В.Макаровой. Москва «Финансы и статистика». 2005. 447-457 стр.

Бақылау

Сұрақтары:

1. Магниттік дискілерге қызмет көрсетудегі программалық құрал және олардың функциялары.

2. Файлдар мен дискілер фрагментациясы туралы түсінік.

3. Компьютерлік вирустарға сипаттама.

4. Архиватор программаларының қандай түрлерін білесіз?

Сауалнамалар:«Қызметші программалық жабдықтама» тақырыбын «Информатика»

сауалнамалар жинағынан қараңыз.

Тапсырмалар:

1. «Дискіні тексеру» программасын іске қосыңыз. Дискіні тексеруге арналып тағайындалған параметрлерді тексеріп шығыңызда, өзіңіз қолданып жүрген дискетті стандартты түрде тексеріңіз.

2. Шыққан нәтижелік қорытындыны мұхият қарап, талдау жасаңыз.

3. Қатты дискіні тексеріңіз, нәтижеге талдау жасаңыз.

4. Қатты дискіні дефрагментациялаңыз. Дефрагментациялау программасын іске

қосыңыз. Тағайындалған параметрлерді анықтаңыз.

№ 5 тақырып. Қолданбалы программалық жабдықтама: MS Word мәтіндік редакторы

Мақсаты: Мәтінді пішімдеу мен өңдеуді, құжатта кестені, колонтитулды, суреттерді, диаграммаларды, формуларды қоюды оқып үйрену. Кестені құру мен оны өңдеуді және формамен жұмыс істеуді үйрену.

Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Мәтінмен жұмыс істеу, пішімдеу және өңдеу.

2. Кестемен жұмыс істеу.

3. Графикалық объектілермен және формулалармен жұмыс істеу.

Оқытудың міндеті:Құжатты безендіру, пішімдеу және мәтінді өңдеу, сонымен бірге кесте, колонтитул қою, мәтіндік құжатқа обьекті енгізудегі практикалық біліктіліктер мен дағдыларды қалыптастыру. MS Word мәтіндік редакторын өз кәсіптік деңгейінде қолдану мүмкіндігін қалыптастыру.

Оқыту және сабақ беру әдістері:ситуациялық есептерді шешу.

Әдебиеттер:

1. Богумирский Б. Энциклопедия Windows 98., 2-е изд., СПб. “Питер”. 2001.

2. Гельман В.Я. Медицинская информатика.СПб. “Питер”. 2001.

3. Герасевич В.. Компьютер для врача. СПб. 2002.

4. Симонович С. В. Информатика. Базовый курс.СПб. “Питер”. 2003.

5. С.В.Глушаков, А.С.Сурядный Персональный компьютер. М.Фолио.2004.

6. Хэлворсон М., Янг М. Эффективная работа с Microsoft Office 2000. СПб. “Питер”. 2001.

7. Робин У. Эффективная работа с Microsoft Word 2000. СПб. “Питер”. 2001.

8. Андаспаева А.А. Новичку о работе на персональном компьютере Windows – 95, 98 Алматы. 2001.

9. Бөрібаев Б. Информатика және компьютер, Алматы "Білім" 1995 ж.

10. Балапанов Е.Қ., Бөрібаев Б.Б., Дәулетқұлов А.Б. «Жаңа информациялық технологиялар» Алматы, 2003 ж.

11. Байжұманов Б.Қ, Жапсарбаева Л.Қ.. Информатика. 2004ж.

12. Жапарова Г.Ә. Информатика негіздері. 2006 ж.

Бақылау

Сұрақтары:

1. Word мәтіндік редакторын қалай жүктеуге болады?

2. Word мәзірінің негізгі бөлімдерін атаңыз?

3. Құжаттағы қаріп өлшемін, түсін қалай өзгертуге болады?

4. Жоларалық интервал қалай беріледі?

5. Азат жолдың өлшемі қалай беріледі?

6. Мәтінді тегістеудің түрі қандай болады?

7. Бетті қалай номерлеуге болады?

8. Бетке колонтитулды қалай қоюға болады?

9. Кестені қалай қоюға болады?

10. Кестеге баған, жол қалай қосуға болады?

11. Құжатқа графикалық бейнелеуді қалай қоюға болады?

12. Бейнелеудің ішкі түрін қалай өзгертуге болады?

13. WORD мәтіндік редакторына диаграмманы қалай орналастыруға болады?

14. Мәтінді WordArt көмегімен қалай безендіруге болады?

15. Кесте ұяшығындағы мәтінді тік және көлденең тегістеуді қалай өзгертуге болады?

Сауалнамалар:«MS Word мәтіндік редакторы» тақырыбын «Информатика» сауалнамалар жинағын қараңыз.

Тапсырмалар:

1. Құжатпен жұмыс:

Үш жолдан тұратын мәтін енгізіңіз;
Колонтитул: (Қазақ Ұлттық Медицина Университеті деп төменгі колонтитулға мәтін енгізіңіз);
Бетті нөмірлеңіз: (жоғарғы-орта тұсқа);
Беттің параметрін тағайындаңыз: жоғары – 2 см, төменгі – 2 см, оң жақ – 2 см, сол жақ – 3 см;

2. Кестемен жұмыс:

Төменде көрсетілген №1 кестені құрып оны толтырыңыз;

§ 1-ші кестеге байланысты №2 кестедегі тапсырманы орындаңыз;

№1-кесте

Адам ағзасындағы қан топтарының жіктелуі
Тобы	Эритроциттердегі агглютиногендер	Сарысудағы агглютининдер	Кездесу жиілігі
0_αβ(І)	Жоқ	α және β	33,5%
А_β (ІІ)	А	β	37,8%
В_α (ІІІ)	В	α	20,6%
АВ₀(IV)	АВ	жоқ	8,1%

2-кесте

№	Қаріпті пішімдеу	Кестемен жұмыс	Графикалық объектілермен жұмыс
Қаріптің типі	Қаріп өлшемі	Қалың жазу, астын сызу, қиғаш жазу және тегістеу түрлерін қолданыңыз; выравнивание текста	1-кесте бойынша әр бағанның, жолдың түсін бояп, кестені жиектеңіз;	Кестеге стиль орнатыңыз	Кестеге баған, жол қосумен ұяшықтарды біріктіру және бөлу, жою түрлерін қолданыңыз;	Автофигуралармен жұмыс істеу: негізгі фигураларды қолданып (группировка, разгруппировка) орындаңыз;	Графикалық суретті енгізіп, оны пішімдеңіз;
1.	Times New Roman	12	Простая таблица1
2.	Verdana	15	Объемная таблица 1
3.	Arial	14	Классическая таблица1
4.	Impact	13	Сетка таблицы
5.	KZ Baltica	14	Современная таблица
6.	Tahoma	15	Столбцы таблицы 1
7.	Impact	13	Таблица-список 3
8.	Mangal	11	Цветная таблица 2
9.	Times New Roman	12	Таблица-список 8
10.	Verdana	10	Объемная таблица 3
11.	Arial	17	Простая таблица 3
12.	Impact	15	Классическая таблица 4
13.	KZ Baltica	14	Простая таблица3
14.	Tahoma	13	Объемная таблица 2
15.	Impact	16	Классическая таблица2

Мәтінді пішімдеу:

Өз тобыңыздың тізімін енгізіңіз;
мәтіннің түсін әр түрлі түспен бояу;
Формулалар редакторын қолданып мына формулаларды енгізіңіз:

№ 6 тақырып. Корреляциялық тәуелділіктің моделі

Мақсаты:Кестелік процессордың функционалдық мүмкіндіктерімен және деректермен жоғары деңгейде жұмыс жасаудағы электрондық кестені қолданудың жалпы әдістерімен танысу. Корреляциялық тәуелділіктің математикалық моделін оқып үйрену және график тұрғызу дағдысын қалыптастыру.

Оқытудың міндеті: «Корреляциялық тәуелділіктің математикалық моделі» қолданбалы программасының көмегімен медициналық – биологиялық ақпараттарды өңдеу.

Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Корреляциялық тәуелділіктің математикалық моделі және графиктерін тұрғызу.

Оқыту және сабақ беру әдістері:ситуациялық есептерді шешу.

Әдебиеттер:

1. Гельман В.Я. Медицинская информатика. СПб. “Питер”. 2001.

2. Герасевич В.. Компьютер для врача. СПб. 2002.

3. Симонович С. В. Информатика. Базовый курс. СПб. “Питер”. 2003.

4. Шилина А.Л. Экспресс-курс Microsoft Excel XP. М.:АСТ Мн Харвест, 2007.

5. Андаспаева А.А. Новичку о работе на персональном компьютере Windows – 95, 98

Алматы. 2001.

6. Байжұманов М.Қ., Жапсарбаева Л.Қ. Информатика. 2004 ж.

7. Жапарова Г.Ә. Информатика негіздері. 2006 ж.

Бақылау

Сұрақтары:

1. Сандарды автоқосындылауды қалай орындайды?

2. Математикалық өрнектер, басқаша айтқанда, формулалар қалай құрылады?

3. Формулалар мен функциялардағы типтік қателерді қалай жөндеуге болады?

4. Аралық қорытындыларды есептеуді қалай жүргізуге болады?

5. Диаграммаларды қалай құруға, өңдеуге және толықтыруға болады?

6. Корреляциялық тәуелділік қай формула арқылы есептеледі?

Сауалнамалар:«Корреляциялық тәуелділіктің моделі»тақырыбын«Информатика» сауалнамалар жинағынан қараңыз.

1-тапсырма

1. MS Excel-де өзі тобыңызбен аталатын файл құрыңыз. ОныС:\ Student бумасында сақтаңыз.

2. Кестені жиектеңіз және «Автопішім» командасы арқылы «3-ші классикалық » түрін жасаңыз;

3. «Салмағы» және «Бойы» жолдарының кемуі бойынша сұрыптаңыз;

4. «Автосүзгі» командасын қолданып:

а) Баған бойынша берілгендердің «Салмағы» 59-дан үлкенін көрсетіңіз;

б) Баған бойынша берілгендердің «Бойы» 172-ден кіші және теңдерін көрсетіңіз;

в) Баған бойынша берілгендердің «Фамилиясын», «А»-әріпінен басталатындарын көрсетіңіз;

5.«Функция шеберін» қолданып, орташа мәнін, дисперсиясын және корреляция коэффициентін есептеңіз.

6. MS Excel-де құрылған кесте мен диаграмманы Word-қа тасымалдаңыз;

№1 кесте

Статистикалық есеп
№	Аты-жөні	Салмағы	Бойы
	Азанбаева Г.
	Бөгедаев А.
	Көкебаев Б.
	Илипов М.
	Қамиева А.
	Өміржанов Қ
	Акімбаев Р.
	Кенесбаева А.
	Нұрымбетов М.
	Жумашев Ж.
	Тайбуринова Н.

Параметры
	Орташа мәнін	Дисперсия	Корреляция
Салмағы
Бойы

2-тапсырма

· 2-ші кестеге байланысты төмендегі командаларды орындаңыз;

Ескерту: бағаналар бойынша сәйкес функцияны қолдана отырып, С2:L12 ұяшықтарындағы мәндерді есептеңіз.

№2 кесте

3-ші кестені толтырыңыз:

Ескерту: 2-кестеден Х және У жиымдарын қолданып, Нәтиже бағанындағы мәнді есептеп шығарыңыз.

№3 кесте

	Амалдар	Нәтиже
1.	Х және У-гі сандарды қосу
2.	Х-гі сандарды көбейту
3.	У-гі сандарды көбейту
4.	Х-тің сандарын қосу Х>0 үшін
5.	У тің сандарын қосу У>=2 үшін
6.	У-тің сандарын қосу Х>=0
7.	Пи (сан)
8.	Пи (градус)
9.	180 градустың радианы
10.	16 санын 3-ке бөлгендегі қалдық

3-тапсырма

а) Дисперсия және корреляция коэффициентін есептеңіз:

Мед.статбасқармасының туылуы және өлімі туралы есебінің кестесі
Жылдар	Тууы	Өлімі
	9,3	12,5
	7,4	13,5
	6,6	17,4
	7,1	17,2
	7,0	15,9
	6,6	14,2
дисперсия
коэффициент корреляции

№7 тақырып. MS Access деректер қорын басқару жүйесі

Мақсаты: кесте құрудағы практикалық дағды мен біліктілікті қалыптастыру, кесте ұяшығына деректерді енгізу, деректерді өңдеу және сұрыптау, сүзгінің көмегімен деректерді таңдауды оқып үйрену.

Оқытудың міндеті:құрастырушы және шебер көмегімен кесте құрудың негізгі қағидаларымен таныстыру, деректерді толтыру, өндеу, сүзгілеу және сұрыптау жүргізу.

Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Деректер қорын құру

2. Кесте құру

3. Кестемен жұмыс істеу (деректерді іздеу, ауыстыру, сүзгілеу және сұрыптау)

Оқыту және сабақ беру әдістері:ситуациялық есептерді шығару

Әдебиеттер:

1. В.Е.Кошлев. Access 2003. Практическое руководство.-М.:ООО «Бином-Пресс», 2005

2. Макарова Информатика. 3-е изд. Москва,2005, 560-587 бет.

3. А.Н.Степанов Информатика 4-е изд.Питер,2005, 512-571 бет

4. С.В.Сионович. Информатика. Базовый курс.2-е изд. СПб.:Питер,2003, 340-367 бет.

5. Ажибекова Ж.Ж., Джаханова Б.Н. Информатика. Алматы 2006, 56-186 бет.

6. В.П.Герасевич. Компьютер для врача СПб.:БХВ-Петербург,2002

Бақылау

Сұрақтары:

1. Жаңа ДҚ қалай құруға болады?

2. Қандай деректер типін білесіздер?

3. Access ДҚ кестесі дегеніміз не?

4. Кесте құрастырушыларын атаңыз.

5. Access ДҚ негізіг объектілерін атаңыз.

6. Деректерді іздеу үшін қандай әрекеттерді қолдану керек?

7. Реляциялық ДҚБЖ дегеніміз не?

Сауалнамалар:«MS Access деректер қорын басқару жүйесі» тақырыбын «Информатика» сауалнамалар жинағынан қараңыз.

Тапсырмалар:

1. 23 жазбадан тұратын 102 топ студенттері туралы жаңа ДҚ құрыңыз.

2. Кесте өрістерін №1 кестеге сәйкестендіріп құрыңыз

3. Кестені «Студенттер» деген атпен сақтаңыз

4. Кестеге жаңа жазбаны енгізіңіз:

24-ші, Омаров Д., қазақ, 315 000;

25-ші, Камалова С., казақ, 156 000

5. Деректер қорына жаңа бағана қосыңыз және оны толтырыңыз (№2 кестеге қараңыз).

6. Деректер енгізілген соң, кесте енін қайта өзгертіңіз.

7. «Студенттер» кестесіне іздеу жүргізіңіз (мысалы, Омаров Д.).

8. С.Камалованың оқу ақысын 315 000 теңгеге өзгертіңіз.

9. «Студенттің аты-жөні» және «Хобби» атты өрістерге сүзгілеу жүргізіңіз.

10. «Туған күні» өрісін кемуі бойынша сұрыптаңыз.

№1 кесте

Өріс аты	Деректер типі	Өріс өлшемі
Студент коды	Сандық	Бүтін
Студенттің аты жөні	Мәтіндік
Ұлты	Мәтіндік
Оқу ақысы	Қаржылық	Негізгі

№2 кесте

Өріс аты	Деректер типі	Өріс өлшемі
Мекен жайы	Мәтіндік
Хобби	Мәтіндік
Туған күні	Күні/Уақыты	Қысқаша жазылуы
Жынысы	Логикалық	Иә/Жоқ

№ 8 тақырып. Форма және есеп берумен жұмыс істеу

Мақсаты: күрделі есеп беруді және форманы құруды үйрену.

Оқытудың міндеті:форма арқылы реляциялық және бір кестелі деректер қорынадеректерді енгізудегі біліктілікті, деректерді баспаға шығару үшін есеп беруді құру барысында дағдыны қалыптастыру.

Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Күрделі форманы құру

2. Деректерді шығаруға арналаған күрделі есеп беруді құру

Оқыту және сабақ беру әдістері:ситуациялық есептерді шығару

Әдебиеттер:

1. В.Е.Кошлев. Access 2003. Практическое руководство.-М.:ООО «Бином-Пресс», 2005

2. Макарова Информатика. 3-е изд. Москва,2005, 560-587 бет.

3. А.Н.Степанов Информатика 4-е изд.Питер,2005, 512-571 бет

4. С.В.Сионович. Информатика. Базовый курс.2-е изд. СПб.:Питер,2003, 340-367 бет.

5. Ажибекова Ж.Ж., Джаханова Б.Н. Информатика. Алматы 2006, 56-186 бет.

6. В.П.Герасевич. Компьютер для врача СПб.:БХВ-Петербург,2002

Бақылау

Сұрақтары:

1. Форма дегеніміз не?

2. Форма түрлерін атаңыз

3. Есеп беру дегеніміз не?

4. Есеп беру шеберлерін атаңыз

Тапсырмалар:

1. Күрделі форма құрыңыз, яғни белгілі пән бойынша студент бағасын анықтауға арналған

бағынышты байланысқан «Студенттер» формасын мен «Бағалар» формасын құрыңыз.

2. Формаға графикалық түрде студент білімн бағалауға арналған диаграмманы кірістіріңіз.

3. Диаграмма осьтерін өңдеңіз.

4. «Студенттер» кестесінен «Аты жөні» және «Топ номері» өрістерін, «Пәндер» кестесінен «Пән аттары» өрісін, ал «Бағалар» кестесінен «Баға» өрісін таңдап сұраныс құрыңыз. Сосын осы сұранысты негізге ала отырып деректерді шығаруға арналған есеп беруді құрыңыз.

5. Сессия қорытындысы бойынша есеп беру құрыңыз. Есеп беруді құрған кезде мынаны ескеру қажет:

a. әрбір топ бойынша студенттердің бағасын;

b. әрбір студенттің сессия бойынша орта бағасын;

c. әрбір топ үшін пән бойынша орта бағасын шығару.

№ 9 тақырып. Медициналық биологиялық ақпараттарды өңдеуде ЭЕМ қолдану

Мақсаты: Медициналық және фармацевтикалық берілгендерді өңдейтін компьютерлік әдістермен жұмыс істей білу, зерттеу барысында алынған мәліметтерді өңдеуде компьютерлік анализдеуді үйрету.

Оқытудың міндеті:Statistics дестесімен жұмыс істеуде біліктілік пен дағдыны қалыптастыру.

Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Тұтынушы интерфейсімен және «Statistics» дестесімен жұмыс істеу.

2. Негізгі сипаттамалық статистика.

3. Корреляциялық тәуелділікті есептеу.

Оқыту және сабақ беру әдістері:ситуациялық тапсырмаларды орындау.

Әдебиеттер:

1. Боровиков В.П., Боровиков И.П. Статистический анализ и обработка данных в среде Windows. М. «Филинъ». 1998., 592 -бет.

2. Гельман В.Я. Медицинская информатика. Питер. Санкт-Петербург. М. 2001.

3. Гельман В.Я. Компьютерный анализ медицинских данных для аспирантов. СПб. СПбМАНО. 1999., 59 -бет.

4. Герасевич «Компьютер для врача» СПб. 2005.

5. Боровиков В.П. Популярное введение в программу Statistica. М. 1998.

6. Под. Ред. Зайцева В.М. Прикладная медицинская статистика.СПбГМА, 2000.,

299-бет.

Бақылау

Сұрақтары:

1. Деректерді өңдейтін статистикалық программаларды атаңыз.

2. Деректерді өңдейтін статистиканың танымал дестелерін атаңыз.

3. STATISTICA программасын шығаратын мекемелерді атаңыз.

4. STATISTICA программасы терезесінің MS Office программаларының терезелерінен айырмашылығы қандай?

5. STATISTICA дестесінің негізгі құрылымына нелер кіреді?

6. Деректермен жұмыс істеу жүйесіне нелер кіреді?

7. Электрондық кестеге қандай деректер енгізуге болады?

8. Бағандарда не көрсетіледі?

9. Жолдарда не көрсетіледі?

10. Жол мен бағандарды қалай қосып, жоюға болады?

11. Сандық деректерді кестеге қалай енгізеді?

12. Жол мен баған атауларын қалай өзгертеді?

Сауалнамалар:«“STATISTIСS” дестесімен жұмыс істеу» тақырыбын «Информатика» сауалнамалар жинағынан қараңыз.

Тапсырмалар:

1. Айнымалылар мен жағдайлар аттарын енгізіңіз.

	SAP	HR	WEIGHT	ЖАСЫ	ЖСЖСАЛМАҚ ТҮСУІ
Иванов
Петрова
Смирнова
Козлов
Орлов
Степанова
Федорова
Блинов
Белов
Озерова

2. Мәтіндік шамаларды еңгізіңіз.

	ТОП ЖАСЫ	ЖЫНЫСЫ
Иванов	Орта	ер
Петрова	Орта	әйел
Смирнова	Кіші	әйел
Козлов	Кіші	ер
Орлов	Орта	ер
Степанова	Орта	әйел
Федорова	Орта	әйел
Блинов	Орта	ер
Белов	Орта	ер
Озерова	Кіші	әйел

Ескерту: Сандық бағанға 1 санын енгізіңіз, мәтіндік өлшем бағанына «кіші» жазбасын енгізіңіз. Сандық бағанға 2 санын енгізіңіз, мәтіндік өлшем бағанына «орта» жазбасын енгізіңіз. Сандық бағанға 3 санын енгізіңіз, мәтіндік өлшем бағанына «үлкен» жазбасын енгізіңіз.

3. Берілгендерді өзгертіңіз: екі жағдай қосыңыз және екі бағанды жойыңыз.

	SAP	HR	WEIGHT	ЖАСЫ	ЖЖЖСАЛМАҚ ТҮСУІ	ТОП ЖАСЫ	ЖЫНЫСЫ
Павлова						Орта	әйел
Фролов						Кіші	ер

h Ескерту: Кестенің соңындағы толтырылмаған жолдар өшіріледі себебі алдағы талдауда олар нольдік мәнмен толтырылады және өңдеуге қатысады.

4. Есептелетін шамаларды алу.

Көрсеткіш бағанында аурудың систолалық артериалды қан қысымының жүрек соғысының жиілігіне бөліндісін алыңыз.

Қорытынды кесте:

Аурулар тізімі

	SAP	HR	сал.	жасы	ЖСЖСАЛМАҚ ТҮСУІ	Топ жасы	жынысы	Көрсеткіш
Иванов						ОРТА	ЕР	2,013889
Петрова						ОРТА	ӘЙЕЛ	1,953846
Смирнова						КІШІ	ӘЙЕЛ	1,857143
Козлов						КІШІ	ЕР	1,846154
Орлов						ОРТА	ЕР	1,75
Степанова						Орта	ӘЙЕЛ	1,5
Федорова						Орта	ӘЙЕЛ	1,705882
Блинов						Орта	ЕР	1,875
Белов						Орта	ЕР	1,866667
Озерова						Кіші	ӘЙЕЛ	1,688312
Павлова						Орта	ӘЙЕЛ	1,9375
Фролов						Кіші	ӘЙЕЛ	1,838235

5. HR айнымалысы бойынша берілгендерді сұрыптау.(Берілгендер-Сұрыптау)

6. Өзара байланысты көрсету.

Жоғарыда көрсетілген «Аурулар тізіміндегі» көрсеткіштер үшін корреляциялық матрицаны құрыңыз (№1 тапсырманы қараңыз).

Нәтижелер интерпретациясы: Корреляция коэффициенттерінің үлкен мәндері қызыл түспен көрсетілген. Әрбір корреляция коэффициентінде оның мәнділік деңгейі көрсетіледі. Ең күшті түзу пропорционалдық тәуелділік SAP және ЖСЖСАЛМАҚ ТҮСУІ r=0,86 арасында көрсетілген. Аурудың WEIGHT салмағының көрсеткіші басқа көрсеткіштермен корреляцияланбаған.

7 . Өзара байланысты көрсету.

Матрицалық графикті құру үшін корреляциялық матрицаны қойыңыз.

А) Матрицалық графикті.

Қорытындылар интерпретациясы: Толық сызықтық тәуелділіктің түзу сызығының нүктелеріне жақын жатқан жолдар мен бағандар: SAP және ЖАСЫ.

Б) Корреляция теңдеуінің екі өлшемді сызуларын шығарыңыз.

№ 10 тақырып. “STATISTIСS” дестесімен жұмыс істеу

Оқытудың міндеті:Statistica программасымен жұмыс істей білу біліктілігі мен дағдысын қалыптастыруды жалғастыру. Statistica дестесінде статистикалық талдауды қалыптастыру: сипатталатын статистика, екі тәуелсіз таңдаманы салыстыру, таралу функциясын таңдау.

Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Сипатталатын статистика.

2. Таралу функциясын таңдау.

3. Екі таңдама ортаның арасындағы айырмашылықтарын айқындау.

Оқыту және сабақ беру әдістері:ситуациялық есептерді шешу.

Әдебиеттер:

1. Боровиков В.П., Боровиков И.П. Статистический анализ и обработка данных в среде Windows. М. «Филинъ». 1998., 592-бет.

2. Гельман В.Я. Медицинская информатика. Питер. Санкт-Петербург.М.2001.

3. Гельман В.Я. Компьютерный анализ медицинских данных для аспирантов. СПб. СПбМАНО. 1999., 59-бет.

4. Герасевич «Компьютер для врача» СПб.2005.

5. Боровиков В.П. Популярное введение в программу Statistica. М. 1998.

6. Под. Ред. Зайцева В.М. Прикладная медицинская статистика.СПбГМА, 2000г., 299-бет.

Бақылау

Сұрақтары:

1. Сипатталатын статистика дегеніміз не?

2. Таралу функциясын қалай таңдаймыз?

3. Екі тәуелсіз таңдама қалай салыстырылады?

4. Екітаңдамалы Стьюдент тесті қалай орындалады?

5. Манн-Уитни тесті дегеніміз не? Оны қалай есептейміз?

6. Вилкоксон тесті дегеніміз не? Оны қалай есептейміз?

Сауалнамалар:«“STATISTIСS” дестесімен жұмыс істеу» тақырыбын «Информатика» сауалнамалар жинағынан қараңыз.

Тапсырмалар:

1. Берілген тақырып бойынша 1 сабақтағы құрылған кестені ашыңыз.

Аурулар тізімі

	SAP	HR	сал	жасы	ЖСЖСАЛМАҚ ТҮСУІ	Топ жасы	жынысы	Көрсеткіш
Иванов						Орта	ЕР	2,013889
Петрова						Орта	ӘЙЕЛ	1,953846
Смирнова						Кіші	ӘЙЕЛ	1,857143
Козлов						Кіші	ЕР	1,846154
Орлов						Орта	ЕР	1,75
Степанова						Орта	ӘЙЕЛ	1,5
Федорова						Орта	ӘЙЕЛ	1,705882
Блинов						Орта	ЕР	1,875
Белов						Орта	ЕР	1,866667
Озерова						Кіші	ӘЙЕЛ	1,688312
Павлова						Орта	ӘЙЕЛ	1,9375
Фролов						Кіші	ӘЙЕЛ	1,838235

2. Ақиқат айырмашылықтарын анықтау.

Топтар арасында және/немесе айнымалылар арасында айырамашылықтарын анықтау, яғни бас орта теңдігінің статистикалық болжамдарын тексеру.

Қарастырылған «Аурулар тізіміндегі» ерлер мен әйелдер арасындағы орта салмақ пен ЖСЖ айырмашылықтарын тексеріңіз.

Қорытынды интерпретациясы: Кестеден көргендей ерлер мен әйелдер арасында ақиқат айырмашылық жоқ – р=0,346>0,05, ал ақиқат айырмашылық ерлер мен әйелдердің салмақтарында бар – р=0,0008<<0,05 .

3. Ақиқат айырмашылықтарын анықтау.

Топтар арасында және \немесе айнымалылар арасында айырамашылықтарын анықтау, яғни бас орта теңдігінің статистикалық болжамдарын тексеру.

Тексеріңіз: Стъюденттің жұптық тестін қолданып, қарастырылған «Аурулар тізіміндегі» ЖСЖ-нын физикалық ауыртпалықтың айырмашылықтарының ақиқаттығын анықтаңыз.

Қорытынды интерпретациясы: р=0,0000<<0,05, физикалық ауыртпалықтан кейін ЖСЖ- нің өскендігін айқындайды.

№ 11 тақырып. Компьютер желісі, телекоммуникациялық және желілік технология

Мақсаты:Компьютерлік жүйенің негізін, қазіргі заманғы желілік технологияларды және операциялық жүйені оқыту, компьютерлік желіні құру қағидалары мен концепцияларының негізін студенттерге түсіндіру, сондай-ақ Microsoft Windows операциялық жүйесін орнату және реттеу туралы толық ақпарат беру.

Оқыту міндеттері:Желі, компьютерлік желінің қажеттілігі мен сілтемелері, аппараттық және программалық жабдықтамалар, ауқымды және жергілікті желілер, желі топологиясы, деректерді беру тәсілін шолу, жергілікті желінің базалық технологиялары, хаттамалары және стандарттары туралы жалпы мағлұматтарды қалыптастыру.

Тақырып бойыншы негізгі сұрақтар:

1. Желі туралы жалпы мағлұмат.

2. Компьютерлік желінің қажеттілігі мен сілтемелер.

3. Аппараттық және программалық жабдықтама.

4. Ауқымды және жергілікті желілер.

5. Желі топологиясы.

6. Деректерді беру тәсілін шолу.

Оқыту және сабақ беру әдістері:Internet Explorer, Outlook Express программаларымен жұмыс.

Литература:

1. Олифер В.Г., Олифер Н.А. Компьютерные сети. Принципы, технологии, протоколы. М., 2001 г.

2. Ларионов А.М., Майоров С.А., Новиков Г.И.. Вычислительные комплексы, системы, сети. Л., Энергоавтомиздат, 1987 г.

3. Закер К. Компьютерные Сети, Модернизация, Поиск Неисправностей.

4. «Вычислительные системы, сети и телекоммуникации», под редакцией: Пятибратов А.П., Гудыно Л.П., Кириченко А. А.

Бақылау

Сұрақтары:

1. Желі деген не?

2. Желі қаншалықты үлкен?

3. Желілердің типтері қандай болады?

4. Компьютерлер бір-бірімен өзара қалай әсерлеседі?

5. Желілердің желісін қалай құра аласыз?

6. WEB – браузерді қалай пайдалану керек

7. WEB – браузерді қалай түсінесіздер.

8. WEB – сайттар қалай ұйымдастырылады.

9. Басқа сайттарға қалай кіруге болады.

10. Іздеу жүйесі дегеніміз не?

11. Желідегі табылған ақпараттарды, сенімді және мүлтіксіз бағалай білу.

12. Алынған ақпараттарды пайдалану ережесі қандай?

13. Браузердің көмегімен ойын ойнауға, бейне фильм көруге және ән тыңдауға бола ма?

14. Интернет желісі арқылы сауда жасауға бола ма?

15. Электронды пошта қалай жұмыс жасайжы?

16. Электронды пошта да тіркеу тізімдерін қалай құруға болады?

17. Электронды поштада жіберу хаттамаларын қалай жіберуге және қабылдауға болады?

18. Электронды поштаның көмегімен тағы не істеуге болады?

Сауалнамалар:«Компьютер желісі, телекоммуникациялық және желілік технология» тақырыбын «Информатика» сауалнамалар жинағынан қараңыз.

Тапсырмалар:

1. Есептеу желілерінің классификациясын атаңыз.

2. Желі компонеттерін қосудың ең негізгі желі құру қағидаларын атаңыз. Назовите основные принципы построения сетей, подключение сетевых компонентов.

3. Outlook Express программасын жіберіңіз (автономды режиме). Терезе құрылымын оқыңыз. Түр менюінің көмегімен программа терезесіндегі бейнеленетін барлық мүмкін нұсқаларды оқыңыз. Программаның анықтамалық жүйесіне назар аударыңыз және оның мазмұнын зерттеңіз. Бағандық терезені бейнелеңіз және хабарламалар тізімі маңайында бағандардың бейнеленуінің нұсқаларымен танысыңыз.

4. Мекен-жай кітапшасын ашыңыз және терезе құрылымымен танысыңыз. Мекен-жай кітабына өз таныстарыңыздың бірнеше мекен-жайын қосыңыз. Осы мекен-жайлар тізіміне сілтеме құрыңыз.

5. Интернетке қосылыңыз (егер сіз автономды режимде жұмыс жасаған болсаңыз). Хабарлама құрыңыз, КІМге, ТАҚЫРЫБын және оған мәтін толтырыңыз. Хабарлама мәтініндегі грамматикалық қателерді тексеріңіз. Хабарламаға жеке бумадан қандай да бір файл қосыңыз. Хабарламаны кімге жаздыңыз, сол адаммен хабарлама айырбастау туралы келісіңіз және оған жазылған хаттаманы жіберіңіз.

6. Жауабын алған соң, оқып шығыңыз. Файлыңызды өзіңіздің бумаңызға сақтаңыз.

7. Алған хабарламаға жауап беріңіз. Хабарламаға өзіңіздің мәтініңізді толықтырып, басқа адресатқа жіберіңіз.

8. Хабарлама құрыңыз және жауап жіберу жөнінде хатты алушымен келісіп оны таратылма тізімі көмегімен жіберіңіз. Жауап алғаннан кейін өз жауабыңызды барлық жіберушілерге бірден жіберіңіз.

№ 12 тақырып. Ақпаратты қорғау

Мақсаты:Студенттерді компьютерлік вирустардан ақпаратты қорғауды үйрету, жаңа антивирустық программалармен таныстыру.

Оқытудың міндеті:Компьютерге антивирустық программаны орнату. Антивирустық программаның қызметі. Антивирустық программа нұсқасын жаңалау.

Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Зақым келтіруші программа және оның классификациясы.

2. Компьютерлік вирустардан қорғау әдістері.

3. Антивирустық қорғау құралдары.

4. Антивирустық программамен жұмыс істеу.

Оқыту және сабақ беру әдістері: антивирустық программамен жұмыс.

Әдебиеттер:

1. Анин Б.Ю. Защита компьютерной информации.-СПб.:БХВ-Санкт-Петербург, 2000

2. Барсуков В.С., Водолазкий В.В. Современные технологии безопастности.-М.:Нолидж, 2000

3. Фролов А.В., Фролов Г.В. Осторожно: компьютерные вирусы.-М.: ДИАЛОГ-МИФИ, 1996

4. Халяпин Д.Б. Защита информации. Вас подслушивают? Защищайтесь!-М.: НОУ ШО «Баярд», 2004.

5. Столингс В. Основы защиты сетей. –М.:Издательский дом «Вильямс», 2002

6. Хорев П.Б. Методы и средства защиты информации в компьютерных системах.-М.: Издательский центр «Академия», 2006

Бақылау

Сұрақтары:

1. Зақым келтіруші программаларға қандай программалар жатады?

2. Компьютерлік вирус дегеніміз не?

3. Программалық вирус дегеніміз не?

4. Жүктемеленетін вирус дегеніміз не?

5. Макровирус дегеніміз не?

6. Жүктемеленетін вирустың программалық вирустан айырмашылығы неде?

7. Компьютерлік вирустардың негізгі типтері?

8. Вирусқа қарсы негізгі қорғау құралдарын атаңыз?

9. Неліктен құжаттық файлдарда вирустар болады?

10. Компьютерлік вирустан сақтанатын шараларды атаңыз?

11. Интернетте ақпаратты қорғаудың айырмашылығы неде?

12. Компьютерлік вирустарға түсініктеме беріңіз. Программа қандай күйде болғанда

компьютерлік вирустар бар деп анықтаймыз.

Сауалнамалар:«Ақпаратты қорғау» тақырыбын «Информатика» сауалнамалар жинағынан қараңыз.

Тапсырмалар:

1. Антивирустық программаны жүктеу. Анықтамалық жүйесімен танысу.

2. Иілгіш дискідегі барлық файлдарды вирусқа тексеріңіз.

3. D дискідегі барлық файлдарды вирусқа тексеріңіз, тексерген нәтижесі бойынша есебімен танысыңыз.

4. А: және С: дискідегі doc кеңейтілуі бар барлық файлдарды вирусқа тексеріңіз, тексерген нәтижесі бойынша есебімен танысыңыз.

5. С дискідегі барлық программаларды вирусқа тексеріңіз, тексерген нәтижесі бойынша есебімен танысыңыз.

№ 13 тақырып. Ақпараттық жүйелердің қауіпсіздігі

Мақсаты: Ақпаратты қорғау объектілерінің ерекшеліктерін, олардың классификациясын, ақпаратты енгізу, шығару, беру, өңдеу және сақтау ақпараттық процестерін жүзеге асыру үшін ақпаратты қорғаудың әдістері мен құралдарын игерту.

Оқытудың міндеті:Мәліметтер қорының қауіпсіздігіне туғызылатын қауіптерді (жалпы және арнайы) қарастыру және оған қойылатын талаптармен, санкцияланбаған қатынас құруды қорғаумен таныстыру.

Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Ақпараттық жүйелердің қауіпсіздігі

2. Криптология ұғымына негізгі түсінік.

3. Симметриялық және ассиметриялық криптожүйелер.

Оқыту және сабақ беру әдістері:дискуссия, әңгімелесу

Әдебиеттер:

1. Анин Б.Ю. Защита компьютерной информации.-СПб.:БХВ-Санкт-Петербург, 2000

2. Барсуков В.С., Водолазкий В.В. Современные технологии безопастности.-

М.:Нолидж, 2000

3. Баричев С.Г., Гончаров В.В., Серов Р.Е. Основы современной криптографии.-

М.:Горячая линия-Телеком, 2001

4. Столингс В. Основы защиты сетей. –М.:Издательский дом «Вильямс», 2002

5. Хорев П.Б. Методы и средства защиты информации в компьютерных системах.-М.:

Издательский центр «Академия», 2006

Бақылау

Сұрақтары:

1.Ақпараттың берілу түрі қандай формаларда болуы мүмкін.

2. Ақпараттық қорғау деген ұғымды қалай түсінесіз?

3. Қорғалған ақпараттың негізгі сипаттамасына нелер қатысты?

4. Симметриялық және асимметриялық криптографиялық жүйелердің айырмашылығы

неде?

5. Қазіргі таңда қандай симметриялық криптожүйелер қолданылады?

6. Асиммтериялық криптография негізіне не жатады?

7. PGP программасы қандай негізгі мүмкіндіктер береді? Оның негізіне не жатады?

8. Ақпараттық жүйеге туғызылатын қауіпті атаңыз.

9. Ақпаратты қорғау жүйесіне түсініктеме беріңіз.

10. Ақпараттық жүйедегі ақпаратты қорғау шараларын атаңыз.

Сауалнамалар:«Ақпараттық жүйелердің қауіпсіздігі» тақырыбын «Информатика» сауалнамалар жинағынан қараңыз.

Тапсырмалар:

1. «Криптография» мәтінін мына 11,2,5,7,9,3,1,4,8,10,6,12 кілт негізінде шифрлеңіз.

2. «Конфиденциальды» мәтінін мына 13,11,2,5,14,7,9,3,1,4,8,15,10,6,12 кілт негізінде шифрлеңіз.

3. 5*5 кестесі бойынша «Ақпараттық қауіпсіздік» мәтінін шифрлеңіз.

4. 4*5 кестесі бойынша «Ақпаратты шифрлеу» мәтінін шифрлеңіз.

5. «3,4,2,1» кілті бар «Ағымдық шифрлеу» ашық мәтінін шифрлеңіз.

6. «Код» кілті бар «Символдық кодтау» ашық мәтінін шифрлеңіз.

7. ТААҚПРА шифрленген мәтінін 7,4,1,2,3,5,6 кілтімен ашық мәтін түрінде жазыңыз.

8. АПМВТИТААНОСМ ГУЫРИРРҚ шифрленген мәтінін 19,14,21,5,3,4,10,22,1,2,16,9,20,13,17,8,11,15,6,18,7,12 кілтімен ашық мәтін түрінде жазыңыз.

HTML-құжатта графикалық объектіні кірістіру.

Мақсаты:Web-парағында графикалық объектілерді құруға үйрету, сонымен қатар Web-бетінде практикалық дағдыларын қалыптастыру.

Оқытудың міндеті:HTML-құжатын құру, HTML-құжатына графикалық объектілер қою біліктілігі мен дағдыларын қалыптастыру.

Тақырыптың негізгі сұрақтары:

HTML-құжатында суреттерді бейнелеу.
Кестеге суретті кірістіру.

Оқыту және сабақ беру әдістері:Ситуациялық есептерді шешу.

Әдебиеттер:

1. Ш.Д.Шарф HTML 3.2. Справочник-С.-Пб.,1998.

2. Морис Б. HTML в действии-С.-Пб., 1997

3. Гончаров М.В. Введение в Internet. Часть 7. Интернет для бизнесменов,

предпринимателей и банкиров.-М.,2001.

Бақылау

Сұрақтары:

Графикалық объектілерді HTML-құжатына қалай қоюға болады?

2. Графикалық стандартты сипаттамасын беріңіз?

Графикалық объектілердің қандай конфигурациялары бар?
Windows қандай броузермен жұмыс атқарады (MS Internet Explorer, Netscape, Opera)?
Web-парағына суреттерді қалай құруға болады?
Қандай графикалық кеңейтулерді білесіз?
Кестеге суретті қалай кірістіруге болады?
HTML-құжатындағы кескінді сипаттаңыз?

Сауалнамалар:«Информатика» арналған сауалнама жинағын қараңыз. Тақырып «Гиперсілтемелерді белгілейтін HTML тілі».

Тапсырмалар:

Web-парақта бейне құрыңыз.

1. Бейне құру үшін jpg. bmp. gif және… 2. <IMG SRC= “pic1.jpg”> тэгі… 3. <HSPACE= “n” VSPACE= “n”> тэгтерін…

Web-парағын құру.

Екі суретті қатарынан… <html> <head>

1. Фреймнің жазбасын құрастырыңыз (бірнеше файлдарды бір құжатқа біріктіру).

Мысалы:

1. Блокнот программасында Frames1.html аты бар құжатты теріп сақтаңыз :

<html> <head> <title> Пример </title> </head> <FRAMESET ROWS="30%,40%,30%> <FRAME SRC="1.html"> <FRAME SRC="2.html"> <FRAME SRC="3.html"> </FRAMESET> </html> Нәтижесінде көлденең біріктірілген 3 файлды құжат алуыңыз керек.

2. Келесі тапсырмада бір тігінен орналасқан және екі көлденең орналасқан фреймдер құрыңыз.

Көмек:

1. <frameset cols= “*”>, <frameset rows= “*,*”> тэгтерін қолданыңыз.

2. Бұл құжатты Frames2.html. деген атпен сақтаңыз.

3. Жұмысқа тұру анкетасының формасын құрыңыз:

Көмек:

1. Бұл анкетада сіздің Аты-жөніңіз, мекен-жайыңыз, телефонңыз, жынысыңыз көрсетілуі керек.

Келесі тэгтерді қолданыңыз: <FORM> -------- </FORM> және <INPUT>.

Атрибуттары:

TYPE=text

VALUE="LENIN INC"

TYPE=hidden

TYPE=submit

TYPE=reset

TYPE=radio

TYPE=password

TYPE=text.

4. Гиперсілтемелер құру.

Көмек:

1. Гиперсілтемелер құру үшін <BODY> және </BODY> тэгтерінің арасына <A HREF= “файлдың орналасуы\ файл аты. кеңейтілуі ”> енгізу қажет.

2. «Мой компьютер» сөзін енгізіңіз, кейінен </A> жабушы тэгін жабыңыз.

3. «Мой компьютер» басқа түспен жазылып, асты сызылғанына сенімді болыңыз, бұл гиперсілтеменің

құрылуын көрсетеді.

4. «Мой компьютер» сілтемесін басыңыз және оның қалай жұмыс істейтінің көріңіз. (Бұл жерде

гиперсілтемені көрсететін құжат жүктелуі керек).

5. Көлденең сызықтар құру.

Көмек:

1. Келесі тэгтерді пайдаланып үш көлденең сызықтарды құрыңыз:

Бұл жерде <HR>-сызық, WIDTH-ені.

2. Әр сызықтың қалыңдығын және түсін қойыңыз. Қалыңдығы пикселмен <SIZE= “n”> тэгінің

көмегімен беріледі.

№ 16 тақырып. Қазақстандағы ЭҮ Мемлекеттік бағдарламасын енгізу

Мақсаты: Азаматтарға мемлекеттік органдардың барлық деңгейлері қолжетімді болып, ал олардың жұмысы мейлінше ашық және тиімді болатынын түсіну.

Оқытудың міндеті:Студенттерді мемлекеттік құрылымдардың ақпараттық деңгейін көтеру мен оларды программалық және аппараттық жасақтаумен қамтамасыз ету үшін арналған шаралармен таныстыру.

Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. «Электрондық үкімет» мемлекеттік бағдарламасының енгізілуінің негізгі бағыты мен тетігі.

Оқыту және сабақ беру әдістері:дискуссия

Әдебиеттер:

Www.e.gov.kz

www.e-govcompetence.ru, www.neweco.ru, www.e-russia.ru, www.e-rus.ru, www.e- government.ru, www.e.gov.uz 3. …

Www.e.gov.kz

3. О. Андронова, А. Николаев… О. Андронова… 4. Голобуцкий А. , О.…

Www.e.gov.kz

2. О. Андронова, А. Николаев Электронное правительство в Европе и мире.

О. Андронова olga@ci.ru, А. Николаев, alnik@eureca.ru

3. Голобуцкий А. , О. Шевчук "Электронное правительство"

4. Информационные ресурсы Интернет: www.e.gov.kz, www.aic.gov.kz, www.gov.kz,

1. www.e-govcompetence.ru, www.neweco.ru, www.e-russia.ru, www.e-rus.ru, www.e-

government.ru, www.e.gov.uz

6. А.В. Гиглавый, Ю.М. Горностаев, В.И.Дрожжинов, С.Н. Сериков, А.А. Штрик. Под ред. В.И. Дрожжинова. - Совершенствование государственного управления на основе его реорганизации и информатизации. Мировой опыт. М.:Эко-Трендз,2002.

7. Сб. статей под ред. Н.В. Борисова, Ю.Е. Хохлова - Развитие информационного общества в России. Том 1.Теория и практика: Спб.:Изд-воСПбГУ,2001.

8. Сб. статей под ред. Н.В. Борисова, Ю.Е. Хохлова - Развитие информационного общества в России. Том 2. Концепции программы: Спб.:Изд-воСПбГУ,2001.

Бақылау

Сұрақтары:

1. Қазақстан Республикасын заңдандастыру негізі неге негізделген және ол неден тұрады.

2. Қазақстан Республикасының Үкіметі азаматтарға қандай кепілдік береді?

3. Азаматтардың қажеттіліктерін қамтамасыз ету үшін, мемлекеттік ақпараттық ресурстар желісін ұйымдастыру қандай болуы керек?

4. Үкіметтік сайттар немесе порталдар құрудың мақсаты және олардың негізгі функциялары қандай болу керек?

5. Үкіметтік порталдың қарапайым администрация сайтынан айырмашылығы неде?

6. Электрондық Үкіметінің архитектурасына түсініктеме беріңіз.

7. Төлемдік шлюзге түсініктеме беріңіз.

8. Төлемдік шлюздің басты компоненттерін атаңыз.

9. Электрондық Үкіметтің архитектурасының схемасын сызыңыз.

№19-тақырып. Программалауға кіріспе

Мақсаты: Алгоритм түсінігімен танысу, түрлі есептерді шығару үшін алгоритм құру дағдысын қалыптастыру, типтік программаларды құру, сонымен қатар медициналық диагностиканы жүзеге асыруды игеру. Есептеудің программалық-эффектілі схемаларын қолдануды үйрену. Ақпаратты құрылымдар жөніндегі негізгі мәліметтер. Программаны өңдеудің жаңа технологиялардың дамуымен таныстыру.

Оқытудың міндеттері:

Алгоритмнің негізгі қасиеттерімен таныстыру, оларды медициналық есептерді шешудің алгоритмдерін құруда қолдануды үйрену. Алгоритмді түрлі әдістермен құру біліктілігін қалыптастыру. Алгоритм өңдеу этаптарын, оның қасиеттерін білу.

Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Алгоритмдер (типтері, қасиеттері, берілу тәсілдері).

2. Алгоритмдік құрылымдар (сызықты, тармақталған, циклдық).

3. Программалау тілдерінің жалпы қызметі.

4. Алгоритмдер және оларды сұрыптау.

5. Есептеудің негізгі программалық-эффектілі схемалары.

Оқыту мен сабақ берудің әдістері:

Студенттерге карточкалар түрінде жеке тапсырмалар беріледі, олар жұмыстың практикалық бөлігін төменде берілген тапсырмалар бойынша орындайды.

Әдебиеттер:

1. Информатика: Базовый курс. / Под редакцией С.В. Симоновича и др. - СПб.: Питер, 2001, - 640с.

2. Информатика. Учебник под ред. проф. Н.В. Макаровой. СПб.: Финансы и статистика, 2003, - 765с.

3. Информатика. Практикум по технологии работы на компьютере. Под ред. проф. Н.В. Макаровой. СПб.: Финансы и статистика, 2001, 486с.

4. Жаппарова Г.А. «Информатика». 2006 ж.

5. Инструментальные средства персональных ЭВМ. В 10-ти кн. Кн. 4. Программирование в среде Турбо ПАСКАЛЬ: Практическое пособие./ Под редакцией Б.Г. Трусова. -М.: Высш. шк.,1993. –142с.

Бақылау

Сұрақтары:

1. Алгоритм деген не?

2. Алгоритмдердің негізгі қасиеттерін атаңыз.

3. Алгоритмдердің жазылу әдістері

4. Графикалық әдістің неше түрін білесіз?

5. Қандай тілдер алгоритмдік деп аталады?

6. Блок-схемаларда қолданылатын негізгі элементтерді атаңыз

7. Қандай алгоритм сызықты деп аталады?

8. Арифметикалық өрнектерде амалдар тәртібі қалай анықталады?

9. Тармақталған алгоритм анықтамасын беріңіз

10. Циклдық алгоритм деген не?

11. Транслятор, компилятор, интерпретатор деген не?

12. Есептеудің негізгі программалық-эффектілі схемаларын атаңыз.

13. Программалау тілдерінің қызметтерін атаңыз.

14. Программалау тілдерінің буындары мен деңгейлерін атаңыз.

Сауалнама:«Информатика» бойынша сауалнамалар жинағында «Алгоритмдеу. Программалау» тақырыбын қараңыз

Есептер:

Сөздік алгоритм құрыңыз:

1.«Электронды приборлар» фирмасы «10 Су кешені» автоматтандырылған ванна ойлап шығарды. Ол ванна 10 батырманың басқаруымен жұмыс істейді: «1 л құю», « 2 л құю», …, «5 л құю»; «1 л төгу», «2 л төгу», …, «5 л төгу», бұл батырмаларды басқанда судың көрсетілген мөлшері құйылып, төгіледі. Алайда фирманың жіберген қателіктерінің нәтижесінде «5 л құю» және «3 л төгу» батырмаларынан басқа батырмалар жұмыс істемейді. Ваннаға 3 л су қалай құюға болады? Фирма кеселінен қанша су зая кеткелі тұр?

2. Ханой мұнарасы. Тақтайда үш стержень бекітілген. Сол жақ стерженьге біртіндеп кішірейтілген сақиналар кигізілген: ең астында үлкені, оның үстінде одан кішісі, үстінде одан да кішкенесі, т.с.с. Сақиналарды стерженьнен стерженьге ауыстырған кезде келесі ережелерді ұстану керек: 1) ауыстырғанда тек бір сақина ғана қозғалу керек; 2) үлкен сақина кішкене сақина үстіне қойылмайды. Сақиналарды сол стерженьнен оң стерженьге ауыстыру қажет.

Сақиналарды қалай ауыстыру керектігін сипаттаңыз, егер бастапқы кезде сол жақ стерженьде : а) 1; б) 2; в) 3; г) 4; д) 64 сақина болса. (Аңыз бойынша, 64 сақина ауыстырумен будда шіркеулерінде монахтар айналысады. Олар сақиналарды ауыстырып болған кезде заманның ақыры болады делінген. Егер монахтар секундына бір сақина қозғалтса, ол қай уақытта жүзеге асатынын санап беріңіз.

3. Екі құм сағат бар: 3 минуттық және 8 минуттық. Дәріні дәл 7 мин. Қайнату керек болса, осы сағаттарды қолдану арқылы оны қалай іске асырамыз?

4. Алмас пен Нұржан келесі ойын ойнайды: үстелге 15 сіріңке қойылады. Балалар кезегімен оларды үстелден алады, бір алғанда 1, 2 немесе 3 сіріңке алуға рұқсат етіледі. Ең соңғы сіріңке алған адам жеңеді. Бірінші болып Алмас жүрсе, ол қалай ойнауы керек?

Блок-схема құрыңыз:

1. У функциясын келесі формула бойынша табу:, мұндағы а= ; в= ; х=

2. У функциясын келесі формула бойынша табу:, мұндағы а= ; в= ; х=

3. Санның абсолют шамасын табу.

Нұсқау: Абсолют шаманың анықтамасын қолданыңыз.

1. ахтеңсіздігін шешіңіз.

2. теңсіздігін шешіңіз.

3. теңсіздігін шешіңіз.

Алгоритм және блок-схема құрыңыз:

1.Егер ЭТЖ 14-тен 18-ге дейінгі аралықта өзгерсе – норма; ЭТЖ > 18 – қабыну процесі, ЭТЖ <14 – патология екені белгілі болса, ЭТЖ (эритроциттердің тұну жылдамдығы) бойынша қабыну процесін анықтау.

2. Қандағы лимфоциттер мөлшерініңиммунндық статусын бағалау. Сау адамның қанында лимфоциттер мөлшері қалыпты, яғни 1мкл-да 810-ден 3610-ға дейін болады. Лимфоциттер мөлшерінің өсуі–лимфоцитоз, төмендеуі–лимфопенияны көрсетеді.

№ 20 тақырып. Базалық алгоритмдер.

Мақсаты:Pascal тіліндегі программаның құрылымы туралы бірінші мәліметтерді қалыптастыру және математикалық өрнектердің Pascal тілінде жазылу дағдысын қалыптастыру.

Оқытудың міндеті:Сызықтық алгоритм және программа құру дағдысы мен біліктілігін қалыптастыру.

Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Тізбектей өңдеудің базалық алгоритмдері.

2. Ақпараттық құрылым туралы негізгі мағлұматтар

Өткізу формасы:типті тапсырмаларды орындау.

Әдебиеттер:

1. Информатика: Базовый курс. / Под редакцией С.В. Симоновича и др. - СПб.: Питер, 2001, - 640с.

2. Информатика. Учебник под ред. проф. Н.В. Макаровой. СПб.: Финансы и статистика, 2003, - 765с.

4. Кандзюба С.П., Громов В.Н. Delphi 6. Базы данных и приложения. Лекции и упражнения. – К.: «ДиаСофт», 2001, -576с.

5. Turbo Pascal / С.А. Немнюгин. – СПб.: «Питер», 2001. –496с.

6. Г.Г. Рапаков, С.Ю. Ржеуцкая.«Программирование на языке PASCAL», Санкт-Петербург,2005 г.

7. М. Сухарев. «Turbo Pascal 7.0». 3-е издание. Санкт-Петербург, 2005 г.

8. В. Фаронов. «Turbo Pascal» Санкт-Петербург, 2004 г.

9. Адибаев Б.М., Абирова М.А. и др. «Информатика». 1996г.

10. Жаппарова Г.А. «Информатика». 2006г

Бақылау

Сұрақтары:

1. Программаны қалай тереді, қалай жүргізеді?

2. Жүріп тұрған програманы қалай жүктеп және сақтайды?

3. Сандық айнымалыларды қалай түрлендіреді?

4. Turbo Pascal программасы қандай бөлімдерден тұрады?

5. Программа блогына қандай бөлімдер кіреді?

6. Программа жазуда қандай бөлімдерді жазу міндетті емес?

7. Программа мәтінінде белгі бөлімінің басталғанын қалай біледі?

8. Ақпаратты енгіу операторы.

9. Ақпаратты шығыру операторы.

Сауалнамалар:«Алгоритмдеу, программалау» тақырыбын «Информатика» сауалнамалар жинағынан қараңыз.

Тапсырмалар:

1 . Y функциясын формула бойынша есептеңіз (1 кестені қараңыз):

Тапсырманы орындау талаптары:

а) тапсырма орындау үшін нұсқаңызды таңдаңыз және өз нұсқаңыздың шартын орындаңыз;

б) есепті шығару үшін блок-схемасын сызыңыз;

в) программа мәтінін жазыңыз;

г) сандық есептеу арқылы алынған нәтижені оқытушыға көрсетіңіз.

1 кесте

Номер варианта	Функция

№ 21 тақырып. Есептің алгоритмдеу негіздері

Мақсаты:Turbo Pascal тілінің тармақталу және циклді операторларымен танысу. Тармақты және цикл операторларын пайдаланып тәжірибелік есептерін шығару. Turbo Pascal тілінде жұмыс жасауды қалыптастыру.

Оқытудың міндеті:Медициналық және басқа көптеген есептерді шығаруда берілгендердің типін анықтауды, алгоритімін құруды, программа құруды үйрету, қалыптастыру.

Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Алгоритм құрылымы..

2. Сызықтық, тармақталған, циклдік

Оқыту және сабақ беру әдістері: типтік тапсырманы орындау

Әдебиеттер:

1. В.Э. Фигурнов “IBM РС для пользователя”, М., 1997г., Ю. Шафрин “Основы компьютерной технологии”, М., 1997г., 68-79 стр.

2. О.Ефимова, В. Морозов, Ю. Шафрин “Курс компьютерной технологии”, М., 1998г., 95-130 стр.

3. Под редакцией С.В. Симоновича. «Информатика Базовый курс», М., 2003 г. 72-89 стр.

4. Адибаев Б.М., Абирова М.А. и др. «Информатика», 1996г., 35-49 стр.

Бақылау

Сұрақтары:

1. Тармақты алгоритмдерді қалай түсінеміз;

2. Блок-схемада тармақталу қалай көрсетіледі;

3. Turbo Pascal да тармақталудың қандай операторлары бар;

4. IF операторы қандай форматқа ие;

5. IF операторының толық және қысқартылған формаларының айырмашылығы қандай;

6. Цикл дегеніміз не, цикл денесі деп нені айтамыз;

7. Turbo Pascal тілінің қандай операторларын білесіз;

8. While операторының форматы қандай;

9. Repeat операторының форматы қандай;

10. For операторының параметрі қандай қадаммен өзгереді;

11. For операторында қадам санын қалай есептейміз;

12. Repeat операторында қайталану қандай жағдайда тоқтатылады

Сауалнамалар: «Информатикадан» тестер жинағы, тақырыбы «Алгоритмдеу және Программалау».

Тапсырмалар:

1-тапсырма

1. Ер адамдарда гемоглобин мөлшері қалыпты (13,8-18,5%). Егер гемоглабин мөлшері қалыптыдан көп болса – патология, ал аз болса – анемия.

Қандағы гемоглобин мөлшері бойынша анемия диагностикасының алгоритмін құрыңыз:

А) сөздік;

В) графикалық;

С)паскаль тіліндегі программасын .

2. Қандағы эозинофил мөлшерінің 2-4 пайызы қалыптыға сәйкес, одан жоғарысы – аллергиялық аурудың туындағанына дәлел.

Аллергия диагностикасына алгоритм құрыңыз:

А) сөздік;

В) графикалық;

С) Паскаль тіліндегі программасын .

3. D диастолалық қысым. Егер D = 70 80 – қалыпты; D > 80 – жоғары қысым; D < 70 – төмен қысым екені белгілі болса, қысымды анықтаудың алгоритмін құрыңыз:

D диастолалық қысымды анықтау алгоритмін құрыңыз:

А) сөздік;

В) графикалық;

С) паскаль тіліндегі программасын .

4. Жаңа туған балалардың салмағын анықтау программасын құрыңыз, егер 2,700>М>3,500 – норма, егер М<2,700 – салмағы жеткіліксіз, ал егер М>3,500 – салмағы асып кеткен.

Жаңа туған балалардың салмағын анықтау алгоритмін құрыңыз:

А) сөздік;

В) графикалық;

С)Паскаль тіліндегі программасын .

2 тапсырма

Алгоритм құрыңыз:

А) сөздік;

В) графикалық;

С) Паскаль тіліндегі программасын .

1) Енгізілетін санның таңбасын анықтау;

2) 1-ден 9-ға дейінгі сандар квадраттарының қосындысын анықтау.

3 тапсырма

Функци S ті формула бойынша есепте (кестеге қара.):

Тапсырмаға қойылатын талаптар:

а) орындау үшін вариант номері және вариант шарты;

б) есеп шығарудың болк-схемасы;

в) программа тексті;

г) есептеу кезіндегі алынған сандық мәні.

№22 тақырып. Delphi ортасында қосымшалар құру

Мақсаты: Интегралданған Delphi ортасымен, визуальды компонеттер кітапханасымен, мәтінмен жұмыс істеу компоненттерімен (Label, Edit) танысу,

Оқытудың міндеті:Интегралданған Delphi 7 ортасымен жұмыс істеу, визуальды компонеттер кітапханасы және мәтінмен жұмыс істеу компоненттерінің (Label, Edit) біліктілігі мен дағдысын қалыптастыру.

Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Мәтінмен жұмыс істейтін компоненттер (Label, Edit).

2. Басқару компоненттері - батырмалар (BitBtn, Button).

Әдебиеттер:

1. С.И. Бобровский. Учебный курс Delphi-7. Питер, 2006

2. Г.Г. Рапаков, С.Ю. Ржеуцкая. Программирование на языке Паскаль. Санкт-Петербург, 2005

3. Н.Культин. Учебный курс Delphi Санкт-Петербург, 2005

4. Н.Культин. Delphi в задачах и примерах. Санкт-Петербург, 2005

5. Е.Р.Алексеев, О.В.Чесноков Шаг за шагом. Москва, 2005

Оқыту мен сабақ берудің әдістері:Семинар

Бақылау

Сұрақтары:

1. Интергалданған ортаны құрушы қандай негізгі бөлімдерден тұрады?

2. Визульды компоненттер кітапханасы дегеніміз не? Мысал келтіріңіз.

3. Визульды компоненттер панелі дегеніміз не? Мысал келтіріңіз.

4. Label, Edit, Button компоненттерін тағайындау.

5. Delphi-де жобалауда объектінің қасиетін анықтауға болады?

6. Объектінің өлшемі, қаріп параметрлері, мәтін және компонент бояуларын анықтау

7. Оқиғаға әсері әдісі қалай құрылады?

8. Мәтінді бүтін немесе нақты сандарға және керісінше түрлендіру функциялары

Тапсырмалар:

1. а және в екі санының қосындысын табу керек; деректер үшін Edit компонентерін, нәтижесі үшін – Label пайдалану.

2. х пен у максимальді мәнін табу керек: деректер үшін Edit компонентерін, нәтижесі үшін – Label пайдалану.

3. х пен у минимальді мәнін табу керек: деректер үшін Edit компонентерін, нәтижесі үшін – Label пайдалану.

№23 тақырып. Ішкі программалар және операторлар

Мақсаты: Операторларды оқып-үйрену: тармақталу, таңдама, циклды (параметрлі, «ДЕЙІН» және «КЕЙІН» циклдері. Ішкі программалар құрылымын, процедуралар мен функцияларды және оларды шақыруды оқып-үйрену. Параметрлер түрлері мен олардың тасымалын оқып-үйрену.

Оқытудың міндеттері:таралымдар мен циклдары бар программаларды құру; ішкі программаларды құру мен қолдану біліктілігі мен дағдыларын қалыптастыру.

Тақырып бойынша негізігі сұрақтар:

1. Шартты оператор.

2. Таңдама оператор.

3. Цикл операторы.

4. Ішкі программалар құрылымы (функциялар мен процедуралар).

Оқыту мен сабақ беру әдістері: типтік тапсырмаларды орындау

Әдебиеттер:

1. С. И. Бобровский. Учебный курс Delphi7. Питер, 2006г.

2. Г.Г. Рапаков, С.Ю. Ржеуцкая. Программирование на языке Паскаль. Санкт-Петербург,2005г.

3. Н.Культин. Учебный курс Delphi Санкт-Петербург,2005г.

4. Н.Культин. Delphi в задачах и примерах. Санкт-Петербург,2005г.

5. Е.Р. Алексеев, О.В. Чесноков Шаг за шагом. Москва,2005г.

Бақылау

Сұрақтары:

1. Шартты оператор (if ).

2. Таңдау операторы ().

3. Цикл операторы (for).

4. Цикл операторы (while).

5. Цикл операторы (repeat).

6. Процедура құрылымы және шақыру.

7. Функция құрылымы және шақыру.

8. Параметрлер түрлері және передача (параметрлер – мәндер, параметрлер - айнымалылар).

9. Массивтер мен басқа да меншікті типтерді қалай тасымалдайды?

10. Таңдау операторларын қолдану арқылы программа жазыңыз.

11. Параметрлі цикл опрераторын қолдану арқылы программа жазыңыз.

12. «ДЕЙІН» итерациялық цикл операторын қолдану арқылы программа жазыңыз.

13. «КЕЙІН» итерациялық цикл операторын қолдану арқылы программа жазыңыз.

Есептер:

1. Бала бақша тобындағы балалардың орта бойын анықтаңыз (бір өлшемді массив).

2. Cтуденттер спартакиадасындағы 100 метрге жүгірудегі ең үздік нәтижені анықтаңыз (бір өлшемді массив).

3. Берілген жолда қанша «а» және «е» әріптері бар екенін анықтаңыз (case).

4. Студент жөнінде мәліметпен жазба құрыңыз (ФАМ, туған жылы, факультет, топ).

5. Информатика бойынша студенттердің үлгерімі туралы жазбалармен массив құрыңыз. Жазба ФАМ, топ, баға жолдарынан тұрады.

6. №2 есеп үшін массивті процедура түрінде бейнелеңіз.

7. №1 есептегі балалардың орта бойын табуды функция түрінде бейнелеңіз.

№ 24 тақырып. Кестемен жұмыс істеу

Мақсаты:ListBox компоненті тізімін, StringGrid кестелерін және олардың негізгі қасиеттері мен әдістерін оқып үйрену.

Оқытудың міндеті:біліктілік пен дағдыны қалыптастыру.

Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. StringGrid компонеттері және оның негізгі қасиеттері мен әдістері

2. Медициналық есептерді шығару.

Оқыту және сабақ беру әдістері: типтік тапсырмаларды орындау.

Әдебиеттер:

1. С.И. Бобровский. Учебный курс Delphi-7. Питер, 2006

2. Г.Г. Рапаков, С.Ю. Ржеуцкая. Программирование на языке Паскаль. Санкт-Петербург, 2005

3. Н.Культин. Учебный курс Delphi Санкт-Петербург, 2005

4. Н.Культин. Delphi в задачах и примерах. Санкт-Петербург, 2005

5. Е.Р.Алексеев, О.В.Чесноков Шаг за шагом. Москва, 2005

Бақылау

Сұрақтар:.

1. ListBox компонеттері, оның негізгі қасиеттері және әдістері

2. Тізімнің соңына мәліметтерді қандай әдіспен қосуға болады?

3. Көрсетілген жазбадан кейін мәліметтерді қандай әдіспен қоюға болады?

4. Көрсетілген орындағы мәліметтерді қандай әдіспен өшіруге болады?

5. StringGrid компонеттері қалай баптауға болады: жол және баған санын, ерекшеленген жол және баған санын.

6. Кестедегі мәліметтерді массивке қалай ауыстыруға болады?

Тапсырмалар:

1. Edit компонетінің ListBox тізімінің соңында «қосу» батырмасын басқанда мәтін пайда болатындай қосымша құрыңыз.

2. Edit компонетінің ListBox тізіміндегі «қою» батырмасын басқанда ерекшеленген орынға мәтін пайда болатындай қосымша құрыңыз.

3. Edit компонетінің ListBox тізіміндегі «өшіру» батырмасын басқанда ерекшеленген мәтін өшетіндей қосымша құрыңыз.

4. Мәліметтерге Label-нәтижесі үшін StringGrid-компонеттері қолданып бірөлшемді мәліметтердің массивінен ең үлкенін табу керек.

5. Мәліметтерге Label-нәтижесі үшін StringGrid-компонеттері қолданып бірөлшемді мәліметтердің массивінен ең кішісін табу керек.

6. Мәліметтерге Label-нәтижесі үшін StringGrid-компонеттері қолданып екі өлшемді мәліметтердің массивінен ең үлкенін табу керек.

7. Мәліметтерге Label-нәтижесі үшін StringGrid-компонеттері қолданып бір өлшемді мәліметтердің массивінен ең кішісін табу керек.

№25 тақырып. Басқару компоненттері

Мақсаты: Басқару компоненттерін оқып үйрену.

Оқытудың міндеті:Басқару компоненттері арқылы қосымшаларды құрудағы дағды мен біліктілікті қалыптастыру.

Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1.Басқару компоненттері ( индикаторлар, қосып-ажыратқыш).

Оқыту және сабақ беру әдістері:типтік тапсырмаларды орындау

Әдебиеттер:

1. С. И. Бобровский. Учебный курс Delphi7. Питер, 2006

2. Г.Г. Рапаков, С.Ю. Ржеуцкая. Программирование на языке Паскаль. Санкт-Петербург, 2005

3. Н.Культин. Учебный курс Delphi Санкт-Петербург, 2005

4. Н.Культин. Delphi в задачах и примерах. Санкт-Петербург, 2005

5. Е.Р. Алексеев, О.В. Чесноков Шаг за шагом. Москва, 2005

Бақылау

Сұрақтары:

1. Button компоненті және оның негізгі белгілері.

2. OnClick «шертуінің» оқиғаға әсерін қалыптастыру.

3. Процедура аты – оқиғаға әсері қалай қалыптасады және OnClick реакциясы қалай жобаланады.

4. CheckBox берілуі. Checked қасиеттерінің өңделуі.

Есептер:

1. Қосымшаның қалай жұмыс жасайтынын және оқиғаға әсерлесу программасының фрагментін

көрсету, батырма компонентінің OnClick «шертуінің» оқиғаға әсерін құру. Процедура –

реакциясының атына және батырма атына көңіл аударыңыз.

2. StringGrid кестесіне бүтін сандардың бір өлшемді массиві енгізіледі. CheckBox 1 жалаушасының

тәуелділігінде барлық сандар немесе тек оң сандар, ал CheckBox2 жалаушасының тәуелділігінде

тек қосындысы немесе осы сандардың көбейтіндісі орындалатындай қосымша құру.

3. Edit1 және Edit1 компоненттеріне 2 нақты санды RadioButton1 көмегі арқылы қосу

RadioButton2 – алу арқылы қосымша құру. Батырманы басқанда программада осы

ауыстырғыштардың Checked қасиеттерінің мәндері тексеріледі және сандарды қосу және алу

орындалады. Нәтижесі Label компонентінде көрсетіледі.

№ 26 тақырып. Графиктермен жұмыс жасау

Мақсаты: Delphi-дегі графикпен жұмыс жасауды оқыту.

Оқытудың міндеті: графикті қолдана отырып қосымшаны құрудағы біліктілік пен дағдыны қалыптастыру.

Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Тұтынушы интерфейсінің негіздері.

2. Image компоненті және оның негізгі құрылымы мен әдістері.

Оқыту және сабақ беру әдістері:типтік тапсырмаларды орындау

Әдебиеттер:

1. С.И. Бобровский. Учебный курс Delphi-7. Питер, 2006

2. Г.Г. Рапаков, С.Ю. Ржеуцкая. Программирование на языке Паскаль. Санкт-Петербург, 2005

3. Н.Культин. Учебный курс Delphi Санкт-Петербург, 2005

4. Н.Культин. Delphi в задачах и примерах. Санкт-Петербург, 2005

5. Е.Р.Алексеев, О.В.Чесноков Шаг за шагом. Москва, 2005

Бақылау

Сұрақтары:

1. Холст қандай түсінік береді? TСanvas класы, оның қасиеті, әдістері.

2. Холста қалай сурет салуға болады?

3. TGraphics класының (формат.bmp.ісо) объектілері нені білдіреді?

4. Графикалық обьектілер (формат.bmp.ісо) қалай қосылады?

Тапсырмалар:

1. Холста үйдің суретін салу

2. Адамның суретін салу

3. Дайын графикалық объектілерді қосу.

№27 тақырып. Файлмен жұмыс істеу

Мақсаты: Windows стандарттық сұқбаттық терезесімен, Delphi –де файлдармен жұмыс жасаудың жалпы технологиясымен және Delphi жүйесіндегі файлдармен жұмыс істеу әдістерін оқып үйрену.

Оқытудың міндеті:Windows-тың стандартты сұхбат терезесімен және Delphi жүйесінде файлдармен жұмыс істеу дағдылары мен біліктілігін қалыптастыру.

Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Delphi жүйесінде файлдармен жұмыс істеу тәсілдері.

2. Delphi-де файлмен жұмыс істеудің жалпы технологиясы.

Оқыту және сабақ беру әдістері:Ситуациялық есептерді шешу

Әдебиеттер:

1. С.И. Бобровский. Учебный курс Delphi-7. Питер, 2006

2. Г.Г. Рапаков, С.Ю. Ржеуцкая. Программирование на языке Паскаль. Санкт-Петербург, 2005

3. Н.Культин. Учебный курс Delphi Санкт-Петербург, 2005

4. Н.Культин. Delphi в задачах и примерах. Санкт-Петербург, 2005

5. Е.Р.Алексеев, О.В.Чесноков Шаг за шагом. Москва, 2005

Бақылау

Сұрақтары:

1. Файлдармен жұмыс істеу технологиясындағы іс-әрекеттердің тізбегін атап шығыңыз.

2. Файлдардың қандай типтерін білесіз және олар қалай беріледі.

3. Мәтіндік файлмен қалай жұмыс жасауға болады (ашу, жазба, файлды оқу, файлды жабу)?

4. Типтелген файлдармен қалай жұмыс жасауға болады (ашу, жазба, файлдан оқу, файлды жабу)?

5. Windows-тың стандартты сұхбат терезесімен қалай жұмыс жасауға болады?

6. TOpenDialog компонентінің көмегімен файлды қалай таңдауға болады?

7. TSave Dialog компонентінің көмегімен файлды қалай сақтауға болады?

8. TColor Dialog компонентінің көмегімен түсті қалай таңдауға болады?

9. TFont Dialog компонентінің көмегімен қаріпті қалай таңдауға болады?

Тапсырмалар:

1. Үш жазбадан тұратын массив құрыңыз: StringGrid1 компонентіндегі студенттер туралы деректер (Аты-жөні, тобы, туылған жылы). Деректерді файлға кіргізу. Файлдардан деректерді оқу және StringGrid2 компонентін экранға шығару.

№28 тақырып. Деректер қорымен жұмыс істеу негіздері

Мақсаты: Деректер қоры туралы түсінікті меңгеру. DataBase DeskTop көмегімен деректер қорын құруды үйрену.

Оқытудың міндеті:DataBase DeskTop көмегімен деректер қорын құрудағы, Windows-тың стандартты сұхбат терезесімен және Delphi жүйесінде файлдармен жұмыс істеудегі дағдылар мен біліктілікті қалыптастыру. Деректер қоры және ДҚБЖ туралы түсінікті меңгеру.

Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Деректер қоры және ДҚБЖ туралы түсінік.

2. DataBase DeskTop көмегімен деректер қорын құру.

Оқыту және сабақ беру әдістері:типтік тапсырмаларды орындау

Әдебиеттер:

1. С.И. Бобровский. Учебный курс Delphi-7. Питер, 2006

2. Г.Г. Рапаков, С.Ю. Ржеуцкая. Программирование на языке Паскаль. Санкт-Петербург, 2005

3. Н.Культин. Учебный курс Delphi Санкт-Петербург, 2005

4. Н.Культин. Delphi в задачах и примерах. Санкт-Петербург, 2005

5. Е.Р.Алексеев, О.В.Чесноков Шаг за шагом. Москва, 2005

Бақылау

Сұрақтары:

1. Файлдармен жұмыс істеу технологиясындағы іс-әрекеттердің тізбегін атап шығыңыз.

2. Файлдардың қандай типтерін білесіз және олар қалай беріледі.

3. TSave Dialog компонентінің көмегімен файлды қалай сақтауға болады?

4. TColor Dialog компонентінің көмегімен түсті қалай таңдауға болады?

5. TFont Dialog компонентінің көмегімен қаріпті қалай таңдауға болады?

6. Деректер дегеніміз не?

7. Деректер қоры дегеніміз не?

8. Жазбалар және кесте дегеніміз не?

9. ДҚБЖ қандай функцияны атқарады?

10. BDE жүйесінде драйвердің қандай екі терімі (набор) бар?

11. Деректер қорындағы деректер және құрылым дегеніміз не?

12. DataBase DeskTop утилиталарының қызметі

13. DataBase DeskTop көмегімен кестені қалай құруға болады?

Тапсырмалар:

2. Топ студенттері туралы деректер қорын құрыңыз (Аты-жөні, туған жылы, суреті).

№29 тақырып. Деректер қорымен жұмыс істеу

Мақсаты:BDE жүйесінде деректер қорымен жұмысты іске асыру туралы түсінік беру. BDE тақтасының компоненттермен танысу (Table, DBGrid, TDataSource). Деректер қоры бойынша навигацияны үйрену.

Оқытудың міндеттері: BDE жүйесінде деректер қорымен жұмысты іске асыру туралы түсінікті қалыптастыру. BDE жүйесіндегі деректер қорымен жұмыс істей алу. Деректер қоры бойынша жылжу.

Тақырып бойынша негізгі сұрақтар:

1. BDE жүйесінде деректер қорымен жұмысты іске асыру.

2. BDE компоненттер тақтасы.

3. Деректер қоры бойынша навигация.

Оқыту мен сабақ беру әдістері: типтік тапсырмаларды орындау.

Әдебиеттер:

1. С. И. Бобровский. Учебный курс Delphi7. Питер, 2006г.

2. Г.Г. Рапаков, С.Ю. Ржеуцкая. Программирование на языке Паскаль. Санкт-Петербург, 2005 г.

3. Н.Культин. Учебный курс Delphi Санкт-Петербург, 2005 г.

4. Н.Культин. Delphi в задачах и примерах. Санкт-Петербург, 2005 г.

5. Е.Р. Алексеев, О.В. Чесноков. Шаг за шагом. Москва, 2005 г.

Бақылау

Сұрақтары:

1. TDataSource деректер көзі, оның қызметі.

2. ДҚБЖ –ғы кесте (Table) және оның қасиеттері.

3. DBGrid деректерді бейнелеу компоненті.

4. Навигатор компоненті (DBNavigator) .

5. BDE жүйесінде деректер қорымен жұмыс істеу үшін қосымшаны қалай құру керек?

6. Шарт бойынша сүзгілеу жасау (Table компоненті және оның қасиеттері Filter, Filtered).

7. Сүзгі-диапазон құру.

Есептер:

1. Қосымша құрыңыз: деректер қорында стационарда жатқан науқастар туралы мәлімет бар (ФАМ, дене қызуы, қысым). Навигатор көмегімен жазба таңдалынады, егер «қысым» батырмасы басылса, экранға фамилия, қысым және қысым мәніне байланысты «жоғары», «төмен», «норма» сөздері шығады.

2. Қосымша құрыңыз: деректер қорында стационарда жатқан науқастар туралы мәлімет бар (ФАМ, дене қызуы, қысым). Навигатор көмегімен жазба таңдалынады, егер «температура» батырмасы басылса, экранға фамилия, науқастың дене қызуы және температура мәніне байланысты «жоғары», «норма» сөздері шығады.

3. Студенттердің деректер қорынан (ФАМ, топ, «Информатика» пәні бойынша баға) сүзгі көмегімен №101 топ студенттерінің арасынан Информатика пәнінен «5» алғандарды көрсетіңіз, сүзгі өшірулі кезде – барлық студенттер.

Кафедра: Физика, математика және медициналық информатика

Оқытушының жетекшілігімен орындалатын студенттердің өзіндік жұмыстарына арналған әдістемелік нұсқаулар

Курс: 1

Пән: Информатика

Құрастырушылар: кафедраның ПОҚ-ы

Алматы, 2007 ж

Кафедра отырысында талқыланды

№18 хаттама 08.06.07 ж.

Бекітілді

каф. мең., проф._________Адибаев Б.М.

№1 тақырып. Санау жүйесі және сандарды беру формалары

Мақсаты: Дербес компьютерде сандардың берілу формаларын оқыту. Сандарды бір санау жүйесінен келесі жүйеге ауыстыру ережелерін үйрету.

Оқытудың міндеті: Сандардың әртүрлі санау жүйелерінде берілу тәсілдерін түсіну. Сандарды бір жүйеден екінші жүйеге ауыстыру дағдыларын қалыптастыру.

Өткізу формасы:типті тапсырмаларды орындау.

Тақырып бойынша тапсырмалар:

1. Санның негіздеуші дәрежесінің қосындысы түрінде жазыңыз.

2. Ондық сандарды екілік санау жүйесіне ауыстырыңыз.

3. Ондық сандарды сегіздік санау жүйесіне ауыстырыңыз.

4. Ондық бөлшек сандарды екілік санау жүйесіне ауыстырыңыз.

5. Ондық сандарды сегіздік санау жүйесіне ауыстырыңыз.

6. Ондық сандарды он алтылық санау жүйесіне ауыстырыңыз.

7. Сандарды екілік жүйеден сегіздік санау жүйесіне ауыстырыңыз.

8. Сандарды екілік жүйеден он алтылық санау жүйесіне ауыстырыңыз.

9. Қосу амалын орындаңыз.

10. Азайту амалын орындаңыз.

11. Көбейту амалын орындаңыз.

Үлестірмелі материал: тапсырмалар берілген карточка

Әдебиеттер:

1. Информатика / Под ред. С.В. Симоновича.- 2-е изд.- СПб., 2004.

2. Информатика /[Н.В. Макарова, л. А. Матвеев, В.Л. Бройдо и др.]; Под ред.

3. Макаровой Н.В..- 3-е перераб. изд.- М., 2003. , стр.120-121

4. Фридланд А.Я. Основные ресурсы информатики. Пособие для студентов

5. высших учебных заведений – М.: Астрель*АСТ*Профиздат , 2005.-284с.

6. Бурин Е.А. Введение в основы информатики и вычислительной техники. –

7. Алма-Ата, “Мектеп” -1989.-144с.

Бақылау

Сұрақтары:

1. Санау жүйесі деп нені айтады?

2. Позициялық санау жүйесінің позициялық емес санау жүйесінен айырмашылығы неде?

3. Позициялық санау жүйесінің негізі деп нені айтады?

4. Разряд дегеніміз не?

5. Екілік сан дегеніміз не?

6. Екілік санау жүйесі деп нені атаймыз?

7. Екілік санның әрбір разряды қалай анықталады?

8. Санды екілік жүйеден ондық санау жүйесіне қалай ауыстырамыз?

9. Оң ондық бөлшекті екілік санау жүйесіне қалай ауыстырамыз?

10. Сегіздік санау жүйесінен ондық санау жүйесіне ауыстыру ережесі қандай?

11. Сегіздік санау жүйесінен екілік санау жүйесіне ауыстыру ережесі қандай?

12. Он алтылық санау жүйесінен ондық санау жүйесіне ауыстыру ережесі қандай?

13. Он алтылық санау жүйесінен екілік санау жүйесіне ауыстыру ережесі қандай?

Сауалнама:«Информатикадан» сауалнамалық тапсырмалар жинағынан «Есептеу жүйесі» тақырыбын қараңыз.

Тапсырмалар:

1. Тапсырма. Санның негіздеуші дәрежесінің қосындысы түрінде жазыңыз:

1.425₁₀8. 3678,898₁₀

2. 256₁₀9. 7,29083₁₀

3. 852₁₀ 10. 0,0032₁₀

4. 1243₁₀ 11. 2,3589₁₀

5. 2569₁₀ 12. 48,965₁₀

6. 4568₁₀13. 56,897₁₀

12568₁₀14. 48,975₁₀

2. Тапсырма. Бүтін ондық сандарды екілік санау жүйесіне ауыстырыңыз:

1. 323₁₀8. 125₁₀

2. 150₁₀9. 229₁₀

3. 283₁₀10. 88₁₀

4. 428₁₀11. 255₁₀

5. 315₁₀12. 325₁₀

6. 181₁₀13. 259₁₀

7. 176₁₀14. 652₁₀

3. Тапсырма. Ондық бөлшектерді екілік санау жүйесіне ауыстырыңыз:

1. 0,322₁₀8. 37,25₁₀

2. 150,7006₁₀9. 206,125₁₀

3. 283,245₁₀10. 0,386₁₀

4. 0,428₁₀11. 10,103₁₀

5. 315,075₁₀12. 8,83₁₀

6. 181,369₁₀13. 14,125₁₀

7. 176,526₁₀14. 15,75₁₀

4. Тапсырма. Ондық сандарды сегіздік санау жүйесіне ауыстырыңыз:

1. 322₁₀8. 7006₁₀

2. 524₁₀9. 125₁₀

3. 283,245₁₀10. 229₁₀

4. 428₁₀11. 88₁₀

5. 315,075₁₀12. 37,25₁₀

6. 181,369₁₀13. 206,125₁₀

7. 176,526₁₀14. 940₁₀

5. Тапсырма. Ондық сандарды он алтылық санау жүйесіне ауыстырыңыз:

1. 322₁₀8. 369₁₀

2. 150,7006₁₀9. 125₁₀

3. 283,245₁₀10. 229₁₀

4. 428₁₀11. 88₁₀

5. 315,075₁₀12. 37,25₁₀

6. 181₁₀13. 206,125₁₀

7. 176,526₁₀14. 98,93₁₀

6. Тапсырма. Санның негіз дәрежелерінің қосындысы түрінде жазыңыз:

1. 11010101₂ 6. 1101,011₂

2. 11111010₂ 7. 0,100101₂

3. 10101011₂ 8. 11,10101₂

4. 11100101₂ 9. 111,10100₂

5. 11101001₂ 10. 101,10001₂

7. Тапсырма. Сандарды екілік санау жүйесінен сегіздік санау жүйесіне аударыңыз:

1. 11110110011₂ 6. 1101010,1100₂

2. 110110101₂ 7. 1010110,0101₂

3. 110100110₂ 8. 11010,01101₂

4. 10100110₂ 9. 1000,1101₂

5. 1000011₂ 10. 11101,001₂

8. Тапсырма. Сандарды екілік санау жүйесінен он алтылық санау жүйесіне аударыңыз:

1. 1 111110101010₂ 6. 101010101,11001₂

2. 1101010100111₂ 7. 101010101,1010101₂

3. 10001110101₂ 8. 1010111,01010₂

4. 1010011011₂ 9. 11111,11000₂

5. 1001010011₂ 10. 101,1011011₂

9. Тапсырма. Екілік сандарды қосыңыз:

1. 0110+0110= 6. 1101+0110=

2. 11001+10111= 7. 1010+011=

3. 10001+11101= 8. 10111+1011=

4. 11001+11100= 9. 111010+1110=

5. 11000+11101= 10. 110011+100011=

10. Тапсырма. Екілік сандарды азайтыңыз:

1. 11010-01101= 6. 10111-1001=

1101-0110= 7. 111011-11001=

3. 1101-111= 8. 10111-11100=

10001-1011= 9. 11110-1001=

11011-1001= 10. 101011-10111=

11. Тапсырма. Екілік сандарды көбейтіңіз:

1. 1011ґ110= 6. 1101ґ101=

2. 11001ґ111= 7. 1010ґ101=

3. 0101ґ10= 8. 10001ґ111=

4. 1000ґ101= 9. 1110ґ1001=

5. 10111ґ1100= 10. 11011ґ100=

12. Тапсырма. Сегіздік сандарды екілік санау жүйесіне аударыңдар.

1. 2322₈8. 7006₈

2. 7524₈9. 125₈

3. 223,245₈10. 224₈

4. 425₈11. 47₈

5. 315,075₈12. 21,25₈

6. 181,361₈13. 206,125₈

7. 176,526₈14. 640₈

13. Тапсырма. Сегіздік санау жүйесіндегі сандарды ондық санау жүйесіне ауыстырыңызар:

1. 122₈8. 3167₈

2. 450,706₈9. 125₈

3. 253,245₈10. 224₈

4. 426₈11. 13₈

5. 315,075₈12. 37,25₈

6. 131₈13. 206,125₈

7. 176,526₈14. 47,53₈

14. Тапсырма. Он алтылық санау жүйесіндегі сандарды екілік санау жүйесіне ауыстырыңыз:

1. 4AB₁₆; 8. 36A8,D98₁₆;

2. E5D₁₆; 9. 7,A908F₁₆;

3. 8F2₁₆; 10. 0,DE32₁₆;

4. 1AF3₁₆; 11. 2,3FF9₁₆;

5. 25B₁₆; 12. 48,FD₁₆;

6. 45ED₁₆; 13. AE,897₁₆;

7. 12EE₁₆; 14. 48,9AA₁₆;

15. Тапсырма: Он алтылық санау жүйесіндегі сандарды ондық санау жүйесіне ауыстырыңызар:

1. 3D23₁₆8. 12,5₁₆

2. 15F₁₆9. 22,A9₁₆

3. 2E3₁₆10. 88,D3₁₆

4. 42DD₁₆11. 255,E5₁₆

5. AE15₁₆12. 325,D₁₆

6. 1F81₁₆13. A5,F9₁₆

7. 17DE₁₆14. 652,DF₁₆

16. Тапсырма:

А. Ондық санды екілікке, сегіздікке және он алтылық санау жүйелеріне

ауыстырыңыз.

В. Келесі екілік санды сегіздікке, он алтылық және ондық санау жүйесінде

жазыңыз.

С. Сегздік санау жүйесін ондыққа, екілікке және он алтылық санау жүйесінде

түрлендіріңіз.

D. Он алтылық санау жүйесіндегі санды екілік, ондық және сегіздік оналтылық санау

жүйелеріне түрлендіріңіз.

Кестені толтырыңыз.

	Ондық с.ж.	Екілік с.ж.	Сегіздік с.ж.	Оналтылық с.ж.

I-Вариант	358,95


			164А
I I -Вариант	634,67

			7АС

I I I -Вариант	582,02
			1Ғ6Е


IV-Вариант	369,025


			4D61
V-Вариант	468.15


			2D4A
VI-Вариант	654.27

			5AD

VII-Вариант	286.52
			1D8E


VIII-Вариант	492.025


			4C61
IX-Вариант	417.75


			952F
X-Вариант	744.67

			78FC

XI-Вариант	542.92
			4D67

№2 тақырып. Қазіргі есептеу техникасының дамуының сатылық сипаттамасы

Мақсаты: дербес компьютердің аппараттық бөлігінің қызметі және құрылымы туралы негізгі түсінік беру. Есептеу техникасының негізгі даму тенденциясымен танысу. Дербес компьютердің негізгі түрлерін ажырата білуге үйрету.

Оқытудың міндеті:дербес компьютерлердің архитектурасымен және компьютерлердің ішкі және сыртқы құрылғыларымен танысу. Профессионалдық іс-әркеттерді орындау барысында қазіргі кездегі компьютерлік программаларды қолдану.

Өткізу формасы:типтік тапсырмаларды орындау

Тақырып бойынша тапсырмалар:

1 - тапсырма

«ЕМЕС», «ЖӘНЕ», «НЕМЕСЕ», «ЖӘНЕ-НЕМЕСЕ», «НЕМЕСЕ-ЕМЕС» логикалық элементтерінің теңдеуін жазып, ақиқат кестесін толтырыңыз.

2- тапсырма

Үш айнымалы шамадан тұратын У(Х1, Х2, Х3) кез- келген логикалық функцияны ойластырыңыз:

а) ақиқат кестесін толтырыңыз;

б) сәйкес функционалдық сызбасын құрастырыңыз;

в) ақиқат кестесін пайдалану арқылы функционалдық сызбаның жұмысын түсіндіріңіз.

3- тапсырма

a) Берілген құрылымдық теңдеуге сәйкес функционалдық сызбаны құрастырыңыз:

б) Берілген құрылымдық теңдеуге сәйкес функционалдық сызбаны құрастырыңыз:

4- тапсырма

Берілген функционалдық сызбаға сәйкес теңдеуін анықтаңыз:

5- тапсырма

Берілген функционалдық сызбаға сәйкес теңдеуін анықтаңыз:

6- тапсырма

Логикалық құрылғының берілген функционалдық сызбасы бойынша теңдеуін құрастырыңыз:

7- тапсырма

Берілген ақиқат кестесі арқылы логикалық құрылғының орындайтын амалын анықтаңыз.

Х1	Х2	Х3	У

8- тапсырма

Берілген ақиқат кестесі арқылы логикалық құрылғының орындайтын амалын анықтаңыз.

Х1	Х2	Х3	У

9- тапсырма

Берілген ақиқат кестесі арқылы логикалық құрылғының орындайтын амалын анықтаңыз.

Х1	Х2	Х3	У

10- тапсырма

Берілген ақиқат кестесі арқылы логикалық құрылғының орындайтын амалын анықтаңыз.

Х1	Х2	Х3	У

11- тапсырма

Логикалық құрылғылардың жұмыс істеу принципін түсіндіріңіз:

а) Жартылай қосуыш

б) Триггер

Үлестірмелі материал:карточкада көрсетілген тапсырмалар

Әдебиеттер:

8. Бройдо В.Л. Персональные ЭВМ: архитектура и программирование на Ассемблере.

- СПб.:ГИЭА, 1994

9. Нортон П. Программно-аппаратная организация IBM PC. –Киев: 1997

10. Гельман В.Я. Медицинская информатика. СПб. “Питер”. 2001

11. Герасевич В. Компьютер для врача. СПб. 2002

12. Симонович С. В. Информатика. Базовый курс. СПб. “Питер”. 2003

13. Глушаков С.В., Сурядный А.С. Персональный компьютер. М.Фолио. 2004

14. Макарова Н.В. Информатика 3-издание. Москва 2006

15. Байжұманов М.Қ., Жапсарбаева Л.Қ. Информатика. 2004 ж.

16. Жапарова Г.Ә. Информатика негіздері. 2006 ж.

17. Лыскова В., Ракитина Е. Логика в информатике. Москва 2006 г.

Бақылау

Сұрақтары:

1. Дербес компьютердің құрамына кіретін негізгі блоктар?

2. Компьютердің логикалық элементтері дегеніміз не?

3. ЖӘНЕ, НЕМЕСЕ, ЕМЕС сызбалары.

4. Триггер дегеніміз не?

5. Қосуыш дегеніміз не?

6. Микропроцессор дегеніміз не және оның атқаратын қызметі?

7. Жүйелік блоктың алдыңғы тақтасында не орналасады?

8. Процессордың ырғақтық жиілігі дегеніміз не және оның өлшем бірлігі?

9. Процессордың разрядтылығы деген не?

10. Математикалық сопроцессор не үшін қажет?

11. BIOS микросхемасы деген не?

12. Арифметикалық – логикалық құрылғының орындайтын қызметі.

13. Сыртқы құрылғылардың қандай түрлерін білесіз.

14. Ақпаратты енгізу құрылғылары.

15. Ақпаратты шығару құрылғылары.

16. Мультимедиа құралына нені жатқызуға болады?

Сауалнамалар: «Қазіргі есептеу техникасының дамуының сатылық сипаттамасы» тақырыбын «Информатика» жинағынан қараңыз.

№3 тақырып. MS DOS жұмыс істеу технологиясы

Мақсаты: MS DOS операциялық жүйесінің баптау командалары және командалық файлдарымен жұмыс істеу технологиясына үйрету.

Оқытудың міндеті:Командалық файлдарды құрудағы практикалық дағдыны қалыптастыру жәнеаutoexec.bat, config.sys файлдарының операциялық жүйедегі роліне түсініктеме беру.

Өткізу формасы:типтік тапсырмаларды орындау.

Тақырып бойынша тапсырмалар:

Командалық файлдармен жұмыс жасау:

1. Командалық файл құрыңыз.

2. Командалық файлды жүктеңіз.

3. Командалық файлдың орындалуын тоқтатыңыз.

4. Аutoexec.bat файлын құрыңыз.

5. Сonfig.sys талдаңыз.

Үлестірмелі материал:карточкада көрсетілген тапсырмалар

Әдебиеттер:

2. Б.Бөрібаев. Информатика және компьютер. Алматы, 1995ж. 102-104бет.

3. В.Э.Фигурнов. IBM PC для пользователя. Москва. 1996. 93-126 бет.

5. М.К.Изтлеуов, А.И.Беккужина, Г.У.Емжарова. Информатика. Актобе. 2005. 136-148 бет.

6. Информатика. Под редакцией проф. Н.В.Макаровой. Москва «Финансы и статистика». 2005. 337-380 бет.

Бақылау

Сұрақтары:

1. Командалық файл дегеніміз не?

2. Командалық файлды қалай құруға болады?

3. Командалық файлды қалай орындауға болады?

4. Командалық файлды қалай тексеруге болады?

5. Командалық файлды қолдана отырып мәлімет қалай алуға болады?

6. Сіздің жүйеңізге MS DOS конфигурациясын қалай беруге болады?

7. Конфигурацияның командалары дегеніміз не?

Сауалнамалар:«MS DOS операциялық жүйесі» тақырыбын «Информатика»

сауалнамалар жинағынан қараңыз.

MS Windows

Мақсаты: Windows ХР…

2-тапсырма

а) Жаңа парақ қосып, атын «Студент» деп ауыстырыңыз;

б) Берілгені К және Х , табу керек Y1, Y2 , Yмәндерін;

в) Қосындысын, ең үлкен және ең кіші мәндерін есептеңіз;

г) «Функция шеберін» қолданып, К және Х мәндерінің дисперсиясын және орта мәнін есептеңіз.

д) Типі “График” болатын «Х» алаңын сұрыптап график тұрғызыңыз.

К	Х	Y1=X^4+2K	Y2=3X^2-5K+Y1	Y=(Y1/Y2)








минимум
максимум
сумма
срзнач
диспер

Үлестірмелі материал: тапсырмалар берілген карточка

Әдебиеттер:

1. Гельман В.Я. Медицинская информатика.СПб. “Питер”. 2001.

2. Герасевич В.. Компьютер для врача. СПб. 2002.

3. Симонович С. В. Информатика. Базовый курс. СПб. “Питер”. 2003.

4. Глушаков С.В., Сурядный А.С. Персональный компьютер. М. Фолио. 2004.

5. Шилина А.Л. Экспресс-курс Microsoft Excel XP. М.:АСТ Мн Харвест, 2007.

6. Андаспаева А.А. Новичку о работе на персональном компьютере Windows - 95, 98

7. Алматы. 2001 г.

8. Байжұманов М.Қ., Жапсарбаева Л.Қ. Информатика. 2004.

9. Жапарова Г.Ә. Информатика негіздері. 2006.

Бақылау

Сұрақтары:

1. Функция шеберін қалай шақырамыз?

2. Кестеге бағана мен жолды қосу жолдарын көрсетіңіз?

3. Берілгендерді қалай ұяшыққа енгізуге болады?

4. Бағаналардың ені мен жолдың биіктігін қалай өзгертуге болады?

5. Ұяшықтың мазмұнын қалай көшіруге, орынын ауыстыруға және жоюға болады?

6. Ұяшықты қалай өңдеуге және біріктіруге болады?

7. Диаграмманы қалай құруға, өңдеуге және толықтыруға болады?

8. Диаграмма шебері қалай жұмыс істейді (типтері, алғашқы мәліметтер, параметрлер және диаграммалардың орнын ауыстыру, диаграмма аумағын өңдеу - түр, қаріп, қасиеті)?

Сауалнамалар:«MS Excel электрондық кестесі» тақырыбын «Информатика» сауалнамалар жинағынан қараңыз.

№7 тақырып. Кестелер арасындағы байланыс

Мақсаты: кестелер арасындағы байланыс типтерін және құру тәсілдерін оқып үйрену.

Оқытудың міндеті:деректер қоры туралы негізгі түсінікті, деректер схемасы мен құрылымын құрудағы және кестелер арасындағы байланыс типтерін орнатудағы дағдыны қалыптастыру.

Өткізу формасы:типтік тапсырмаларды орындау

Тақырып бойынша тапсырмалар:

1. «Деканат» атты деректер қорын құрыңыз

2. «Студенттер» кестесін құрыңыз (кесте өрістерін №1 кестеге сәйкестендіріп құрыңыз)

3. «Пәндер» кестесін құрыңыз (кесте өрістерін №2 кестеге сәйкестендіріп құрыңыз)

4. «Оқытушылар» кестесін құрыңыз (кесте өрістерін №3 кестеге сәйкестендіріп құрыңыз)

5. «Бағалар» кестесін құрыңыз (кесте өрістерін №4 кестеге сәйкестендіріп құрыңыз)

6. Деректер сұлбасын құрыңыз, яғни кестелер арасындағы байланысты құрыңыз.

№1 кесте

Өріс аты	Деректер типі	Өріс өлшемі
Студент коды	Сандық	Бүтін
Студенттің аты жөні	Мәтіндік
Топ номері	Сандық	Бүтін
Телефон	Сандық	Бүтін
Стипендия	Логикалық	Иә/Жоқ
Туған күні	Күні/Уақыты	Қысқаша жазылуы

Ескерту: «Студент коды» өрісін кілттік өріс етіп алыңыз.

№2 кесте

Өріс аты	Деректер типі	Өріс өлшемі
Пән коды	Сандық	Бүтін
Пән аттары	Мәтіндік

Ескерту: «Пән коды» өрісін кілттік өріс етіп алыңыз.

№3 кесте

Өріс аты	Деректер типі	Өріс өлшемі
Пән коды	Сандық	Бүтін
Оқытушының аты жөні	Мәтіндік
Қызметі	Мәтіндік
Телефон	Сандық	Бүтін
Айлығы	Қаржылық	Негізгі

№4 кесте

Өріс аты	Деректер типі	Өріс өлшемі
Студент коды	Сандық	Бүтін
Пән коды	Сандық	Бүтін
Баға	Сандық	Байт

Ескерту.Кестелер арасындағы байланысты келесідей етіп беріңіз:

1. «Пәндер» және «Оқытушылар» кестелерінен «Пән коды» өрісін таңдаңыз.

2. «Студенттер» және «Бағалар» кестелерінен «Студент коды» өрісін таңдаңыз

Үлестірмелі материал:карточкада көрсетілген тапсырмалар

Әдебиеттер:

1. В.Е.Кошлев. Access 2003. Практическое руководство.-М.:ООО «Бином-Пресс», 2005

2. Макарова Информатика. 3-е изд. Москва,2005, 560-587 бет.

3. А.Н.Степанов Информатика 4-е изд.Питер,2005, 512-571 бет

4. С.В.Сионович. Информатика. Базовый курс.2-е изд. СПб.:Питер,2003, 340-367 бет.

5. Ажибекова Ж.Ж., Джаханова Б.Н. Информатика. Алматы 2006, 156-186 бет.

6. В.П.Герасевич. Компьютер для врача СПб.:БХВ-Петербург,2002

Бақылау

Сұрақтары:

1. Кілт туралы түсінік беріңіз. Оның қандай түрлерін білесіз?

2. Сіз қандай деректер моделін білесіз?

3. Реляциялық ДҚ кілттік өрісіне түсініктеме беріңіз.

4. Инфологиялық модель дегеніміз не?

5. Объектілер арасындағы қандай байланыс түрлерін білесіз?

6. Қандай кестені негізгі деп, ал қандай кестені бағынышты байланысқан кесте деп атайды?

№8 тақырып. Күрделі сұраныстарды құру

Мақсаты: реляциялық типті деректер қорын құруды, оны өңдеуді және оған сұраныс (таңдамаға сұраныс, параметрлі сұраныс, қиылысқан сұраныс) жасауды оқып үйрену.

Оқытудың міндеті:деректер схемасын құруды, деректерді таңдау және оны іздеуге арналған бірнеше сұранысты орнатуды, арифметикалық өрнекте формула мен функцияны қолдануды қалыптастыру.

Өткізу формасы:типтік тапсырмаларды орындау

Тақырып бойынша тапсырмалар:

1. Параметр терезесіне топ номерін енгізген кезде экранда осы топ тың құрамы шығатындай параметрлі сұраныс құрыңыз (мысалы, 102 немесе 103 топтары).

2. Берілген пән бойынша таңдалған топ студенттерінің бағалары шығатындай сұраныс құрыңыз.

3. Нәтижесінде топтарда пәндер бойынша орта баллдары шығатындай таңдама құрылатындай қиылысқан сұраныс жасаңыз.

4. Айлығы 25 000 теңгеден төмен оқытушының жұмыс ақысын көбейтуге арналған сұраныс құрыңыз.

5. Оқудан шыққан студенттерді жоюға арналған сұраныс құрыңыз.

6. Үздік студенттердің тізімін шығаратын сұраныс құру.

Үлестірмелі материал:карточкада көрсетілген тапсырмалар

Әдебиеттер:

1. В.Е.Кошлев. Access 2003. Практическое руководство.-М.:ООО «Бином-Пресс», 2005

2. Макарова Информатика. 3-е изд. Москва,2005, 560-587 бет.

3. А.Н.Степанов Информатика 4-е изд.Питер,2005, 512-571 бет

4. С.В.Сионович. Информатика. Базовый курс.2-е изд. СПб.:Питер,2003, 340-367 бет.

5. Ажибекова Ж.Ж., Джаханова Б.Н. Информатика. Алматы 2006, 156-186 бет.

6. В.П.Герасевич. Компьютер для врача СПб.:БХВ-Петербург, 2002

Бақылау

Сұрақтары:

1. Сұраныс дегеніміз не?

2. Сұраныс типтерін атаңыз

3. Сұраныс шеберлерін атаңыз

4. Параметрлі сұраныстың басқа сұраныстан айырмашылығы

5. Кеңейтілген сұранысты таңдамаға арналаған сұраныс деп атауға бола ма?

№9 тақырып. Статистикалық деректерді өңдеу

Мақсаты: Статистикалық сипаттама: дескриптивті және визуалды әдістерін оқып үйрету.

Оқытудың міндеті:Statistics дестесімен жұмыс істеуде біліктілік пен дағдыны қалыптастыру. Статистикалық графиктері тұрғызуды игеру. Статистикалық сипаттама, таралу функциясының жиынтығы, екі тәуелсіз таңдаманы салыстыру. Statistics дестесінде статистикалық қорытындыны: стастистикалық сипатаманы, таралу функциясын таңдауды меңгеру

Өткізу формасы:типтік тапсырмаларды орындау

Тақырып бойынша тапсырмалар:

1. 1 сабақта құрылған кестені ашыңыз.

Аурулар тізімі

	SAP	HR	сал	жасы	ЖСЖСАЛМАҚ ТҮСУІ	Топ жасы	жынысы	Көрсеткіш
Иванов						Орта	ЕР	2,013889
Петрова						Орта	ӘЙЕЛ	1,953846
Смирнова						Кіші	ӘЙЕЛ	1,857143
Козлов						Кіші	ЕР	1,846154
Орлов						Орта	ЕР	1,75
Степанова						Орта	ӘЙЕЛ	1,5
Федорова						Орта	ӘЙЕЛ	1,705882
Блинов						Орта	ЕР	1,875
Белов						Орта	ЕР	1,866667
Озерова						Кіші	ӘЙЕЛ	1,688312
Павлова						Орта	ӘЙЕЛ	1,9375
Фролова						Кіші	ӘЙЕЛ	1,838235

2. Қорытында кестесін алыңыз (Descriptive Statistics): жағдайлар саны, ортасы, ең үлкен, ең кіші, стандартты қате, орта қате.

3. Мәліметтерді визуалдау.

Бокс-Вискер графигін тұрғызыңыз.

Қорытынды кесте:

4. Мәліметтерді визуалдау.

Қалыпты ықтимал қағазда график тұрғызыңыз.

5. Мәліметтерді визуалдау.

(HR) жүрек жиырылу жиілігіне арналған «Бокс-Вискер» категоризирлік графигін тұрғызыңыз.

Үлестірмелі материал:карточкада көрсетілген тапсырмалар

Әдебиеттер:

1. Боровиков В.П., Боровиков И.П. Статистический анализ и обработка данных в среде Windows. М. «Филинъ». 1998. – 592.

2. Гельман В.Я. Медицинская информатика. Питер. Санкт-Петербург.М.2001.

3. Гельман В.Я. Компьютерный анализ медицинских данных для аспирантов. СПб. СПбМАНО. 1999. -59.

4. Герасевич «Компьютер для врача» СПб.2005 г.

5. Боровиков В.П. Популярное введение в программу Statistica. М. 1998 г.

6. Под. Ред. Зайцева В.М. Прикладная медицинская статистика.СПбГМА, 2000г.

Бақылау

Сұрақтары:

1. Сипаттаушы статистика дегеніміз не?

2. Бокс-Вискер графигін қалай тұрғызуға болады?

3. Қалыпты ықтимал қағазда графикті қалай тұрғызуға болады?

4. Бокс-Вискер категоризирлік графигін қалай тұрғызуға болады?

5. Таралу функциясын қалай таңдауға болады?

Сауалнамалар:«“STATISTIСS” дестесімен жұмыс істеу» тақырыбын «Информатика» жинағынан қараңыз.

№10 тақырып. Интернетте жұмыс істеу

Мақсаты:Internet-тің ауқымды желілері мен жергілікті желілердің негізгі қағидаларын және функционалдық компьютерлік желілерді оқыту.

Оқытудың міндеті:Интернетте жұмыс істеу дағдыны қалыптастыру.

Өткізу формасы:типтік тапсырмаларды орындау.

Тақырып бойынша тапсырмалар:

1. FTP-серверінің негізгі каталогына кіріңіз.

Ш FTP-серверінен өз компьютеріңізге кез келген бір файлды шақырып алыңыз.

Ш Сол файлды FTP-серверінен тауып алыңыз.

Ш Оның парақтарын басқа кодтау түріне ауыстырыңыз.

Ш Көрсетілген Web-серверімен байланысыңыз.

Ш Берілген информациясы бар Web-серверінің парағын табыңыз.

Ш Web парағын көрсетілген орында сақтап қойыңыз.

Ш Домендік адрестердің жазылуына мысал келтіріңіз.

Ш Қазақстандағы Интернет адрестерінің толық жазылуына мысалдар келтіріңіз.

2. Internet Explorer программасында Қазақстан Республикасы президенті Н.А.Назарбаевтің 2007 жылғы Қазақстан халқына жолдауын іздеңіз.

3. Internet Explorer программасында Қазақстан Республикасы президенті Н.А.Назарбаевтің Л.Н.Гумилев атындағы ЕҰУ студенттеріне «Білім берудегі инновациялар арқылы білім экономикасына (К экономике знаний через инновации в образовании) жол» тақырыбына оқыған дәрісін іздеу.

Үлестірмелі материал: карточкада көрсетілетін тапсырмалар

Әдебиеттер:

1. Олифер В.Г., Олифер Н.А. Компьютерные сети. Принципы, технологии,

протоколы. М., 2001г.

2. Ларионов А.М., Майоров С.А., Новиков Г.И.. Вычислительные комплексы,

системы, сети. Л., Энергоавтомиздат, 1987г.

3. Шафрин Ю.А. Основы компьютерной технологии. М., АБФ, 1997г.

4. «Вычислительные системы, сети и телекоммуникации», под редакцией:

А.П.Пятибратов, Л.П.Гудыно, А. А. Кириченко

Бақылау

Сұрақтары:

1. Интернет деген не?

2. Интернет арқылы файлдарды қалай жіберуге болады?

3. Интернетті кім бақылайды?

4. Интернет қандай бөліктерден тұрады?

5. WEB – браузерді қалай пайдалану керек

6. WEB – браузерді қалай түсінесіздер.

7. Веб – сайттар қалай ұйымдастырылады?

8. Басқа сайттарға қалай кіруге болады?

9. Іздеу жүйесі дегеніміз не?

№11 тақырып. Ақпаратты қорғау негіздері

Мақсаты:Амалдар жүйесіндегі (АЖ), есептеулер желілеріндегі (ЕЖ) және деректер қорын басқару жүйесіндегі (ДҚБЖ) ақпараттарды қорғау жүйесін (АҚЖ) құру қағидаларды игерту.

Оқытудың міндеті:Ақпаратты қорғау классификациясын, ақпаратты қорғау түрлерінің классификациясын, тәсілдерін, ақпарат түрленуінің әртүрлігін меңгерту.

Өткізу формасы:семинар.

Тақырып бойынша тапсырмалар:

1. Ақпаратты қорғау жүйесі туралы түсінік беріңіз.

2. Ақпаратты қорғаудың негізгі түсініктерін атаңыз.

3. Ақпараттық қауіпсіздік дегеніміз не және оның құрамы туралы айтыңыз.

4. Ақпараттық қауіпсіздік және оның классификациясы туралы айтыңыз.

5. Ақпаратты қорғаудағы инженерлік техникалық әдістері мен ұйымдастыру шараларын

атаңыз.

6. Қорғаудың әдістері мен құралдарын атаңыз.

Үлестірмелі материал:АҚ тақырыбына дайындалған слайдтар бар бума

Әдебиеттер:

1. Анин Б.Ю. Защита компьютерной информации.-СПб.:БХВ-Санкт-Петербург, 2000

2. Барсуков В.С., Водолазкий В.В. Современные технологии безопастности.-М.:Нолидж,

3. Баричев С.Г., Гончаров В.В., Серов Р.Е. Основы современной криптографии.-М.:Горячая

линия-Телеком, 2001

4. Столингс В. Основы защиты сетей. –М.:Издательский дом «Вильямс», 2002

5. Хорев П.Б. Методы и средства защиты информации в компьютерных системах.-М.:

Издательский центр «Академия», 2006

Бақылау

Сұрақтары:

1. Ақпаратты қорғау жүйесіне түсініктеме беріңіз?

2. Біз нені қорғауымыз керек?

3. Біз жүйемізді неден қорғауымыз керек?

4. Біз жүйемізді кімнен қорғауымыз керек?

5. Ақпаратты қорғаудағы инженерлік техникалық әдістерінің мәні.

6. Ақпаратты қорғау құралдарын нелер жатады?

Сауалнамалар:«Ақпаратты қорғау негіздері» тақырыбын «Информатика» сауалнамалар жинағынан қараңыз.

№12 тақырып. Интеллектуалдық жүйелер

Мақсаты:Білім негізінде қазіргі кездегі жобалау және интеллектуалды жүйелерді өңдеумен таныстыру

Оқытудың міндеті:Сарапшылық жүйелер: құрылымын және классификациясын, сарапшылық жүйесін өңдеу технологиясын меңгерту

Өткізу формасы:типтік тапсырмаларды орындау.

Тақырып бойынша тапсырмалар:

1. Жасанды интеллектің даму тарихын айтыңыз.

2. Жасанды интеллектің даму бағытын атаңыз.

3. Қазіргі кездегі интеллектуалды жүйенің білім моделін ұсынуды атап көрсетіңіз.

4. Сарапшылық жүйенің жалпылама құрылымын атаңыз.

5. Сарапшылық жүйенің классификациясын атаңыз.

6. Сарапшылық жүйені өңдеу инструменталды құрамын атаңыз.

7. Сарапшылық жүйені өңдеудің негізгі этаптарын атаңыз.

Үлестірмелі материал: «Интеллектуалды жүйелер» тақырыбына дайындалған слайдтар бар бума

Әдебиеттер:

1. Гаврилова Т.А., Хорошевский В.Ф. Базы знаний интеллектуальных систем.-СПб.:Питер,

2000 г.

2. Гельман В.Я. Медицинская информатика.СПб. “Питер”. 2001 г.

3. Герасевич В. Компьютер для врача. СПб. 2002 г.

4. Симонович С. В. Информатика. Базовый курс.СПб. “Питер”. 2003 г.

5. Макарова Н.В. Информатика. М.2005 г.

Бақылау

Сұрақтары:

1. Негізгі интеллектуалды жүйелер дегеніміз не?

2. Сарапшылық жүйе құрамына не кіреді?

3. Бірігіп-кіріккен сарапшылық жүйе дегеніміз не?

4. Дайын сарапшылық жүйені жұмыс санына байланысты құру және әмбебап программалық

ортамен байланысы қандай?

5. Білім қорының кезеңдері қандай?

6. Мәліметтерді өңдеудің деңгейлері қандай?.

7. Білімді өңдеудің деңгейлері қандай?

Сауалнамалар:«Интеллектуалдық жүйелер» тақырыбын «Информатика» сауалнамалар жинағынан қараңыз.

№ 13 тақырып. HTML тілінің негіздері

Мақсаты:Web-парақтарды жасаудың практикалық дағыдылары мен біліктіліктерін, сол сияқты Интернет ортасында программа жасаудың маңызды түсініктері мен сұрақтарын оқып үйрену.

Оқытудың міндеті: Web-парақтарды жасаудағы практикалық дағыдыларды қалыптастыру.

Өткізу формасы:типтік тапсырмаларды орындау.

Тақырып бойынша тапсырмалар:

1. Web-дизайнның бағыты мен қызметі туралы түсінік беріңіз.

2. НТМL тілінің негізгі түсініктерін атаңыз.

3. Web- парақтарын талдаңыз.

Төмендегі элементтерді қолданып мәтіндік редактордың көмегімен гипермәтіндік құжат құру:

- Расторлық кескіндер (өлшемі 50 kbyte жоғары болмау керек gif, jpg);

- мәтіндік ақпарат;

- кестелік ақпарат;

- тізімдік ақпарат;

Құжаттың тақырыбында құрастырға студенттің аты-жөні жазылуы тиіс.

1 тапсырма. Web-бетіне өз аты-жөніңізді енгізіңіз:

2 тапсырма. Пішімдеудің логикалық тәгін қолдана отырып Web-беттін құрыңыз:

3 тапсырма. Web-бетке топтың тізімін кірістіріп құрыңыз. Мәтінге әртүрлі қаріптер, астын сызу, курсив және ерекшелеулерді енгізіп пішімдеуді жасаңыз.

4 тапсырма. Маркерленген тізімді қолданып Web-бетті құрыңыз.

5 тапсырма. Экранда мына түрде болатындай етіп Web-бетті құрыңыз.

Үлестірмелі материалдар: тапсырмалар берілген карточка

Әдебиеттер:

1. Ш.Д.Шарф HTML 3.2. Справочник-С.-Пб.,1998.

2. Морис Б. HTML в действии-С.-Пб., 1997

3. Гончаров М.В. Введение в Internet. Часть 7. Интернет для бизнесменов, предпринимателей и банкиров.-М.,2001.

4. Под редакцией С.В.Симоновича. Информатика. Базовый курс. Учебник для ВУЗов 2001, 640 с.

Бақылау

Сұрақтары:

1. World Wide Web қызмет сөзі қандай қызмет атқарады?

2. Web-құжатының кеңейтілуі қандай? Басқа мәтіндік құжаттардан айырмашылығы неде?

3. Браузер дегеніміз не?

4. Қандай қызмет атқарады?

5. Internet-те құжатты қалай құруға болады?

6. Гипермәтіндік тіл дегеніміз не?

7. HTML-құжатының құрылымы.

8. HTML-құжатты құруда тақырыптарды қандай тәгтермен жазамыз?

9. Мәтіндік ақпаратты қалай безендіреміз?

10. Кестені қалай безендіруге болады?

11. Тізімдерді қалай безендіреміз?

Сауалнамалар:«Информатика» арналған сауалнама жинағын қараңыз. Тақырып «Гиперсілтемелерді белгілейтін HTML тілі»

№14 тақырып. HTML-құжатта сүзгіні құру

Мақсаты: Web-парағын құру, World Wide Web технологиясын оқыту және HTML тілінде Web-парағын құрудағы практикалық дағдыларды қалыптастыру.

Оқытудың міндеті:Суретке және мәтінге сүзгілеуді қолданудағы біліктілікті игеру.

Өткізу формасы:типтік тапсырмаларды орындау.

Тақырып бойынша тапсырмалар:

1. Тапсырма а) WAVE сүзгісін қолдана отырып Web-парағын құрыңыз:

b) ALPHA сүзгіні қолданып Web-парақ құрыңыз

c) dropShadow қолданып Web-парақ құрыңыз:

2. Тапсырма

А) Мәтінге DropShadow сүзгісін қолданып Web-парақ құрыңыз:

В) FlipH сүзгісі.

Үлестірмелі материал: карточкада көрсетілген тапсырмалар.

Әдебиеттер:

1. Фридланд А.Я. Основные ресурсы информатики. Пособие для студентов высших учебных заведений – М.: Астрель*АСТ*Профиздат , 2005.-284с.

2. Бурин Е.А. Введение в основы информатики и вычислительной техники. – Алма-Ата, “Мектеп” -1989.-144с.

3. Под редакцией С.В.Симоновича. Информатика. Базовый курс. Учебник для ВУЗов 2001,

Бақылау

Сұрақтары:

1. Суретті пішімдеудің ережесін атаңыз.

2. Мәтінге қадай сүзгілерді қолдануға болады?

3. Суретке сүзгіні қалай қоясыз?

4. Мәтінге сүзгілерді қалай қоюға болады?

Сауалнамалар:«Гиперсілтемелерді белгілейтін HTML тілі» тақырыбын «Информатика» сауалнамалар жинағынан қараңыз.

№15 тақырып. Мемлекетті басқарудағы ақпараттық технология

Мақсаты: Қазіргі постиндустриалдық қоғамда ақпарат стратегиялық ресурс болып табылады, сондықтан ақпараттық технологиялар мемлекетті басқарудағы тетіктердің бірі екендігін түсіну.

Оқытудың міндеті:Студенттерді ҚР-ның «Электрондық үкімет» құру жөніндегі Мемлекеттік бағдарламаның негізгі мақсаты мен міндеттерімен, мемлекеттік органдарда ақпараттандырудың қазіргі жағдайының анализі мен бағдарламаны iске асыру тетiгі және оның негізгі бағыттарымен таныстыру.

Өткізу формасы:кіші топтарда жұмыс жүргізу.

Тақырып бойынша тапсырмалар:

1. Азаматтар, бизнесмендер, мемлекеттік аппараттар (G2G, G2B, G2C) арасындағы өзара байланыс схемасын сызыңыз.

2. Ақпараттық коммуникациялық инфрақұрылым схемасын сызыңыз.

3. 2005-2007 жылғы ҚР-ның «Электрондық үкімет» құру жөніндегі Мемлекеттік бағдарламаның негізгі мақсаты мен міндеттерін атаңыз.

4. Қазақстан Республикасының «Ақпараттандыру», «Электрондық құжат пен электрондық цифрлық қолдар туралы» заңдарын интернеттен іздеп табыңыз.

5. ЭҮ инфрақұрылымның схемасын сызыңыз.

6. Сыртқы контур және ішкі контурды сызыңыз.

Үлестірмелі материал: «Электрондық үкіметтің дамуы» туралы слайдтар бумасы.

Әдебиеттер:

1) О. Андронова, А. Николаев Электронное правительство в Европе и мире.

О. Андронова olga@ci.ru, А. Николаев, alnik@eureca.ru

2) Голобуцкий А. , О. Шевчук "Электронное правительство"

3) Интернеттің ақпараттық ресурстары: www.e.gov.kz, www.aic.gov.kz, www.gov.kz, www.e-govcompetence.ru, www.neweco.ru, www.e-russia.ru, www.e-rus.ru, www.e-government.ru, www.e.gov.uz

4) Қазақстан Республикасында «ақпараттық теңсіздікті төмендетудің» 2007-2009 жылдарға арналған бағдарламасы. 13.10.2007 ж. қабылданған www.e.gov.kz

Бақылау

Сұрақтары:

1. ЭҮ негізгі түсініктемелері.

2. Цифрлық демократия дегеніміз не?

3. Азаматтардың қажеттілігін қанағаттандыру үшін мемлекеттің ақпараттық ресурстары желіде қалай ұйымдастырылуы қажет?

4. Неліктен сандық демократияны дамытуда ақпараттық технологиялар ықпалдастыру көрсетеді?

5. Сандық демократия қоғам мен азаматтарға қолайлы ма?

6. АКТ (ақпараттық коммуникациялық технологиялар) мен мемлекет басқарудың тиімділігі.

7. Мемлекеттік басқару - ақпараттандыру пәні.

8. Ақпараттық коммуникациялық технологияның мемлекетті басқаруға ендірілуі бұл мемлекет пен азаматтардың, мемлекет пен жеке бизнестің, мемлекет пен мемлекеттік аппараттың арасындағы қарым-қатынасты цивилизациялық түрде шешілуі (G2G, G2B, G2C).

9. ЭҮ-тің G2G-компонентінің негізгі жұмыс істеу прициптері. G2B және G2C-сервистері азаматтық және бизнесте компьютерсіз, желісіз қолданудың тиімділігі бар ма?

10. Ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылым және ақпараттық қауіпсіздік.

11. 2005-2007 жылғы ҚР-ның «Электрондық үкімет» құру жөніндегі Мемлекеттік бағдарламасының мақсаты мен міндеттері.

12. Нормативті - құқықтық негізін қалыптастыру үшін қабылданған заңдар Қазақстанда АКТ-ны мемлекет басқаруға енгізу және жұмыс істеу жүйесін қалыптастыру үшін қабылданған заңдар: «Электрондық құжат пен электрондық цифрлық қолдар туралы», «Ақпараттандыру». Құқықтық қорларды жетілдіру.

13. «Электрондық үкіметтің » инфрақұрылымы.

14. Сыртқы және ішкі контур.

15. Административтік реформа және мемлекет басқару жүйесінің реинжинирингі.

№16 тақырып. Қазақстанда ЭҮ-тің қызмет көрсетулері

Мақсаты: «Электрондық үкіметтің» ақпараттық қызмет көрсетулерін қолдануды үйрету. Интерактивті қызмет туралы түсінік беру.

Оқытудың міндеті:ЭҮ-тің қызмет көрсетулерімен таныстыру: ақпараттық, интерактивті, транзакциялық. Қазақстан Республикасының Web-порталынан ақпараттық қызмет көрсетулерін алу.

Өткізу формасы:кіші топтарда жұмыс жүргізу.

Тақырып бойынша тапсырмалар:

1. Қазақстан Республикасының Web-порталынан (www.e.gov.kz) «Электрондық үкімет» қалыптастырудың 2005-2007 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын іздестіру жасап, ашу (10.11.2004 жылғы).

2. Қазақстан Республикасының Web-порталынан (www.e.gov.kz) ««Электрондық үкімет» қалыптастырудың 2008-2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын жобалау» құжатын іздестіру жасап, ашу.

3. Қазақстанда ЭҮ-ті қалыптастыру туралы өткізілген конференцияларды іздестіру жасап, ашып танысу.

Үлестірмелі материал: «Электрондық үкіметтің дамуы» туралы слайдтар бумасы.

Әдебиеттер:

1. Қазақстан Республикасында «ақпараттық теңсіздікті төмендетудің» 2007-2009 жылдарға арналған бағдарламасы. 13.10.2007 ж. қабылданған www.e.gov.kz

2. О. Андронова, А. Николаев Электронное правительство в Европе и мире.

О. Андронова olga@ci.ru, А. Николаев, alnik@eureca.ru

3. Голобуцкий А. , О. Шевчук "Электронное правительство"

4. Информационные ресурсы Интернет: www.e.gov.kz, www.aic.gov.kz, www.gov.kz, www.e-govcompetence.ru, www.neweco.ru, www.e-russia.ru, www.e-rus.ru, www.e-government.ru, www.e.gov.uz

Бақылау

Сұрақтары:

1. Бағдарламаның мақсаты мен міндеттерін атаңыз.

2. Мемлекеттiк органдардың е-қызмет көрсетулерiн қалыптастыру және дамыту.

3. Е-Үкiмет инфрақұрылымының базалық құрамдас бөлiктерiн қалыптастыру.

4. Е-Үкiметтiң порталы мен шлюзiн қалыптастыру.

5. Ұлттық бірегейлендіру бағдарламасын қалыптастыру.

6. Е-үкіметтің ақпараттық инфрақұрылымын қорғауды қамтамасыз ету.

7. Бағдарламаны iске асыру тетiгі.

8. Бағдарламаны iске асырудан күтiлетiн нәтижелер және оның индикаторлары.

9. Қазақстан Республикасында ақпараттық, интерактивті және транзакциялық кезеңдерде атқарылатын қызметтер.

№17 тақырып. ЭҮ-тің кезеңдерін қалыптастыру

Мақсаты: Электронды үкіметтің даму кезеңдерінің архитектурасын игеру.

Оқытудың міндеті:Электронды үкіметтің даму кезеңдерінің архитектураларының айырмашылығын білу.

Өткізу формасы:кіші топтарда жұмыс жүргізу.

Тақырып бойынша тапсырмалар:

1. Қазақстан Республикасының Web-порталынан (www.e.gov.kz) «Қазақстан Республикасында ақпараттық теңсіздікті төмендетудің 2007-2009 жылдарға арналған бағдарламасын» іздеу жасап, ашыңыз.

2. ЭҮ-тің 1 кезеңінің архитектурасын сызыңыз.

3. ЭҮ-тің 2 кезеңінің архитектурасын сызыңыз.

4. Бірыңғай электрондық құжатайналым жобасы туралы айтыңыз.

5. Сыртқы контурдың схемасын сызыңыз.

6. Мемлекеттік органдардың біркелкі көліктік ортасын құру кезеңдерін айтыңыз.

7. Ұлттық сәйкестендіру жүйесі туралы айтыңыз.

8. Бизнес сәйкестендіру нөмірі (БСН) және жеке сәйкестендіру нөмірі (ЖСН) туралы айтыңыз.

Үлестірмелі материал: «Электрондық үкіметтің дамуы» туралы слайдтар бумасы.

Әдебиеттер:

2. О. Андронова, А. Николаев Электронное правительство в Европе и мире.

О. Андронова olga@ci.ru, А. Николаев, alnik@eureca.ru

3. Голобуцкий А. , О. Шевчук "Электронное правительство"

Бақылау

Сұрақтары:

1. ЭҮ-ті қалыптастырудың негізгі кезеңдерін атаңыз.

2. ЭҮ-тің ақпараттық кезеңінің негізгі компоненттерін атаңыз.

3. ЭҮ-тің интерактивті кезеңінің негізгі компоненттерін атаңыз.

4. ЭҮ-тің транзакциялық кезеңінің негізгі компоненттерін атаңыз.

5. Электрондық құжатайналымының бірыңғай жүйесі проектісінің жұмыс істеу мақсатын атаңыз.

6. Мемлекеттік органдардың бірыңғай көліктік ортасын құрудың мақсатын атаңыз.

7. Ұлттық сәйкестендіру жүйесінің құрудың мақсатын атаңыз.

8. Мемлекеттік шлюзді құрудың мақсатын атаңыз.

9. Мемлекеттік органдардың бірыңғай көліктік ортасының жұмыс істеу протоколын атаңыз.

№ 18 тақырып. Есептің алгоритмдеу негіздері

Мақсаты:Pascal тілі туралы бірінші мәліметтерді қалыптастыру. Мәліметтердің әр түрлі типтерімен, арифметикалық амалдармен және негізгі математикалық функциялармен танысу. Математикалық өрнектердің Pascal тілінде жазылу дағдысын қалыптастыру.

Оқытудың міндеті:Pascal тілінде программалау құрылымы туралы алғашқы мәліметтерді қалыптастыру. Алгоритмдерді өңдеу және Pascal тілінде мәтіндік редакторде жұмыс істеу дағдысы мен біліктілігін қалыптастыру.

Өткізу формасы:типті тапсырмаларды орындау.

Тақырып бойынша тапсырмалар:

1. Turbo Pascal редакторы бас мәзірінің элементтерін атаңыз .

2. Turbo Pascal тілінің негізгі ұғымдарын атаңыз.

3. Turbo Pascal программасының құрылымын сызыңыз.

4. Енгізу-шығару операторларын атаңыз.

5. Сандық айнымалыларының түрленулерін, қосымша арифметикалық операциялар және функцияларды атаңыз.

6. Turbo Pascal-ды жүктеңіз.

1. Есептеңіз:

1 кесте

1-нұсқа	2-нұсқа	3-нұсқа
а) a:=78 mod 5 б) b:=97 div 9 в) kl:=(50 div 4) mod 5 г) fl:=82 mod (30 div 7) д) y1:=int(5.7) е) y2:=trunc(5.7) ж) y3:=frac(5.7) з) y4:=round(5.7) и) y5:=pred(Z) к) y6:=succ(R) л) y7:=ord(D) м) y8:=chr(86)	а) a:=99 mod 8 б) b:=68 div 5 в) kl:=(71 div 6) mod 2 г) fl:=95 mod (35 div 8) д) y1:=int(6.2) е) y2:=trunc(6.2) ж) y3:=frac(6.2) з) y4:=round(6.2) и) y5:=pred(K) к) y6:=succ(O) л) y7:=ord(P) м) y8:=chr(80)	а) a:=65 mod 8 б) b:=77 div 5 в) kl:=(83 div 6) mod 3 г) fl:=92 mod (29 div 7) д) y1:=int(4.5) е) y2:=trunc(4.5) ж) y3:=frac(4.5) з) y4:=round(4.5) и) y5:=pred(B) к) y6:=succ(G) л) y7:=ord(Q) м) y8:=chr(87)

2. Turbo Pascal ортасында Y функциясын формула бойынша есептеңіз (2 кестені қараңыз):

2 кесте

Номер варианта	Функция

Үлестірмелі материал: тапсырмалар берілген карточка

Әдебиеттер:

1. Информатика: Базовый курс. / Под редакцией С.В. Симоновича и др. - СПб.: Питер, 2001, - 640с.

2. Информатика. Учебник под ред. проф. Н.В. Макаровой. СПб.: Финансы и статистика, 2003, - 765с.

3. Кандзюба С.П., Громов В.Н. Delphi 6. Базы данных и приложения. Лекции и упражнения. – К.: «ДиаСофт», 2001, -576с.

4. Turbo Pascal / С.А. Немнюгин. – СПб.: «Питер», 2001. –496с.

5. Г.Г. Рапаков, С.Ю. Ржеуцкая. «Программирование на языке PASCAL», Санкт-Петербург, 2005 г.

6. М. Сухарев. «Turbo Pascal 7.0». 3-е издание. Санкт-Петербург, 2005 г.

7. В. Фаронов. «Turbo Pascal» Санкт-Петербург, 2004 г.

8. Под. редакцией проф. Н. В. Макаровой. «Информатика». М., 2006г.

9. Адибаев Б.М., Абирова М.А. и др. «Информатика». 1996г.

10. Жаппарова Г.А. «Информатика». 2006г.

Бақылау

Сұрақтары:

1. Pascal тілінде программалаудың алғашқы нұсқасы қай жылы пайда болды?

2. Pascal тілінің қандай жетістіктері бар?

3. Транслятор, компилятор, интерпретатор деген не?

4. Мәліметтердің қандай типтері болады?

5. Реттік айнымалылар деген не?

6. Turbo Pascal ортасында қалай жұмыс істейді?

7. Программаны қалай тереді, қалай жүргізеді?

8. Жүріп тұрған програманы қалай жүктеп және сақтайды?

9. Сандық айнымалыларды қалай түрлендіреді?

10. Pascal-да нақты сандар қандай формада сипатталады?

11. Turbo Pascal программасы қандай бөлімдерден тұрады?

12. Программа блогына қандай бөлімдер кіре алады?

Сауалнамалар:«Алгоритмдеу, программалау» тақырыбын «Информатика» сауалнамалар жинағынан қараңыз.

19 тақырып: Есептерді алгоритмдеу

Мақсаты : Turbo Pascal программасында тәжірибелік есептерді шығаруда тармақталу және циклді операторларды пайдалану. Операторлармен жұмыс жасауды меңгеру.

Оқытудың міндеті: Медициналық есептерді шығаруда алгоритм құру, программасын жазып үйрену әдістерін қалыптастыру.

Өткізу формасы: типтік тапсырмаларды орындау.

Тақырып бойынша тапсырмалар:

S функциясының мәнін мына формуладантабу керек:

Тапсырмаға қойылатын талап:

а) тапсырманы орындаушыға вариант номері және вариат бойынша шарты берілген;

б) есепті шығаруға блок-схема жасау;

в) программа текстін орындау;

г)есептеу кезінде алынған сандық нәтижесі.

Үлестірмелі материал: тапсырмалар берілген карточкалар

Әдебиеттер:

1. В.В.Фаронов "Turbo Pascal", С.-Петербург, БХВ-Петербург, 2004г, 211-231 стр.

2. Г.Г.Рапаков, С.Ю.Ржеуцкая "Программирование на языке Pascal", С.-Петербург, БХВ-Петербург, 2005г, 375-393 стр.

3. В.В.Фаронов "Программирование на персональных ЭВМ В среде Турбо Паскаль", Москва, Изд-во МГТУ, 1990г.

4. Р.Хершель "Турбо Паскаль", Вологда, МП МИК, 1991.

Бақылау :

Сұрақтары:

1. Тармақты алгоритмдер деп нені түсінеміз;

2. Блок-схемада тармақталу қалай көрсетіледі;

3. Turbo Pascal тармақталуда қандай операторлармен жұмыс жасаймыз;

4. Цикл дегеніміз не,цикл денесі дегеніміз не?

5. Turbo Pascal программасының қандай операторларын білеміз;

6. Шартты және шартсыз операторлардың цикл операторынан айырмашылығы неде.

№20 тақырып. Қазіргі кездегі программалау жабдықтары: Delphi тілінің негіздері

Мақсаты: Программа жасау технологияларымен танысу. Мәліметтер типі ұғымдары: бүтін, логикалық, символдық, нақты; бүтін, нақты, логикалық операциялар және қатынас операцияларына қолданылатын арифметикалық операциялармен танысу. Стандартты математикалық функциялар, меншіктеу операторлары, өрнектердің жазылу ережелерін оқып үйрену.

Оқыту міндеті:Алгоритмдерді құру және медициналық есептерді программалау дағдыларын қалыптастыру.

Өткізу формасы:типті тапсырмалар орындау

Тақырып бойынша тапсырмалар:

1. Программаны жасау этаптарын көрсетіңіз.

2. Программаны компьютерде ұйымдастыру этаптарын көрсетіңіз.

3. Бүтін мәліметтер типін, операциялары мен функцияларын атаңыз.

4. Логикалық мәліметтер типін, операциялары мен қатынастарын атаңыз.

5. Нақты мәліметтер типін, операциялары мен функцияларын атаңыз.

6. Математикалық өрнектерді Паскаль тілінде жазу.

Үлестірмелі материал: тапсырмалар берілген карточкалар

Әдебиеттер:

1. С. И. Бобровский. Учебный курс Delphi7. Питер, 2006

2. Г.Г. Рапаков, С.Ю. Ржеуцкая. Программирование на языке Паскаль. Санкт-Петербург, 2005

3. Н.Культин. Учебный курс Delphi Санкт-Петербург, 2005

4. Н.Культин. Delphi в задачах и примерах. Санкт-Петербург, 2005

5. Е.Р. Алексеев, О.В. Чесноков. Шаг за шагом. Москва, 2005

Бақылау

Сұрақтары:

1. Программаны жасау этаптары.

2. Программаны компьютерде ұйымдастыру этаптары.

3. Бүтін мәліметтер типі, операциялары мен функциялары.

4. Логикалық мәліметтер типі, операциялары мен қатынастары.

5. Нақты мәліметтер типі, операциялары мен функциялары.

№21 тақырып. Кластар және объектілер

Мақсаты: Кластың, объектінің және модульдің құрылымы туралы түсінік беру, Объектілік бағдарлық программалаудың үш қағидасымен танысу. Өрістер, қасиеттер, оқиғалар және әдістер туралы түсінік беру.

Оқытудың міндеті:класты сипаттаудағы және объектіні меншіктеудегідағды мен біліктілікті қалыптастыру.

Өткізу формасы:семинар

Тақырып бойынша тапсырмалар:

1. Модульдің құрылымын сипаттаңыз және оның әрбір бөлігін тағайындаңыз.

2. Берілген класты сипаттаңыз және объектіні құрыңыз.

3. Инкапсуляция, полиморфизм және ізің басу қағидаларын атаңыз.

4. Конструкторге және деструкторге түсініктеме беріңіз.

5. Өрістерге, қасиеттерге және әдістерге түсініктеме беріңіз.

6. Оқиға түсініктеме беріңіз және оқиғаға әсері.

Үлестірмелі материал:карточкада көрсетілген тапсырмалар

Әдебиеттер:

1. С. И. Бобровский. Учебный курс Delphi7. Питер, 2006

2. Г.Г. Рапаков, С.Ю. Ржеуцкая. Программирование на языке Паскаль. Санкт-Петербург, 2005

3. Н.Культин. Учебный курс Delphi Санкт-Петербург, 2005

4. Н.Культин. Delphi в задачах и примерах. Санкт-Петербург, 2005

5. Е.Р. Алексеев, О.В. Чесноков. Шаг за шагом. Москва, 2005

Бақылау

Сұрақтары:

1. Өріс дегеніміз не?

2. Объектінің қасиеті дегеніміз не?

3. Оқиға дегеніміз не?

4. Әдіс дегеніміз не?

5. Конструктор және деструктор дегеніміз не?

№22 тақырып. Delphi ортасында программалау негіздері

Мақсаты:Берілігендер типтерінің құрылымымен танысу: массивтер, жазбалар, жолдар. Негізгі компонеталарының қасиеттерімен және әдістерін қолдануды үйрету .

Оқытудың міндеті:Delphi 7 интегралданған ортасында негізгі компоненталарымен және визуалды компонентінің кітапхана панелдерімен жұмыс істеуді қалыптастыру.

Өткізу формасы:семинар

Тақырып бойынша тапсырмалар:

1. Берілген бір өлшемді массивтің максималды мәнін табыңыз: берілгендер үшін StringGrid компоненті, нәтижесі үшін-Label белгісі.

2. Берілген бір өлшемді массивтің минималды мәнін табыңыз: берілгендер үшін StringGrid компоненті, нәтижесі үшін-Label.

3. Берілген екі өлшемді массивтің максималды мәнін табыңыз: берілгендер үшін StringGrid компоненті, нәтижесі үшін-Label.

4. Берілген екі өлшемді массивтің минималды мәнін табыңыз: берілгендер үшін StringGrid компоненті, нәтижесі үшін-Label.

5. Балалар бақшасындағы балалардың орта бойын анықтаңыз (бір өлшемді масссив).

6. Студенттердің 100 метрге жүгіру спартакиасында ең үздік нәтижені анықтаңыз (бір өлшемді масссив).

7. Берілген жолда «а» және «е» әріптерінің қанша рет кездесетіндігін анықтаңыз (case).

8. Студенттердің мәліметтері туралы жазбалар құрыңыз (ФИО, туылған жылы, мамандығы, тобы).

9. Информатика пәні бойынша студенттердің үлгерімі туралы жазбалар массивін құрыңыз. Жазбада ФИО, топ, баға өрістері болуы керек.

10. №2 есеп үшін массивті енгізу процедура түрінде бейнелеңіз.

11. №1 есеп үшін балалардың орта бойын табу функция түрінде бейнелеңіз.

Үлестірмелі материал: тапсырмалар берілген карточкалар

Әдебиеттер:

1. С. И. Бобровский. Учебный курс Delphi7. Питер, 2006г.

2. Г.Г. Рапаков, С.Ю. Ржеуцкая. Программирование на языке Паскаль. Санкт-Петербург, 2005 г.

3. Н.Культин. Учебный курс Delphi Санкт-Петербург, 2005 г.

4. Н.Культин. Delphi в задачах и примерах. Санкт-Петербург, 2005 г.

5. Е.Р. Алексеев, О.В. Чесноков. Шаг за шагом. Москва, 2005 г.

Бақылау

Сұрақтары:

1. Құрастырушының интегралдық ортасы қандай негізгі бөлімдерден тұрады?

2. Визуалды компоненттер кітапханасы дегеніміз не? Мысал келтіріңіз?

3. Визуалды компоненттер тақтасы дегеніміз не? Мысал келтіріңіз?

4. Delphi ортасында обьектілер қасиеттерін қалай анықтауға болады?

5. Объектінің қасиеттерін: қаріптің өлшемін, форманың орналасуын, мәтінді және компоненттерді бояу өзгерту.

6. Оқиғаларда реакция әдісі қалай құрылады?

7. Құрастырушының интегралдық ортасы негізгі бөлімдерін атаңыз?

8. Визуалды компоненттер кітапханасының берілуіне түсінік беріңіз.

9. Мәтінді бейнелеу, батырма және мәтінді өңдеу үшін Standard компонентінің тақтасында көрсетіңіз.

10. Бақылаушылар объектісін көмегімен объектінің қасиеттерін: (қаріптің өлшемін, форманың орналасуын, мәтінді және компоненттерді бояу өзгерту) қалай өзгертуге болады?

11. Бақылаушылар объектісін көмегімен оқиға (шерту OnClick) реакциясын қалай құрамыз?

12. Берілгендерді кестеден массивке қалай ауыстыруға болады?

13. Массив қалай құрылады және оны программада қалай қолданылады?

14. Бір өлшемді массив элементтеріне қалай аламыз?

15. Екі өлшемді массив элементтеріне қалай аламыз?

16. Жиындарды қалай құруға және программада қалай қолдануға болады?

17. Жазбаларды қалай құруға және программада қалай қолдануға болады?

18. Әртүрлі типтегі бірнеше өріспен берліген жазбаға мысал келтіріңіз.

19. Жазбалар массивіне мысал келтіріңіз.

20. Бір өрісі массив болатын жазбаға мысал келтіріңіз.

№23 тақырып. Қосымшаларды құру

Мақсаты: Жоба менеджерінің көмегімен жоба компоненттерін қосып және жойып үйрену. Қосымшаларда жаңа формаларды құру, қосу, бір формадан екінші формаға өтуге үйрету.

Оқыту міндеті:Жоба менеджерінің көмегімен жобаның компоненттерін қосуға және жоюға қалыптастыру.

Өткізу формасы:ситуациялық есептерді шешу

Тақырып бойынша тапсырмалар:

1. Жоба менеджерінің көмегімен дайын жоба мен оның файлдарын көру.

2. Unit 1 модуліндегі Uses сөйлемінің қалай өзгеретінін көру, жаңа форма құру және оны жобаға қосу?

3. Form2 формасын жобалау. Мысалы, Form2 – мәтін жазылған құттықтау қағазы және қайту батырмасы арқылы Form1 формасына бару.

Үлестірмелі материал: карточкада көрсетілген тапсырмалар.

Әдебиеттер:

1. С. И. Бобровский. Учебный курс Delphi7. Питер, 2006

2. Г.Г. Рапаков, С.Ю. Ржеуцкая. Программирование на языке Паскаль. Санкт-Петербург, 2005

3. Н.Культин. Учебный курс Delphi Санкт-Петербург, 2005

4. Н.Культин. Delphi в задачах и примерах. Санкт-Петербург, 2005

5. Е.Р. Алексеев, О.В. Чесноков. Шаг за шагом. Москва, 2005

Бақылау

Сұрақтары:

1. Жоба дегеніміз не?

2. Жоба менеджері дегеніміз не?

3. Жаңа форманы қалай қосамыз?

4. Форманы қалай жоямыз?

5. Жобаны басқару дегеніміз не?

№24 тақырып. Программаны жөндеу

Мақсаты:Программаны жөндеуді және ерекше жағдайларда қолдануды үйрену.

Оқытудың міндеті:Қадам бойынша орындалу, мәнін көру, программаны жөндеу бойынша дағдыларын қалыптастыру.

Өткізу формасы:ситуациялық есептерді шешу.

Тақырып бойынша тапсырмалар:

1. Есептерді шешу.

2. Орындалу кезінде тек теріс мәнді енгізіңіз. Қатеңізді көріңіз және программаны жөндеңіз.

3. Бақылау үшін айнымалы қосыңыз.

4. Қадам бойынша режимде айнымалы мәнін қадағалаңыз.

5. Программаны өзгерту: программалық жолмен қатені қолма-қол тексеру, қате жөнінде хабарлама енгізу және программаны аяқтау.

6. Мәліметтердің қатесі үшін ерекше жағдайлар класын анықтаңыз.

7. Ерекше жағдайларда бақылау арқылы программаны өзгерту.

8. Оң сандардан берілген массивтің мәндерінің ортасын табаңыз (қате – нөлге бөлінетін).

9. Туылған жылдары бойынша адамның жасын анықтаңыз (туылған жыл теріс сан болмауы тиіс, нөлге тең).

Әдебиеттер:

1. С. И. Бобровский. Учебный курс Delphi7. Питер, 2006

2. Г.Г. Рапаков, С.Ю. Ржеуцкая. Программирование на языке Паскаль. Санкт-Петербург, 2005

3. Н.Культин. Учебный курс Delphi Санкт-Петербург, 2005

4. Н.Культин. Delphi в задачах и примерах. Санкт-Петербург, 2005

5. Е.Р. Алексеев, О.В. Чесноков. Шаг за шагом. Москва, 2005

Бақылау

Сұрақтары:

1. Менеджер жобасы дегеніміз не?

2. Жаңа форманы қалай қосуға болады?

3. Форманы қалай өшіруге болады?

№25 тақырып. Windows-тың стандарттық сұқбаттық терезесі

Оқытудың міндеті:Windows-тың стандартты сұхбат терезесімен және Delphi жүйесінде файлдармен жұмыс істеудегі дағдылар мен біліктілікті қалыптастыру. Деректер қоры және ДҚБЖ туралы түсінікті меңгеру.

Тақырып бойынша тапсырмалар:

a. Үш жазбадан тұратын массив құрыңыз: StringGrid1 компонентіндегі студенттер туралы деректер (Аты-жөні, тобы, туылған жылы). Деректерді файлға кіргізу. Файлдардан деректерді оқу және StringGrid2 компонентін экранға шығару.

b. Топ студенттері туралы деректер қорын құрыңыз (Аты-жөні, туған жылы, суреті).

Үлестірмелі материал: тапсырмалар берілген карточкалар

Әдебиеттер:

1. С.И. Бобровский. Учебный курс Delphi-7. Питер, 2006

2. Г.Г. Рапаков, С.Ю. Ржеуцкая. Программирование на языке Паскаль. Санкт-Петербург, 2005

3. Н.Культин. Учебный курс Delphi Санкт-Петербург, 2005

4. Н.Культин. Delphi в задачах и примерах. Санкт-Петербург, 2005

5. Е.Р.Алексеев, О.В.Чесноков Шаг за шагом. Москва, 2005

Бақылау

Сұрақтары:

1. Файлдармен жұмыс істеу технологиясындағы іс-әрекеттердің тізбегін атап шығыңыз.

2. Файлдардың қандай типтерін білесіз және олар қалай беріледі.

3. Мәтіндік файлмен қалай жұмыс жасауға болады (ашу, жазба, файлды оқу, файлды жабу)?

4. Типтелген файлдармен қалай жұмыс жасауға болады (ашу, жазба, файлдан оқу, файлды жабу)?

5. Windows-тың стандартты сұхбат терезесімен қалай жұмыс жасауға болады?

№26 тақырып. Деректер қорымен жұмыс істеу негіздері

Мақсаты: Деректер қоры туралы түсінік беру. DataBase DeskTop көмегімен деректер қорын құруды үйрену.

Оқытудың міндеті:Деректер қоры және ДҚБЖ туралы түсінікті қалыптастыру. DataBase DeskTop көмегімен деректер қорын құрудағы дағдыны қалыптастыру

Өткізу формасы:типтік тапсырмаларды орындау

Тақырып бойынша тапсырмалар:

1. Деректер қоры туралы түсініктеме беріңіз

2. ДҚБЖ-не түсініктеме беріңіз

3. BDE технологиясы бойынша Delphi ортасында ДҚБЖ-мен жұмыс істеуді іске асыру

4. Деректер қорын құруға арналған DataBase DeskTop утилиталары

5. DataBase DeskTop утилиталар көмегімен кесте құрыңыз

Үлестірмелі материал:карточкада көрсетілген тапсырмалар

Әдебиеттер:

1. С. И. Бобровский. Учебный курс Delphi7. Питер, 2006

2. Г.Г. Рапаков, С.Ю. Ржеуцкая. Программирование на языке Паскаль. Санкт-Петербург, 2005

3. Н.Культин. Учебный курс Delphi Санкт-Петербург, 2005

4. Н.Культин. Delphi в задачах и примерах. Санкт-Петербург, 2005

5. Е.Р. Алексеев, О.В. Чесноков. Шаг за шагом. Москва, 2005

Бақылау

Сұрақтары:

1. Деректер дегеніміз не?

2. Деректер қоры дегеніміз не?

3. Жазбалар және кесте дегеніміз не?

4. ДҚБЖ қандай функцияны атқарады?

5. BDE жүйесінде драйвердің қандай екі терімі (набор) бар?

6. Деректер қорындағы деректер және құрылым дегеніміз не?

7. DataBase DeskTop утилиталарының қызметі

8. DataBase DeskTop көмегімен кестені қалай құруға болады?

№27 тақырып. Деректерді сүзгілеу.

Мақсаты: Сүзгі түрлерін және деректерді сүзгілеуді оқып үйрену.

Оқытудың міндеті:Сүзгілерменжұмыс істеудің дағдыларын және біліктілігін қалыптастыру.

Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Сүзгілеу.

2. Сүзгілер түрлері.

Оқыту және сабақ беру әдістері:типтіп тапсырмаларды орындау

Әдебиеттер:

1. С.И. Бобровский. Учебный курс Delphi-7. Питер, 2006

2. Г.Г. Рапаков, С.Ю. Ржеуцкая. Программирование на языке Паскаль. Санкт-Петербург, 2005

3. Н.Культин. Учебный курс Delphi Санкт-Петербург, 2005

4. Н.Культин. Delphi в задачах и примерах. Санкт-Петербург, 2005

5. Е.Р.Алексеев, О.В.Чесноков Шаг за шагом. Москва, 2005

Бақылау

Сұрақтары:

1. Шартты сүзгілеуді құру (Table компоненті және оның қасиеті Filter, Filtered).

2. Диапазон – сүзгі құру.

Тапсырма:

Студенттер деректер қорынан (Аты-жөні, тобы, «Информатикадан» алған бағасы) сүзгілеу арқылы Информатикадан «5» бағаланған, №101 топ студенттерін көрсетіңіз. Сүзгілеуді өшіргенде барлық студенттер тізімі шығу керек.

№28 тақырып. Деректер жиынтығымен жұмыс істеу әдістері

Мақсаты: кесте бойынша навигацияны, кестеде іздеу жұмыстарын жүргізуді, есептеулер жүргізетін өрістер құруды үйрену.

Оқытудың міндеті:деректер қорымен жұмыс істеудің негізгі тәсілдерін орындау дағдыларын және біліктілігін қалыптастыру.

Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Есептеулер жүргізітін өріс.

2. Кестеде іздеу жұмыстарын жүргізу.

3. Кестедегі навигациялау.

Оқыту және сабақ беру әдістері:типтіп тапсырмаларды орындау

Әдебиеттер:

1. С.И. Бобровский. Учебный курс Delphi-7. Питер, 2006

2. Г.Г. Рапаков, С.Ю. Ржеуцкая. Программирование на языке Паскаль. Санкт-Петербург, 2005

3. Н.Культин. Учебный курс Delphi Санкт-Петербург, 2005

4. Н.Культин. Delphi в задачах и примерах. Санкт-Петербург, 2005

5. Е.Р.Алексеев, О.В.Чесноков Шаг за шагом. Москва, 2005

Бақылау

Сұрақтары:

1. Есептеулер жүргізетін өрісті қалай құрамыз?

2. (Locate) ақпараттарын редактрлеу және өндеу (корректировка) үшін кестеде қалай іздеу жұмыстарын жүргіземіз?

Тапсырма:

Қызметкерлер туралы деректер қоры кестесін құрыңыз (Аты-жөні, туған жылы, айлығы). Программа құрыңыз:

а) есептеулер жүргізетін «жасы» атты өріс құру;

б) жасы 18-дегі қызметкерді іздеуді орыңдау;

келесі жұмысшыға өту «Іздеу» батырмасын басқанда орындалады.

Кафедра: Физика, математика және медициналық информатика

Студенттердің өзіндік жұмысына арналған әдістемелік нұсқаулар

Курс: 1

Пән: Информатика

Құрастырушылар: кафедраның ПОҚ-ы

Алматы, 2007 ж

Кафедра отырысында талқыланды

№18 хаттама 08.06.07 ж.

Бекітілді

каф. мең., проф._________Адибаев Б.М.

№1 тақырып. NC программалық қоршау

Мақсаты: Norton Commander қауашық программасында файлдар мен каталогтардың негізгі командаларымен танысу.

Тапсырмалар:

1. Берілген тапсырма бойынша Каталогтар ағашын құру.

2. Тақтаның түрін тағайындаңыз.

3. Ағымды каталогта тұрып келесі тапсырмаларды орындаңыз:

4. Ағымды каталогта тұрып келесі тапсырмаларды орындаңыз:

a. Берілген каталогтың мазмұнын қараңыз;

b. Файлдарды қосыңыз;

c. Қосылған файлдың атын өзгертіңіз;

d. Файлды түпкі каталогқа көшіріңіз;

e. Жаңа ішкі каталог құрыңыз;

f. Құрылған файлды жаңа каталогқа орнын ауыстырыңыз;

g. Жаңа ішкі каталогқа көшіңіз;

h. Каталогтар ағашын жойыңыз.

1.STUDENT каталогында иерархиялық файлдық жүйе құру:

№	Ағаштар каталогы	№	Ағаштар каталогы
1. C:\Student	2. C:\ Student
3. C:\ Student	4. C:\ Student
5. C:\ Student	6. C:\ Student
7. C:\ Student	8. C:\ Student

9. C:\ Student

10. C:\ Student

11. C:\ Student	12. C:\ Student
13. C:\ Student	14. C:\ Student
15. C:\ Student	16. C:\ Student

2. Каталогтар және файлдармен жұмыс жасау:

1. Каталогтармен жұмыс жасау:

а. жаңа каталог құру

b. каталогтың мазмұнын көру

c. басқа каталогқа көшу

2. Файлдармен жұмыс жасау:

а. жаңа мәтіндік файлдар құру

b. файлдарды біріктіру (қосу)

c. файл атын өзгерту

d. файлға «Тек оқу үшін» атрибутын орнату

e. файлдан «Тек оқу үшін» атрибутын алып тастау

f. файлды жасыру

g. файлдан «Жасыру» атрибутын алып тастау

h. файл мазмұнын көру

№ вар.	Каталогтың мазмұнын көру	Файлдарды қосу	Файлдардың атын өзгерту	Файлдың мазмұнын көру	Файлға «Тек оқу үшін» атрибутын орнату	Файлдан «Тек оқу үшін» атрибутын алып тастау	Файлды жасыру	Файлдан «Жасыру» атрибутын алып тастау	Каталогқа көшу
	D3	d8.txt+d1.txt = d.txt	d3.txt в da.txt	d7.txt	d1.txt	d1.txt	d4.txt	d4.txt	D6
	D1	d2.txt+d5.txt = d.txt	d1.txt в da.txt	d7.txt	d2.txt	d2.txt	d5.txt	d5.txt	D6
	D8	d2.txt+d5.txt = d.txt	d8.txt в da.txt	d4.txt	d3.txt	d3.txt	d6.txt	d6.txt	D3
	D7	d2.txt+d1.txt = d.txt	d7.txt в da.txt	d6.txt	d4.txt	d4.txt	d1.txt	d1.txt	D5
	D1	d2.txt+d5.txt = d.txt	d1.txt в da.txt	d7.txt	d5.txt	d5.txt	d7.txt	d7.txt	D6
	D5	d3.txt+d8.txt = d.txt	d5.txt в da.txt	d6.txt	d6.txt	d6.txt	d8.txt	d8.txt	D1
	D8	d7.txt+d2.txt = d.txt	d8.txt в da.txt	d1.txt	d1.txt	d1.txt	d1.txt	d1.txt	D3
	D3	d7.txt+d2.txt = d.txt	d3.txt в da.txt	d8.txt	d7.txt	d7.txt	d3.txt	d3.txt	D4
	D5	d2.txt+d5.txt = d.txt	d3.txt в da.txt	d1.txt	d8.txt	d8.txt	d5.txt	d5.txt	D8
	D1	d3.txt+d2.txt = d.txt	d4.txt в da.txt	d5.txt	d1.txt	d1.txt	d8.txt	d8.txt	D4
	D4	d5.txt+d6.txt = d.txt	d4.txt в da.txt	d3.txt	d3.txt	d3.txt	d1.txt	d1.txt	D6
	D4	d4.txt+d6.txt = d.txt	d1.txt в da.txt	d5.txt	d5.txt	d5.txt	d2.txt	d2.txt	D3
	D1	d4.txt+d5.txt = d.txt	d1.txt в da.txt	d8.txt	d8.txt	d8.txt	d1.txt	d1.txt	D6
	D8	d6.txt+d7.txt = d.txt	d5.txt в da.txt	d1.txt	d1.txt	d1.txt	d3.txt	d3.txt	D2
	D3	d6.txt+d7.txt = d.txt	d8.txt в da.txt	d2.txt	d2.txt	d2.txt	d5.txt	d5.txt	D5
	D6	d4.txt+d2.txt = d.txt	d3.txt в da.txt	d1.txt	d1.txt	d1.txt	d8.txt	d8.txt	D8

Орындалу формасы: :есептерді құрастыру

Орындалу критериі:Орындалған тапсырманы тасымалданатын диск арқылы дайындап, ОСӨЖ қорғау.

Тапсыру мерзімі:Студент күнтізбелік кестеге сәйкес күндері орындаған жұмыстарын өткізугетиіс.

Әдебиеттер:

1. В.Э.Фигурнов. IBM PC для пользователя. Москва. 1996. 93-126 стр.

2. Информатика. Под редакцией проф. Н.В.Макаровой. Москва «Финансы и статистика». 2005. 381-416.

3. М.К.Изтлеуов, А.И.Беккужина, Г.У.Емжарова. Информатика. Актобе. 2005. 169-180 стр.

Бақылау

Сұрақтары:

1. Norton Commander программасының қызметі.

2. Тақтаның қандай түрлерін білесіз және олар қандай қызмет атқарады?

3. Оң тақтаға А: дискісінің мазмұнын шығару үшін не істеу қажет?

4. Оң тақтаға С: дискісінің мазмұнын шығару үшін не істеу қажет?

5. Оң тақтаға С: дискісі жайлы ақпарат шығару үшін не істеу қажет?

6. С: дискісінен кеңейтілуі .BAS болып келетін файлдарды қалай табуға болады?

7. Мәтіндік файлдың мазмұнын қалай көруге болады?

8. Ерекшеленген файл дегеніміз не?

9. Тақталарды қалай ауыстыруға болады?

10. Экраннан ағымды тақтаны қалай алып тастауға болады?

11. Дискідегі бос орынды қалай анықтауға болады?

Сауалнамалар:«NC программалық қоршау» тақырыбын «Информатика»

сауалнамалар жинағынан қараңыз.

№ 2 тақырып. MS Word мәтіндік редакторында күрделі құжаттарды құру

Мақсаты: Күрделі құжаттарды құруда практикалық біліктілік пен дағдыны оқып үйрену.

Тапсырмалар:

Кестеден 1 вариантты таңдаңыз.

1. Құру (көшіру 2-3 бет мәтіндерін);

2. Мәтінге қаріп түрлерін қолдану, түс, қисая жазу, астын сызу, қоюлап жазу т.б.

3. Параметр бойынша пішімдеу

4. Санағыш тізімін құру: бірнеше деңгейлі, маркерлі, тізімді.

5. Орфография тексеру емлесін қосыңыз.

6. Мәтінді пішімдеңіз (№1 кестеге қараңыз).

7. Бетке номер қойыңыз;

8. Бетке колонтитул қойыңыз;

9. Кесте қойыңыз;

10. Кестеге стиль беріңіз;

11. Формула қойыңыз;

12. Атофигуралар енгізіңіз және оны топтастырыңыз;

13. Сурет енгізіңіз және оны өңдеңіз;

14. Мәтінді және графикі орналастыру.

15. WordArt обьектісін орналастыру;

Бет параметрлері	Қаріптің типі	Қаріп өлшемі	Бет номері	Колонтитул (в-жоғары, н-төмен)	N-M (N-баған М-жолдан тұратын) кесте қойыңыз	Кестеге стиль енгізіңіз	Формула енгізіңіз	Сурет енгізіңіз (Автофигурлар)
№	Азат жол (см)	Жол аралық интервал
1.	2.5		Times New Roman		ВВ-Снаружи	В	4х4	Объемная таблица 1	+С
2.	1.5		Verdana		Вн-Справа	Н	2х3	Изящная таблица 1	+С
3.		1.5	Arial		ВВ-Слева	В	4х7	Веб- таблица 2	+С
4.	0.5		Impact		Вн-Внутри	Н	3х5	Сетка таблицы 1	+С
5.		2.5	Arial		ВВ-По центру	Н	4х6	Объемная таблица 2	+С
6.	2.5	1.5	Tahoma		Вн-Слева	В	2х3	Современная таблица	+С
7.			Arial Black		ВВ-Справа	В	4х7	Столбцы таблицы 1	+С
8.	1.5	2.5	Times New Roman		Вн-Все, кроме первой	Н	6х3	Таблица- список 3	+С
9.			Tahoma		Вн-Справа	В	5х5	Цветная таблица 2	+С
10.	3.5		Arial Black		ВВ-Слева	Н	3х2	Таблица- список 8	+ +С
11.	0.5		Arial Narrow		Вн-Внутри	В	5х2	Объемная таблица 3	+С
12.		2.5	Verdana		Вн-Снаружи	Н	3х9	Простая таблица 3	+С
13.			Times New Roman		Вн-Слева	В	7х7	Классическая таблица 4	+С
14.			Comic Sans MS		Вн-Снаружи	В	3х3	Современная таблица	+С
15.		2.5	Verdana		ВВ-Справа	Н	4х7	Столбцы таблицы 5	+С

Орындау формасы:есептерді құрастыру

Орындау критериі:Орындалған тапсырманы тасымалданатын диск арқылы дайындап, ОСӨЖ қорғау.

Тапсыру мерзімі:Студент күнтізбелік кестеге сәйкес күндері орындаған жұмыстарын өткізугетиіс

Әдебиеттер:

1. Богумирский Б. Энциклопедия Windows 98., 2-е изд., СПб. “Питер”. 2001., 511-550-беттер.

2. Гельман В.Я. Медицинская информатика.СПб. “Питер”. 2001., 78-95-беттер.

3. Герасевич В.. Компьютер для врача. СПб. 2002., 173-188-беттер.

4. Симонович С. В. Информатика. Базовый курс.СПб. “Питер”. 2003., 253-274-беттер.

5. С.В.Глушаков, А.С.Сурядный Персональный компьютер. М.Фолио.2004., 184-220-беттер.

6. Хэлворсон М., Янг М. Эффективная работа с Microsoft Office 2000. СПб. “Питер”. 2001., 700-750-беттер.

7. Робин У. Эффективная работа с Microsoft Word 2000. СПб. “Питер”. 2001., 520-547-беттер.

8. Андаспаева А.А. Новичку о работе на персональном компьютере Windows – 95, 98 Алматы. 2001., 31-81-беттер.

Бақылау

Сұрақтары:

1. Құжатты қалай сақтауға болады?

2. Құжаттағы қаріп өлшемін қалай өзгертуге болады?

3. Мәтін фрагментінің фонының түсін қалай өзгертуге болады?

4. Жоларалық интервал қалай беріледі?

5. Мәтінді тегістеудің түрі қандай болады?

6. Бетті қалай номерлеуге болады?

7. Қаріп терезесінің ашылуын және құрылымы мен тағайындалуын көрсетіңіз.

8. Пішім символдарының көшірілуін көрсетіңіз.

9. Дұрыс құрылмаған символдардың пішімін қалай кері жасауға болады?

10. Қатар мен абзацтың арасына интервал қалай қойылады?

11. Азат жолдағы маркер пішімдеуде қандай роль атқарады?

12. Бетке колонтитулды қалай қоюға болады?

13. Кестені қалай қоюға болады?

14. Кестеге қалай жол қосуға болады?

15. Кестеге қалай баған қосуға болады?

16. Құжатқа графикалық бейнелеуді қалай қоюға болады?

17. Бейнелеудің ішкі түрін қалай өзгертуге болады?

18. WORD мәтіндік редакторына диаграмманы қалай орналастыруға болады?

Сауалнамалар:«MS Word мәтіндік редакторында күрделі құжаттарды құру» тақырыбын «Информатика» сауалнамалар жинағын қараңыз.

№3 тақырып. Медициналық есептерді шығаруда MS Excel электрондық кестесін қолдану

Мақсаты:Электрондық кестені жобалаумен танысу.Кестелер арасындағы байланысты ұйымдастыру және әртүрлі парақтар мен кітаптардан кестелерді біріктіруді үйрену.

Тапсырмалар:

1-тапсырма

1. Кестені толтырып, сыртын жиектеңіз;

№1 кесте

“ДОКТОР - Ю” ЕМХАНАСЫ
Дәрігердің аты-жөні	Мамандығы	Еңбек стажы (ж.)	Жылына қабылдайтын науқастар саны	Демалысқа шығу мерзімі
Азанбаев Р.С.	Хирург			12.07.06
Дуйсенбаева Л.А.	Терапевт			12.06.06
Хан В.С.	Стоматолог			25.08.06
Бакланов А.Е.	Невропатолог			01.09.06
Аринов М.В.	Хирург			10.10.06
Бименов К.С.	Терапевт			12.06.06
Климова С.В.	Терапевт			12.08.06
Байсериков Д.С.	Стоматолог			25.08.06
Абенова А.Е.	Лор			01.09.06
Алиев М.А.	Хирург			10.10.06
Амирова К.С.	Психолог			08.07.06

1. Диаграмма шеберінің көмегімен диаграмма құрыңыз;

Ш Кестедегі «Дәрігердің аты-жөні» және «Еңбек стажы» алаңы бойынша диаграмма тұрғызыңыз;

Ш Диаграмманың әрбір секторының түсін өрнекпен безендіріңіз;

2. 2-ші кестеге байланысты төмендегі командаларды орындаңыз;

№2 кесте

Нұсқа	Деректерді іріктеу	Парақ қосу және атын ауыстыру	Кестенің стилін өзгерту	Бағана және жол қосыңыз және қосылған бағананы біріктіріңіз, жойыңыз	Диаграмма түрін таңдаңыз	Параққа диаграмманы орналастыру
	Еңбек стаж алаң-ң өсуі бойынша	Луна	Классический1	Гистограмма	Луна
	Мамандығы алаң-ң кемуі бойынша	Марс	Финансовый	Линейчатая	Марс
	Дәр.аты-жөні алаң өсуі бойынша	Венера	Цветной1	Кольцевая	Венера
	Жылына қаб науқас саны өсуі бойынша	Меркурий	Цветной2	Лепестковая	Меркурий
	Дәр. аты-жөні алаң кемуі бойынша	Юпитер	Цветной3	Цилиндрическая	Юпитер
	Мамандығы алаң-ң өсуі бойынша	Плутон	Классический2	Коническая	Плутон
	Дем. шығу мерзімі кемуі бойынша	Сатурн	Список1	Конусы	Сатурн
	Еңбек стаж алаң-ң өсуі бойынша	Уран	Список2	Трубчатая	Уран
	Дем. шығу мерзімі өсуі бойынша	Нептун	Объемный1	Пирамидальная	Нептун
	Мамандығы алаң-ң өсуі бойынша	Роза	Объемный2	Пузырьковая	Роза
	Мамандығы алаң-ң кемуі бойынша	Пион	Классический3	Биржевая	Пион
	Еңбек стаж алаң-ң өсуі бойынша	Гвоздика	Простой	ЧБ гистограмма	Гвоздика
	Дәр. аты-жөні алаң-ң кемуі бойынша	Мак	Финансовый3	ЧБ круговая	Диаграмма1
	Еңбек ст алаң-ң өсуі бойынша	Венера	Финансовый	График	Венера
	Мамандығы алаң-ң кемуі бойынша	Меркурий	Цветной1	Круговая	Меркурий
	Дәр.аты-жөні алаң өсуі бойынша	Юпитер	Цветной2	Точечная	Юпитер
	Жылына қаб науқас саны өсуі бойынша	Плутон	Цветной3	С областями	Плутон
	Дәр. аты-жөні алаң кемуі бойынша	Уран	Классический2	Цилиндрическая	Уран
	Мамандығы алаң-ң өсуі бойынша	Нептун	Список1	Коническая	Нептун
	Еңбек стаж алаң-ң кемуі бойынша	Роза	Список2	Гистограмма	Роза

2-тапсырма

* Келесі параққа құрыңыз;

* Берілгені Х градус, ал табу керек SІN (x), COS (х) және У мәндерін;

* Есептеу үшін мына формуланы пайдаланамыз: Градусы*ПИ(3,14)/180

* Интервалы 0⁰С-тан 360⁰С-қа дейін есептеуді жүргізіңіз, яғни автотолтыру әдісін пайдаланыңыз әрбір 15⁰С сайын;

* Кестедегі «SІN(Х) және COS(Х)» алаңы бойынша графикті тұрғызу үшін, диаграмма шеберін қолданып, “График” түрін таңдаңыз;

Х градус	SІN (Х)	COS (Х)	Y=SІN (Х) * COS (Х)
0⁰	= SІN(A2*3,14)/180
15⁰
30⁰
45⁰
....
360⁰

3-тапсырма

Функцияның мәнін есептеңіз: Y=ln(x)+e(x) x=1;2;3;4;5

Х	ln(x)	e(x)	Y=ln(x)+e(x)

Орындалу формасы:есептерді құрастыру

Орындалу критериі:Тапсырманы дискетада дайындау және ОСӨЖ қорғау.

Тапсыру мерзімі: студент жұмыстарын өз уақытымен орындап, күнтізбелік кестеге сәйкес өткізуі тиіс.

Әдебиеттер:

1. Гельман В.Я. Медицинская информатика.СПб. “Питер”. 2001.

2. Герасевич В. Компьютер для врача. СПб. 2002.

3. Симонович С. В. Информатика. Базовый курс.СПб. “Питер”. 2003.

4. Глушаков С.В., Сурядный А.С. Персональный компьютер. М: Фолио. 2004,

5. Хэлворсон М., Янг М. Эффективная работа с Microsoft Office 2000. СПб. “Питер”. 2001.

6. Андаспаева А.А. Новичку о работе на персональном компьютере Windows - 95, 98 Алматы. 2001 г.

7. Байжұманов М.Қ., Жапсарбаева Л.Қ. Информатика. 2004 ж.

8. Жапарова Г.Ә. Информатика негіздері. 2006 ж.

Бақылау

Сұрақтары:

1. Электрондық кестенің негізгі жұмыс істеуін түсіндіріңіз?

2. Деректер консолидациясы деген не және ол не үшін қолданылады?

3. Макростар деген не және олардың қызметі?

4. Бірнеше бастапқы электрондық кестелерді біріктірудің қандай жолдары бар?

5. Электрондық кестемен жұмыс істеудің негізгі технологиялық сатыларын атап өтіңіз және түсініктеме беріңіз?

Сауалнамалар:«Медициналық есептерді шығаруда MS Excel электрондық кестесін қолдану» тақырыбын «Информатика» сауалнамалар жинағынан қараңыз.

№4 тақырып. MS Power Point презентациясын құру

Мақсаты:PowerPoіnt программасында презентация құрудың тәсілдерін таңдай білуді үйрету. PowerPoіnt программасында жұмыс істеу режимдерінің ерекшеліктерін ескеру әрекеттерін меңгеру. Презентацияны басып шығаруда, модификациялауда, қарап шығуда, құруда практикалық білім мен дағдыларын оқытып үйрету.

Тапсырмалар:

1. MS PowerPoint-та презентация құру. Графикалық объектілері бар слайдтармен жұмыс істеу.

2. MS PowerPoint программасында өзіңіздің мультимедиялық визиткалық карточкаңызды құрыңыз. Бұл жерде өзіңіз туралы: неге қызығасыз, өзіңіз туралы ойыңызды, сіздің мүмкіндіктеріңізді көрсетуіңіз керек.

3. MS PowerPoint программасында медициналық суреттер галереясын құрыңыз. Галереяда орын ауысып жылжу оңай болу үшін басқару пернелерін қосыңыз және демонстрацияға дыбыстық сүйемелдеуді қосыңыз.

4. Кез келген пән бойынша(Информатика, Анатомия, Биология)«Жаңа материалды түсіндіру» тақырыбы бойынша видеофильм құрыңыз. Дайындық барысында сканерленген суреттер мен электрондық энциклопедиядағы суреттерді пайдаланыңыз.

Орындалу формасы:тапсырмалар құрастыру

Орындалу критериі:Тапсырманы дискетада дайындау және ОСӨЖ қорғау.

Тапсыру уақыты:студент өз уақытымен жұмыстарын рындап, күнтізбелік кестеге сәйкес өткізуі тиіс.

Әдебиеттер:

1. С. Симонович. Информатика. Базовый курс. 2-издание. Питер. 2002 ж.

2. Виталий Герасевич. Компьютер для врача. Санкт-Петербург. 2002 ж.

3. С. Симонович и др. Общая информатика. Москва. 2002 ж.

4. Митяев. “IBM PC для пользователя”. М., 1998 ж.

5. Борзенко “Современный персональный компьютер”. М.,1999 ж.

6. Адибаев Б.М. «Информатика» учебно-методическое пособие. Алматы, 1999

7. Макарова Н.В. «Информатика. Практикум по технологии работы на компьютере». М., 2003 ж.

Бақылау

Сұрақтары:

1. „Презентация” терминінің мағынасын түсіндіріңіз.

2. PowerPoіnt программасының қандай мүмкіндіктері бар?

3. Автомазмұн шебері қандай қызмет атқарады?

4. Презентация деген не?

5. Бос презентация қалай құрылады? Шаблон көмегімен ше? Бұлардың бір-біріне қандай айырмашылықтары бар?

6. Презентация мәтіндерін өңдеуді қандай режимде жүзеге асыруға болады?

7. Құрылымдық режимде графиктік объектілер көріне ме?

8. Слайдты көрсету режимі қандай әрекеттерді орындауға ыңғайлы?

9. Слайдтарды көрсету режимінде өңдеу әрекеттерін орындауға бола ма?

10. Бір режимнен басқа режимге меню командаларының көмегімен қалай көшуге болады? Батырмалар көмегімен ше?

11. PowerPoіnt программасында жұмыс істеу режимінің батырмалары терезенің қай жағына орналасқан ?

12. PowerPoіnt программасы терезесінің стандартты элементтерін және олардың орналасу ретін атаңыз?

Сауалнамалар:«MS Power Point электрондық презентациясы» тақырыбын «Информатика» сауалнамалар жинағынан қараңыз.

№5 тақырып: Медициналық есептерді шығаруда MS Assecc деректер қорын басқару жүйесін қолдану

Мақсаты: MS Assecc ДҚБЖ ортасында жұмыс істеу технологиясын үйрену, реляциондық типті деректер қорын құру, өңдеу, сұраныс жасау және есеп беруді қалыптастыру.

Тапсырмалар:

1. Құрылымы бір кестелі деректер қорын құру (№1 кестеге сә»кестендіріп өрісті беріңіз)

2. Деректерді енгізу және оны өңдеу

3. Деректерді шығару үшін есеп беруді өңдеу

4. Деректерді таңдау және оны іздеуге арналға сұранысты қалыптастыру

5. ДҚ формасын құру

6. Келесі кестелер құрылымын құру: «Қызметкерлер туралы мағлұмат» (№2 кесте), «Пациенттер» (№3 кесте) и «Бағасы» (№4 кесте)

7. Деректер сұлбасын жасау және реляциондық құрылымды деректер қорын құру

8. Қиылысқан сұраныс құру

Варианттар	«Жұмыс түрі» өрісі бойынша келесі жазбаларды шектеңіз	Өріс аттарын өзгертіңіз	«Дента» кестесі нен келесі жазбаларды іздеңіздер	Деректерге келесідей өзгертулер енгізіңіз	Деректерді сұрыптаңыздар	Дерктерді сүзгілеу	«Мастер форм» көмегі арқылы форма құрыңыз	Параметрлі сұраныс құрыңыз (параметр ретінде дәрігердің фамилиясын алыңыз)
	Емдеу, Жараны тану	«Жұмыс түрі» өрісін «Қызмет түрлері» өрісіне	Те Р.Б.	Құны 2000 тұратын материалды 2050	«Дәрігердің аты жөні» өрісін кемуі боыйнша	«Дәрігердің аты жөні» өрісі бойынша	Типі – «форма в столбец»	Ким А.А.
	Ауызды шаю, Аппликация	«Дәрігердің аты жөні» өрісін «Дәрігердің фамилиясы» өрісіне	Дегуфил	Құны 100 тұратын материалды 150	«Дәрігердің аты жөні» өрісін өсуі боыйнша«	Жұмыс түрі» өрісі бойынша	Типі – «форма Ленточная»	Югай Б.Н.
	Аппликация, Емдеу	«Материалдың аттары» өрісін «Материал» өрісіне	Югай Б.Н.	Югай Б.Н. аты дәрігердің аты жөнін Батырова С.Ж.	«Материалдар аты» өрісін кемуі боыйнша	«Материал аттары» өрісі бойынша	Типі – «форма Табличная»	Те Р.Б.
	Ауызды шаю, Жараны тану	«Дәрігерлік тексеруден өту» өрісін «Тексеруден өту» өрісіне	Харизма	«Кепілдік» 1 жылды 3	«Дәрігерлік тексеруден өту» өрісін өсуі боыйнша	«Пациент коды» өрісі бойынша	Типі– «форма в столбец»	Югай Б.Н.
	Жараны тану, Аппликация	«Қабылдау күні» өрісін «Қабылдау» өрісіне	Мараславин	Дәрігерлік тексеруден өтуді 2 жылдықты 1 жылдыққа	«Пациент коды» өрісін өсуі боыйнша	«Жұмыс түрі» өрісі бойынша	Типі– «форма Ленточная»	Ким А.А.
	Емдеу, араны тану	«Пациент коды» өрісін «Код» өрісіне	Ротокан	Жұмыс түрін «Емдеу»-ді «Жараны тану»-ға	в поле «Дәрігерлік тексеруден өту» өрісін кемуі боыйнша	«Қабылдау күні» өрісі бойынша	Типі – «форма Табличная»	Те Р.Б.
	Ауыз шаю, Аппликация	«Материал аттары» өрісін «Материал» өрісіне	Метилурацил	Жұмыс түрін «Емдеу»-ді «Тісті жұлып тастау»-ға	«Дәрігердің аты жөні» өрісін кемуі боыйнша	«Материал аттары» өрісі бойынша	Типі –«форма Ленточная	Югай Б.Н.
	Аппликация, Емдеу	«Дәрігерлік тексеруден өту» өрісін «Тексеруден өту» өрісіне	Ким А.А.	Пациент жынысын «Е» -ні «Ә»-ге	«Дәрігердің аты жөні» өрісін өсуі боыйнша	Дәрігерлік тексеруден өту» өрісі бойынша	Типі – «форма Табличная	Ким А.А.
	Жараны тану, Ауызды шаю	«Қабылдау күні» өрісін «Қабылдау» өрісне	Метрогил-Дента	Жұмыс түрін «Емдеу»-ді «Жараны тану»-ға	«Материалдар аты» өрісін кемуі боыйнша	«Қабылдау күні» өрісі бойынша	Типі – «форма в столбец	Те Р.Б.
	Жараны тану, Аппликация	«Пациент коды» өрісн «Код» өрісіне	Каместад-гель	Пациент жынысын «Е» -ні «Ә»-ге	«Дәрігерлік тексеруден өту» өрісін өсуі боыйнша	Дәрігерлік тексеруден өту» өрісі бойынша	Типі – «форма Ленточная	Югай Б.Н.

№1 кесте

Өріс аты	Деректер типі	Өріс өлшемі
Пациент коды	Сандық	Бүтін
Дәрігердің аты жөні	Мәтіндік
Материалдар аты	Мәтіндік
Материал бағасы	Қаржылық	Негізгі
Кепілдік	Мәтіндік
Дәрігерлік тексеруден өту	Мәтіндік
Жұмыс түрі	Мәтіндік
Қабылдау күні	Күні/Уақыты	Қысқаша жазылуы
Жынысы	Логикалық	Иә/Жоқ

№2 кесте

Өріс аты	Деректер типі	Өріс өлшемі
Дәрігер коды	Сандық	Бүтін
Дәрігердің аты жөні	Мәтіндік
Мамандық	Мәтіндік
Стаж	Сандық	Бүтін
Айлық	Қаржылық	Негізгі

№3 кесте

Өріс аты	Деректер типі	Өріс өлшемі
Пациент коды	Сандық	Бүтін
Бағасы	Қаржылық	Негізгі
Диагноз	Мәтіндік
Қалдау	Мәтіндік

№4 кесте

Өріс аты	Деректер типі	Өріс өлшемі
Дәрігер коды	Сандық	Бүтін
Пациент коды	Сандық	Бүтін
Бағасы	Сандық	Байт

Орындалу формасы:есептерді құрастыру

Орындалу критериі:Орындалған тапсырманы тасмалданатын диск арқылы дайындап, ОСӨЖ қорғау.

Тапсыру мерзімі:Студент күнтізбелік кестеге сәйкес күндері орындаған жұмыстарын өткізугетиіс

Әдебиеттер:

1. В.Е.Кошлев. Access 2003. Практическое рук.-М.:ООО «Бином-Пресс», 2005

2. Макарова Информатика. 3-е изд. Москва,2005, 560-587 бет.

3. А.Н.Степанов Информатика 4-е изд.Питер,2005 стр. 512-571

4. С.В.Сионович. Информатика. Базовый курс.2-е изд. СПб.:Питер,2003 340-367 бет.

5. Ажибекова Ж.Ж., Джаханова Б.Н. Информатика. Алматы 2006, 156-186 бет

6. В.П.Герасевич. Компьютер для врача СПб.:БХВ-Петербург,2002

Бақылау

Сұрақтары:

1. Жаңа деректер қорын қалай құруға тболады?

2. Кестені сақтау

3. Қандай типтерді білесіздер?

4. Реляциондық ДҚБЖ дегеніміз не?

5. Сүзгі дегеніміз не?

6. Жазбалардың көшірмесін алу, кесіп алу, орнын ауымтыру және жою

7. Есеп беру объектісі дегеніміз не?

8. Қандай деректерді құрылымды деп атаймыз?

9. Кілт тұралы түсініктеме беріңіз. Кілттің кандай түрлері бар?

10. Деректер өрісінде қандай деректер типі сақталынады?

11. Реляциондық деректер қорындағы кілттік өрісті атқаратын қызметі?

Сауалнамалар:«Медициналық есептерді шығаруда MS Assecc деректер қорын басқару жүйесін қолдану» тақырыбын «Информатика» сауалнамалар жинағынан қараңыз.

№ 6 тақырып. Медициналық есептерді шығаруда “STATISTIСS” дестесін қолдану

Мақсаты: Өңделетін берілгендер туралы жалпы ұғым, әртүрлі статистикалық әдістердің қандай жағдайларда қолданылатынын, олардың қасиеттерін, нәтижелерін интерпретациялай алу. Сызықты корреляцияны есептеуді меңгеру. Сызықты регрессияның теңдеуін құруды үйрету.

Тапсырмалар:

1.Кесте құрыңыз:

a) Айнымалылар мен жағдайлар аттарын енгізіңіз.

b) Мәтіндік шамаларды еңгізіңіз.

Аурулар тізімі

	SAP	HR	сал	жасы	ЖЖЖСАЛМАҚ ТҮСУІ	Топ жасы	жынысы	Көрсеткіш
Ахметов						ОРТА	ЕР
Петрова						ОРТА	ӘЙЕЛ
Сидорова						КІШІ	ӘЙЕЛ
Пак						КІШІ	ЕР
Ли						ОРТА	ЕР
Георгиади						ОРТА	ӘЙЕЛ
Ушурова						ОРТА	ӘЙЕЛ
Жолдыбаев						ОРТА	ЕР
Асанов						ОРТА	ЕР
Кан						КІШІ	ӘЙЕЛ
Григас						ОРТА	ӘЙЕЛ
Фролова						КІШІ	ӘЙЕЛ

2 . Берілгендерді өзгертіңіз: екі жағдай қосыңыз және екі бағанды жойыңыз.

	SAP	HR	WEIGHT	ЖАСЫ	ЖЖЖСАЛМАҚ ТҮСУІ	ТОП ЖАСЫ	ЖЫНЫСЫ
Павлова						Орта	әйел
Фролов						Кіші	ер

3. Есептелетін шамаларды алу.

Көрсеткіш бағанында аурудың систолалық артериалдық қан қысымының жүрек соғысының жиілігіне бөліндісін алыңыз.

4. SAP айнымалысы бойынша берілгендері сұрыптаңыз.

5. Қорытынды кестесін алыңыз (Descriptive Statistics): жағдайлар саны, ортасы, ең үлкен, ең кіші, стандартты қате, орта қате.

6. Бокс-Вискер графигін тұрғызыңыз.

7. Қалыпты ықтимал қағазында график тұрғызыңыз.

8. Жүрек жиырылу жиілігіне арналған «Бокс-Вискер» категоризирлік графигін тұрғызыңыз.

9. Жоғарыда көрсетілген «Аурулар тізіміндегі» көрсеткіштер үшін корреляциялық матрицаны құрыңыз (№1 тапсырманы қараңыз). Қорытындылар интерпретациясын жазыңыз.

10. Өзара байланысты көрсетіңіз.

Матрицалық графикті құру үшін корреляциялық матрицаны қойыңыз.

А) Матрицалық график. Қорытындылар интерпретациясын жазыңыз.

Б) Корреляция теңдеуінің екі өлшемді сызуларын сызыңыз.

11. Бас орта теңдігі туралы статистикалық болжауды тексеру үшін екітаңдамалы Стьюденттің t-тестін және қос Стьюденттің t-тестін қолданып жүргізіңіз. Қорытындылар интерпретациясын жазыңыз.

12. Қарастырылған «Аурулар тізімінде» физикалық жүктемеге дейінгі және кейінгі ЖЖЖ айырмашылығы болуы ақиқаттығын тексеріңіз. Қорытындылар интерпретациясын жазыңыз.

Орындау формасы:тапсырмаларды орындау.

Орындау критериі:Орындалған тапсырманы тасымалданатын диск арқылы дайындап, ОСӨЖ қорғау.

Тапсыру мерзімі:Студент күнтізбелік кестеге сәйкес күндері орындаған жұмыстарын өткізугетиіс.

Әдебиеттер:

Боровиков В.П., Боровиков И.П. Статистический анализ и обработка данных в среде Windows. М. «Филинъ». 1998.,592-беттер.
Гельман В.Я. Медицинская информатика. Питер. Санкт-Петербург.М.2001.
Гельман В.Я. Компьютерный анализ медицинских данных для аспирантов. СПб. СПбМАНО. 1999., 59-беттер.
Герасевич «Компьюьер для врача».СПб.2005 .
Боровиков В.П. Популярное введение в программу Statistica. М. 1998 Под. Ред. Зайцева В.М. Прикладная медицинская статистика.СПбГМА, 2000г. -299-беттер.

Бақылау

Сұрақтары:

1. STATISTICA программасы терезесінің MS Office программаларының терезелерінен айырмашылығы қандай?

2. STATISTICA дестесінің негізгі құрылымына нелер кіреді?

3. Электрондық кестеге қандай деректер енгізуге болады?

4. Бағандарда не көрсетіледі?

5. Жолдарда не көрсетіледі?

6. Жол мен бағандарды қалай қосып, жоюға болады?

7. Сандық деректерді кестеге қалай енгізеді?

8. Жол мен баған атауларын қалай өзгертеді?

9. Сипаттаушы статистика дегеніміз не?

10. Таралу функциясын қалай таңдауға болады?

11. Екі тәуелсіз таңдаманы қалай салыстыруға болады?

12. Бокс-Вискер графигін қалай тұрғызуға болады?

13. Қалыпты ықтимал қағазда график қалай тұрғызылады?

14. Бокс-Вискер категорияланған графигін қалай тұрғызуға болады?

15. Корреляциялық матрицаны қалай тұрғызуға болады?

16. Матрицалық графикті құру үшін корреляциялық матрицаны қойып қалай құруға болады?

17. Екітаңдамалы Стьюденттің t-тестін қалай қолдануға болады?

18. Қос Стьюденттің t-тестін қалай қолдануға болады?

Сауалнамалар: «Медициналық есептерді шығаруда “STATISTIСS” дестесін қолдану» тақырыбын «Информатика» сауалнамалар жинағын қараңыз.

№ 7 тақырып. Мемлекеттік басқарудағы АКТ-ның дамыған елдерде қолданылуы

Мақсаты: Электрондық үкіметті қалыптастыруда дамыған елдердің тәжірбиесімен танысу.

Тапсырмалар :Интернеттің көмегімен мемлекеттік басқарудағы АКТ-ның дамыған елдерде қолданылу материалдарын табу (50 дамыған мемлекеттердің ішінен бір мемлекетті).

Орындау формасы: pеферат жазу

Орындау критериі: Орындалған тапсырманы тасымалданатын диск арқылы дайындап, ОСӨЖ қорғау.

Тапсыру мерзімі: Студент күнтізбелік кестеге сәйкес күндері орындаған жұмыстарын өткізуге тиіс.

Әдебиеттер:

1. Егоров А.Б., Золотарева Н.Н. Легкий самоучитель работы в Интернете. Санкт-Петербург 2006г. 48-59 стр

2. Уильям Хортон., Кэтрин Хортон. Электронное обучение: инструменты и технологии. Москва 2005 г. 343-364 стр.

проф. Макарова Н.В. Информатика. Москва 2005г. 203-257 стр.

3. Қазақстан Республикасында "Электрондық Үкiмет" қалыптастырудың 2005-2007 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарламасы

4. О. Андронова, А. Николаев Электронное правительство в Европе и мире.

Olga@ci.ru, А. Николаев, alnik@eureca.ru

6. Информационные… Бақылау

1. Ақпараттық-коммуникациялық технологияға анықтама беріңіз.

2. Ақпараттық ресурстарға анықтама беріңіз.

3. Қазақстанда жаңа ақпараттық коммуникациялық технологияны енгізу және дамыту саласындағы артықшылықтарға түсініктеме беріңіз?

4. Қазақстанда жаңа ақпараттық коммуникациялық технологияның дамуына және оның қалыптасуына түсініктеме беріңіз

5. ЭҮ-тің Қазақстанда қалыптасуындағы төрт қадамды атаңыз.

6. Ақпараттық теңсіздікті жою мақсатына түсінік беріңіз?

7. ҚР-ғы IT-сертификацияның көп деңгейлігін сипаттаңыз.

№ 8 тақырып. Электрондық үкіметтің Web – порталы

Мақсаты: ТМД –ның Web – порталдарымен жұмыс жасау

Тапсырмалар:

ТМД –ның Web – порталдарымен жұмыс жасау (Қазақстан, Ресей., Қырғызстан, Украина).

Интернет көмегімен:

a) қарау;

b) салыстыру;

c) порталдарына анализ жасау;

d) жоғарыда көрсетілген мемлекеттерге стратегиялық даму бағыттарына талдау жасау

Орындау формасы: эссе жазу

Орындау критериі:Орындалған тапсырманы тасымалданатын диск арқылы дайындап, ОСӨЖ қорғау.

Тапсыру мерзімі: Студент күнтізбелік кестеге сәйкес күндері орындаған жұмыстарын өткізуге тиіс.

Әдебиеттер:

1. Егоров А.Б., Золотарева Н.Н. Легкий самоучитель работы в Интернете. Санкт-Петербург 2006г. 48-59 стр

2. Уильям Хортон., Кэтрин Хортон. Электронное обучение: инструменты и технологии. Москва 2005 г. 343-364 стр.

проф. Макарова Н.В. Информатика. Москва 2005г. 203-257 стр.

4. О. Андронова, А. Николаев Электронное правительство в Европе и мире.

Olga@ci.ru, А. Николаев, alnik@eureca.ru

6. Информационные… Бақылау

5. О. Андронова, А. Николаев Электронное правительство в Европе и мире.

Olga@ci.ru, А. Николаев, alnik@eureca.ru

7. Информационные… Бақылау

2. ЭҮ-тің Қазақстанда қалыптасуындағы төрт қадамды атаңыз.

3. Төлемдік шлюзға түсініктеме беріңіз.

4. Төлемдік шлюздің басты компоненттерін атаңыз.

5. Е-үкіметтің ақпараттық инфрақұрылымын қорғауды қамтамасыз етуге түсінік беріңіз.

6. Ақпараттық теңсіздікті жоюдың пункттерін атаңыз.

Кафедра: Физика, математика және медициналық информатика

Пән бойынша дағдылығын, біліктілігін және білімін қорытындылайтын бағаға арналған бақылауыш өлшегіш құралдар

Курс: 1

Пән: Информатика

Құрастырушылар: кафедраның ПОҚ-ы

Алматы, 2007 ж

Кафедра отырысында талқыланды

№18 хаттама 08.06.07 ж.

Бекітілді

каф. мең., проф._________Адибаев Б.М.

Пән бойынша сауалнама

1. Информатикаға кіріспе және ақпараттық технологияның техникалық базасы

1. Информатика – бұл:

2. Компьютер дегеніміз:

3. Жинақтаушы құрылғыларға жатады:

4. Компьютердің жұмысын басқарып, есептеулер жүргізетін құрылғы:

5. Ақпаратты енгізуге арналған негізгі құрылғылар:

6. Ақпаратты шығаруға арналған негізгі құрылғылар:

7. ЭЕМ-ның негізгі бөліктері:

8. Бит дегеніміз:

9. Информацияның ең кіші өлшем бірлігі:

10. Байт бұл:

11. Байт - дегеніміз . . .

12. 1 байт….. биттен тұрады:

13. 4 байт …. биттен тұрады:

14. 2 байт ….. биттен тұрады:

15. 1 Кбайт тең:

16. 1 Мегабайт тең:

17. 1 Мегабайт тең:

18. Бір Гбайт тең:

19. Компьютер оның жеке бөліктеріне енгізілген деректерді оқып келесі ретте инструкцияларды орындай бастайды:

20. Дж. Фон Нейман … ретінде танымал.

21. Дербес компьютердің негізгі аппараттық конфигурациясы:

22. Жүйелік блокта орналастырылған:

23. Дербес компьютердің “миы” болып есептелінеді:

24. Микропроцессор орналасқан:

25. Компьютердің жұмысын басқарып, есептеулер жүргізетін құрылғы:

26. Барлық есептеулерді, математикалық және логикалық операцияларды орындайтын негізгі микросхема:

27. Жүйелік блокқа кірмейді:

28. Ең көп тараған оперативті жадның көлемі:

29. Hardware бұл:

30. ROM бұл:

31. RAM бұл:

32. Software бұл:

33. Микропроцессор бұл:

34. Компьютердің жұмысын басқарып және есептеулер жүргізеді:

35. Компьютердегі деректерді өңдеуші құрылғы:

36. І/O дегеніміз:

37. Дискеталардың драйвері дегеніміз:

38. Қатты дискі дегеніміз:

39. Деректері микросхеманы дайындау барысында жазылып, қайтадан оны өзгертуге болмайтын және компьютерде орындалатын программалар тек оны оқуына арналған жадының түрі:

40. Деректерді жоғары жылдамдықпен жазып-оқуға арналған құрылғы:

41. Оперативті жадыға сәйкес қасиеттер:

42. Тұрақты жадтайтын құрылғысына сәйкес келмейтін қасиеттер:

43. Процессордың тактілік жиілігінің өлшем бірлігі:

44. Процессордың сыртқы құрылғылармен байланыс жылдамдығын үдетін жад:

45. Процессордың өнімділігін көрсететін негізгі параметрлер:

46. Графикалық емес амалдар жүйелерінде компьютерді басқару үшін:

47. Бірінші даму кезеңіндегі ЭЛЕКТРОНДЫ ЕСЕПТЕГІШ МАШИНАЛАРДЫҢ элементтік негізі:

48. Екінші даму кезеңіндегі ЭЛЕКТРОНДЫ ЕСЕПТЕГІШ МАШИНАЛАРДЫҢ элементтік негізі:

49. Үшінші даму кезеңіндегі ЭЛЕКТРОНДЫ ЕСЕПТЕГІШ МАШИНАЛАРДЫҢ элементтік негізі:

50. Төртінші даму кезеңіндегі ЭЛЕКТРОНДЫ ЕСЕПТЕГІШ МАШИНАЛАРДЫҢ элементтік негізі:

51. Бесінші даму кезеңіндегі ЭЛЕКТРОНДЫ ЕСЕПТЕГІШ МАШИНАЛАРДЫҢ элементтік негізі:

52. Қолданбалы программа мен перифериялық құрылғының арасында қызметші функцияларды атқаратын жүйелік программа:

53. Екілік немесе екілік-сегіздік жүйелеріндегі дискреттік түрде берілген ақпараттарға сүйеніп іс жасайтын машиналар:

54. ЭЕМ-ның оперативті жады дегеніміз:

55. Сыртқы жады дегеніміз:

56. Компьютердің жүйесін тексеретін және қатты дискіге бағыттайтын қызметші программалар пакеті:

57. Қатты диск (винчестер) … үшін арналған құрылғы.

58. Кэш-жад дегеніміз:

59. Сопроцессор:

60. “ІNSERT” пернесі қолданылады:

61. Келесі пернені жібермей басып тұрып төменгі және жоғарғы регистрлерді ауыстыру орындалады:

62. Регистрді ұзақ уақытқа ауыстыру үшін қолданылатын перне:

63. Деректі немесе мәтінді енгізгенде … перненің көмегімен абзацты аяқтауға болады

64. Курсордың оң жағында орналасқан белгіні өшіруге арналған перне:

65. Пернетақтаның оң жақ бөлігіндегі сандық немесе таңбалық пернелерді іске қосатын перне:

66. “Shіft” пернесі арқылы:

67. Сілтемені (курсорды) құжаттың басына жылжытатын пернелер:

68. Сілтемені (курсорды) құжаттың аяғына жылжытатын пернелер:

69. Мәтіндегі сілтемені (курсорды) 1 экрандық бет төмен жылжытатын перне:

70. Мәтіндегі сілтемені (курсорды) 1 экрандық бет жоғары жылжытатын перне:

71. Мәтіндегі сілтемені (курсорды) жолақтың соңына жылжытатын перне:

72. Мәтіндегі сілтемені (курсорды) жолақтың басына жылжытатын перне:

73. Курсордың оң жағында орналасқан белгіні өшіруге арналған перне:.

74. Ұзақ уақыт есте сақтау жады дегеніміз -

75. Деректерді енгізу/шығаруға және сақтауға арналған қосымша қондырғылар:

76. Деректерді визуалды көрсететін құрылғы:

77. Манипуляторлық типті көмпьютерді басқару құрылғысы:

78. Процессордің разрядтылығы көрсетеді:

79. Үнемі қолданылатын программалар мен деректерді сақтауға арналған негізгі құрылғы:

80. Монитор – бұл … құрылғы:

81. Дисскіжинағыш бұл:

82. Жүйелік дискета бұл:

83. Дискета бұл:

84. Информацияны ұзақ уақыт сақтауға арналған құрылғы:

85. Компьютердің жүйесін тексеруді қамтамасыз ететін және қатты дискімен қатынасып отыратын қызметші программалардың комплексі:

86. Операциялық жүйемен басқарылу үшін жазылған программалар:

87. ІBM PC типті компьютерлерде қолданылатын операциялық жүйелер:

88. 3,5 дюймдік дискетаның ең жоғарғы сиымдылығы:

89. Принтерлердің негізгі типтері:

90. Матрицалық принтердің сипаттамасы:

91. "Струйный" принтерінің сипаттамасы:

92. Лазерлік принтердің сипаттамасы:

93. Плоттер … үшін арналған құрылғы.

94. Қағаз бетіндегі графикалық және мәтіндік информацияны компьютерге ендіретін құрылғы:

95. Стример … үшін арналған құрылғы:

96. Маус … үшін арналған құрылғы:

97. Джойстик дегеніміз:

98. Принтер … үшін арналған құрылғы:

99. Сканер – бұл:

100.Басқа компьютерлермен ақпаратты телефондық желі арқылы алмасу үшін арналған құрылғы:

101.Модем жылдамдығының өлшем бірлігі:

102.Принтер … орналасқан информацияның “қатты көшірмесін” жасайды

103.Графикалық деректерді енгізетін құрылғылар:

104.Информацияны жинақтағыштар:

105.Модемнің ең маңызды параметрі:

106.Дискеталардың дұрыс көлемі:

107.Тактілік жылдамдығы ең үлкен процессор:

108.Дыбыстық карта… үшін арналған:

109.Программаның жұмысын доғару үшін:

110.Дербес компьютердің жүйелік блогы… үшін арналған құрылғы:

111.Микропроцессор дегеніміз:

112.Пернетақтада арнайы операция орындайтын пернелер.

113.Арнайы операциялар арқылы магниттік дискіні жолдар мен секторларға бөлуді ... дейді:

114.Винчестер дегеніміз:

115.Информация бұл:

116.ДК жұмыс істегенде қолданатын информацияны кодтау жүйесі.

117.Информацияны өңдеу сатылары:

118.Компьютер тоқырап тұрып қалғанда жасалынатын шара:

119.Алғашқы компьютер ... мемлекетінде шықты:

120.Алғашқы компьютердің шыққан жылы:

121.Esc пернесінің қызметі:

122.PageDown пернесінің қызметі:

123.Delete пернесінің қызметі:

124.End пернесінің қызметі:

125.BackSpace пернесінің қызметі:

126.PageUp пернесінің қызметі:

127.Shіft пернесінің қызметі:

128.Tab пернесінің қызметі:

129.Ctrl пернесінің қызметі:

130.Alt пернесінің қызметі:

131.Home пернесінің қызметі:

132.Ақпаратты баспаға шығару құрылғысы:

133.Құжаттың графикалық бейнесі қандай программалық құрылымдармен жөнделеді:

134.Сканердің түрлері:

135.Программалық жасақтаудың ең төменгі деңгейі:

136.Базалық деңгейдегі программалардың барлық программалармен және аппараттық жасақтаумен тікелей өзара байланысын қамтамасыздандыратын программалық жасақтау деңгейі:

137.Компьютерлік жүйені тексеру, ақауларды түзеу, баптау жұмыстарын автоматтандыратын программалық жасақтау деңгейі:

138.Тұтынушыларға қажет жұмыстарды тікелей орындауды қамтамасыз ететін программалық жабдықтау деңгейі:

2. Компьютердің программалық жабдықтамасы

1. MS DOS. Каталогтар ағашын шығаратын команда:

2. МS DOS. Бос каталогты жоятын команда:

3. МS DOS. Ағымды каталогты ауыстыру командасы:

4. МS DOS. Компьютер жүктелгенде орындалатын пакеттік файл:

5. MS-DOS. А: дискіcін форматтауға арналған сыртқы команда:

6. MS DOS. Каталог құру командасы:

7. MS DOS. DOS каталогындағы “ехе” кеңейтуі бар барлық файлдардың тізімін экранға шығару командасы:

8. MS-DOS. Ағымдағы С дискісінде бірінші деңгейлі STUDENT каталогын жою командасы:

9. MS DOS. С: дискісінің түпкі каталогындағы DEMO ағымды каталогының мазмұнын көру командасы:

10. MS DOS. Экранды тазалау командасы:

11. MS DOS. Бос каталогты жою командасы:

12. MS DOS. Жұмысшы B: дисководын A: дисководына ауыстыру командасы

13. MS DOS. С: түпкі каталогта орналасқан STUDENT ішкі каталогыдағы "sun" файлының мазмұнын көру командасы:

14. MS DOS. FOXBASE каталогындағы "exe" кеңейтуі бар файлдар тізімін экранға шығару командасы:

15. MS DOS. Файлдарды салыстыру командасы:

16. MS DOS. Параметрлерді орнату командасы:

17. MS DOS. DOS-ты шақыру командасы:

18. MS DOS. Confіg.sys файлында қолданбайтын команда:

19. MS DOS. Жүйелік В дискісін құру командасы:

20. MS DOS. С: түпкі каталогындағы TEMP ішкі каталогын жою командасы:

21. MS DOS. C:\LEX в каталогындағы барлық файлдарды С:\WORK каталогына көшіретін команда:

22. MS DOS. Ағымды каталогта кез-келген кеңейтуі бар және аты "l" әріпінен басталатып, төрт әріптен ғана тұратын файлдарды жою командасы:

23. MS DOS. Ағымдағы каталогтан кез-келген кеңейтуі бар, ал аты "m" әріпінен басталып және ол үш әріптен ғана тұратын файлдарды жою командасы:

24. MS DOS. Түпкі каталгқа тез өту:

25. MS DOS. В дискісіндегі барлық файлдарды жою:

26. MS DOS. С дискісінде 2-ші деңгейлі FOX каталогын құру:

27. MS DOS. Файлдың мазмұнын экранға шығару командасы:

28. MS DOS. Көшірме алу командасы:

29. MS DOS. Ағымды каталог мазмұнын экран бетіне порция түрінде шығару:

30. MS-DOS. Мәтінді сақтау командасы:

31. MS-DOS. Команданы ендіру үшін:

32. MS-DOS. Ағымды каталог – бұл:

33. MS-DOS. Қатты магнит дискідегі (винчестердегі) жинақтағыштың белгіленуі

34. MS-DOS. Түпкі каталог дегеніміз:

35. MS-DOS. Каталог дегеніміз:

36. MS DOS. Каталог және файл аты тұрады:

37. MS-DOS. Орындалуға дайын файлдардың кеңейтілуі:

38. MS-DOS. Файл дегеніміз:

39. MS DOS. Файл типі:

40. MS-DOS. Директория немесе каталог дегеніміз:

41. MS-DOS. Тұтынушыға машинаны басқаруға, басқа барлық программалармен байланысын қамтамасыз ететін программа:

42. MS-DOS. DІR /W командасының қызметі:

43. MS-DOS. Операциялық жүйелердің атқаратын қызметі:

44. MS-DOS. Командалық файлдың кеңейтілуін көрсетіңіз:

45. MS-DOS. Көшірмелік файлдың кеңейтілуін көрсетіңіз:

46. MS DOS-тың операциялық жүйесінің - негізгі бөлігі:

47. MS DOS командаларының сыртқы командалары:

48. MS-DOS. Дикісін форматтау командасы:

49. MS-DOS. Ағымды уақытты орнатыңыз:

50. MS-DOS. Файл атын өзгертетін команда:

51. MS-DOS. Файлдарды қосу командасы:

52. MS-DOS. DІR командасының қызметі:

53. MS-DOS. CD командасының қызметі:

54. MS-DOS операциялық жүйесін жүктеу:

55. MS-DOS операциялық жүйесін Wіndows XP жүйесінде жүктеу:

56. MS-DOS. Exіt командасының қызметі:

57. MS-DOS. Luna.txt файлын баспаға шығаратын команда:

58. MS-DOS. Format командасының қызметі:

59. MS-DOS. Қай команда арқылы MS-DOS-тың параметрлері, драйверлері, оның жұмысы оптимизациялайды.

60. MS-DOS. Магниттік дискілерді жолдар мен секторларға арнайы бөлетін команда:

61. MS-DOS. Luna.txt файлының аты:

62. МS DOS. ІTOG.exe файлының кеңейтуін көрсетіңіз:

63. MS DOS. А: дискісін форматтайтын сыртқы команданы көрсетіңіз:

64. MS DOS. Архивтік файлдың кеңейтілуін көрсетіңіз:

65. MS DOS – бұл:

66. MS DOS. MARS каталогының мазмұнын экранға шығару үшін қолданылатын команда:

67. MS DOS. Файл мазмұнын экранға шығаратын команда:

68. Norton Сommander. Каталогтар мен файлдар туралы ақпарат беретін команда:

69. Norton Commander. Экрандағы «Қысқа форматтың» көрінісі:

70. Norton Commander. Экрандағы «Толық форматтың» көрінісі:

71. Norton Commander. Панельдердің орынын ауыстыру командасы:

72. Norton Commander. Басқару панелін іске қосу командасы:

73. Norton Commander. Активті емес панельдерді қосып-ажырату командасы:

74. Norton Commander. Сыртқы сақтау құрылғысында блоктап ерекшелеу:

75. Norton Commander. Сыртқы сақтау құрылғысында блоктап ерекшелеуді доғару командасы:

76. Norton Commander. Файлдарды Ерекшелеу/Доғару командасы:

77. Norton Сommander. Қосымша сандық пернелер тақтасынан файлдарды топтап белгілеу:

78. Norton Сommander. Топтап ерекшеленген файлдардың белгісін алып тастау:

79. Norton Сommander. Файлдар мен каталогтарды ерекшелеу барысында инверстік түске бояйтын перне:

80. Norton Сommander. Басқару командасын енгізу үшін қолданылатын пернелер.

81. Norton Сommander. Егер барлық файлдарды бір дискіден екінші дискіге көшіру керек болса қандай шаблонды таңдау керек?

82. Norton Сommander. NC жұмысын аяқтау үшін қандай пернені басу керек?

83. Norton Сommander. Ағымды емес тақтада дискіні ауыстыруға ...

84. Norton Сommander. Жаңа мәтіндік файлды құру командасы:

85. Norton Commander. F1функционалдық пернесі ... үшін қолданылады.

86. Norton Commander. F2 функционалдық пернесі ... үшін қолданылады.

87. Norton Commander. F3 функционалдық пернесі ... үшін қолданылады.

88. Norton Commander. F4 функционалдық пернесі ... үшін қолданылады.

89. Norton Commander. F5 функционалдық пернесі ... үшін қолданылады.

90. Norton Commander. F6 функционалдық пернесі ... үшін қолданылады.

91. Norton Commander. F7 функционалдық пернесі ... үшін қолданылады.

92. Norton Commander. F8 функционалдық пернесі ... үшін қолданылады.

93. Norton Commander. F9 функционалдық пернесі ... үшін қолданылады.

94. Norton Commander. F10 функционалдық пернесі ... үшін қолданылады.

95. Norton Commander. Бір панельден екінші панельге ауысу:

96. Norton Commander. Функционалдық пернелердің қызметін өзгерту үшін қолданылатын пернелер;

97. Norton Commander. Сол жақ панелін алып тастайтын пернелер комбинациясы ...

98. Norton Commander. «*.exe» кеңейтілуі бар файлдарды жүктеу үшін оған курсорды қойып,... пернесін басу керек.

99. Norton Commander. Сандық тақтадан файлдарды топтап белгілеу және белгіні ажырату:

100. Norton Сommander. Каталогтар мен файлдар туралы толық ақпаратты шығару үшін келесі команда қолданылады:

101. Norton Сommander. Барлық файлдарды белгілеу шаблоны:

102. Norton Сommander. Сол жақ тақтаны ауыстыру үшін қолданылатын пернелер комбинациясы:

103. Norton Сommander. Оң жақ тақтаны ауыстыру үшін қолданылатын пернелер комбинациясы:

104. Norton Сommander. ... пернесін басу арқылы жұмысты аяқтауға болады.

105. Norton Сommander. Жүйелік меню арқылы терезелердегі мәліметтерді шығарғанда файлдарды кеңейтуі бойынша іріктейтін команда:

106. Norton Сommander. Жаңа каталог құру және таңдап алынған файлды көру командалары:

107. Norton Сommander. Мәтіндегі сөздерді, сөйлемдерді іздеу үшін қолданылатын функционалдық перне:

108. Norton Сommander. Shift+F4 командасы арқылы жаңа файл құруға болады:

109. Norton Сommander. Қауашық-программасының негізгі сипаттамасы:

110. Norton Сommander. Файлдарды тез іздеу командасы:

111. Norton Сommander. Ағаштар каталогы арқылы каталогты тез іздеп табу командасы:

112. Norton Сommander. Сыртқы сақтау құрылғысында файлды сақтау командасы:

113. Norton Сommander. Көшірме алу командасы:

114. Norton Commander.Егер жүйелік мәзірдің сол жағында жалауша тұрса, онда ...

115. Norton Сommander. Жүйелік мәзірден шығу үшін ... пернесі қолданылады.

116. Norton Сommander. ... ағымды тақта деп аталады.

117. Norton Сommander. F4 пернесі арқылы ...

118. Norton Сommander. Insert пернесі ... қолданылады.

119. Norton Commander. Оң жақ тақтаны алып тастайтын пернелер комбинациясы ...

120. Norton Commander. Тұтынушының мәзір терезелері.

121. Wіndows. Меню дегеніміз:

122. Wіndows. Стандартты қосымшаларының ішінде орналасады:

123. Wіndows. Бумада ішкі бума бар болса, онда буманың сол жағында ... белгісі болады:

124. Wіndows. Егерде бумада ішкі бума болып, бума ашық болған жағдайда буманың сол жағында ... белгісі болады;

125. Wіndows. Анықтамалық жүйенің терезесінде орналасады:

126. Wіndows. Терезенің негізгі элементтерін атаңыз:

127. Wіndows. Құжат терезесінде орналасады:

128. Wіndows. Экраннан қандай құрал-саймандар панелін алып тастауға болады:

129. Wіndows. WordPad дегеніміз:

130. Wіndows. Терезені жабу үшін:

131. Wіndows. Компьютерді сөндіру үшін:

132. Wіndows. Жұмыс үстелінде бума құру үшін:

133. Wіndows. Қосымшадан қосымшаға өту үшін қолданылатын пернелер комбинациясы:

134. Wіndows. Ctrl+Esc пернелер комбинациясының қызметі:

135. Wіndows. Объектіні бумаға орнын ауыстыру үшін:

136. Wіndows. Объектінің қасиетін (свойства) өзгерту:

137. Wіndows. Терезені жылжыту үшін:

138. Wіndows. Қоржынды тазалау:

139. Wіndows. Қоржынның қызметі:

140. Wіndows. Бума ішінде бума құру үшін, буманы ашып басамыз:

141. Wіndows. Объектінің таңбашасын құру үшін:

142. Wіndows. Объектінің таңбашасы жойылған жағдайда:

143. Wіndows. Есептер панелінің орналасуы:

144. Wіndows. Терезенің жүйелік менюін ашу үшін:

145. Wіndows. Пернетақтасының көмегімен терезені жабу:

146. Wіndows. Файлдар атауының максимальды ұзындығы:

147. Wіndows. Файлдар атауының максимальды ұзындығы Wіndows.ХР-де :

148. Wіndows. Активті терезені алмасу буферіне көшіру үшін:

149. Wіndows. Алмасу буфері дегеніміз:

150. Wіndows. Терезенің өлшемін өзгерту үшін:

151. Wіndows. Кеңейтілуі .xls болып келетін қосымшаны атаңыз:

152. Wіndows. Кеңейтілуі .doc болып келетін қосымшаны атаңыз:

153. Wіndows. Терезені жаппастан таңдалған команданы активтендіру үшін:

154. Wіndows. Графикалық редакторды атаңыз:

155. Wіndows. Қолданбалы программалар терезесін экранда орнын жылжыту:

156. Wіndows. Терезенің оң жағындағы "Х" батырмасының қызметі:

157. Wіndows. Жатық айналдыру жолағының қызметі:

158. Wіndows. Тік айналдыру жолағының қызметі:

159. Wіndows. Бас меню ... пернелер комбинациясы арқылы шақырылады:

160. Wіndows. Wіndows ортасында Көшіру командасына сәйкес келетін пернелер комбинациясы:

161. Wіndows. Бірнеше файлдарды ерекшелеу пернесі:

162. Wіndows. Wіndows ортасында Қиып алу (Вырезать) командасына сәйкес келетін пернелер комбинациясы:

163. Wіndows. Түзету менюіндегі Көшіру командасының қызметі:

164. Wіndows. Түзету менюіндегі Кірістіру (Вставить) командасының қызметі:

165. Wіndows. Пиктографиялық менюдің көмегімен программаны шақыру үшін:

166. Wіndows-та дискетті форматтау командасы:

167. Wіndows. Бір программалы амалдар жүйесі:

168. Wіndows. Мультипрограммалық (бір мезгілде бірнеше программаны орындауға болады) амалдар жүйесі:

169. Wіndows. Бума құру үшін қолданылатын меню:

170. Wіndows. Жұмыс үстелінде таңбаша құру үшін қолданылатын меню:

171. Wіndows-тан шығу үшін қолданылады:

172. Wіndows. Файл дегеніміз:

173. Wіndows. Құжатты табу үшін:

174. Wіndows. Жойылған құжатты қалпына келтіру:

175. Wіndows. Жолсерікте құжаттарды көшіру:

176. Wіndows. Paіnt-те суретті сақтау үшін:

177. Wіndows. Кірістіру командасына сәйкес келетін пернелер комбинациясы:

178. Wіndows. Мәтіннің барлығын ерекшелеу командасына сәйкес келетін пернелер комбинациясы:

179. Wіndows. Бас менюдегі (Пуск) - Құжаттарда орналасады:

180. Wіndows. Бас менюді (Пуск) ашу ... арқылы орындалады.

181. Wіndows. Жанама меню шақырылады:

182. Wіndows. Құрал-саймандар панелінің батырмаларын қолдану:

183. Wіndows. Амалды болдырмау (отменить) командасына сәйкес келетін пернелер комбинациясы:

184. Wіndows. Құжатты жүктеу командасына сәйкес келетін пернелер комбинациясы:

185. Wіndows. Құжатты сақтау командасына сәйкес келетін пернелер комбинациясы:

186. Wіndows. Құжатты баспаға жіберу командасына сәйкес келетін пернелер комбинациясы:

187. Wіndows. Жатық меню, ыстық пернелер және жанама менюмен орындалған амалдарда айырмашылық бола ма:

188. Wіndows. Бума дегеніміз:

189. Wіndows. Менің компьютер арқылы файлды көшіру командасын көрсетіңіз:

190. Wіndows. Терезенің сол жағында орналасқан батырма:

191. Wіndows. Файл атына тышқанды шерту арқылы ... болады:

192. Wіndows. Жұмыс терезесінің төменгі жолы аталады:

193. Wіndows. Программаны тышқанның көмегімен 2 рет шерту арқылы:

194. Wіndows. Объектіні тышқанның көмегімен жылжыту үшін:

195. Wіndows. Файл атына қолданылмайды:

196. Wіndows. Айналдыру жолағы қолданылады:

197. Wіndows. Жұмыс жасау барысында программаның, ағымды файлдың атын көреміз:

198. Wіndows. Алмасу буфері бұл:

199. Wіndows. Тышқанның оң батырмасы арқылы шақырылатын меню ... аталады:

200. Wіndows. Құжатты баспаға жіберу:

201. Wіndows. Терезе (Окно) менюінің қызметі:

202. Wіndows. Буманың барлық объектілерін ерекшелеу үшін орындау қажет:

203. Wіndows. Есептер панелінің қызметі:

204. Wіndows. Құжаттық терезені жабу.

205. Wіndows. Қай терезенің көмегімен дискетаның мазмұнын қарауға болады:

206. Wіndows. Қандай программа бумалар және файлдармен жұмыс жасауға мүмкіндік береді:

207. Wіndows. Алмасу буферінің көмегімен файлды көшіру үшін:

208. Wіndows. PRІNT SCREEN пернелері қолданылады:

209. Wіndows. Экранда объектіні жылжыту барысында тышқанның ... батырмасы қолданылады.

210. Wіndows. Бас меню арқылы программаны қосу.

211. Wіndows. Тышқанның көмегімен келесі амалды орындауға болады.

212. Wіndows. Келесі объектілердің қайсысын орынын жылжытуға болады.

213. Wіndows. Келесі амалдардың қайсысы жоғалған терезені (жинақталған терезені) табуға көмектеседі.

214. Wіndows. Терезені бүкіл экранға ашу үшін:

215. Wіndows. Терезенің өлшемін өзгерту үшін орындалуы қажет:

216. Wіndows. Келесі амалдардың қайсысы жойылған файлды қалпына келтіреді.

217. Wіndows. Жұмыс үстелінде таңбашаны жойған жағдайда:

218. Wіndows. Келесі амалдардың қайсысы файлды жою әдісіне тура келеді:

219. Wіndows. Бас меню функциясының қызметі:

220. Wіndows. Дискінің мазмұнында болады:

221. Wіndows. Үлкен көлемді ақпаратты сақтай алатын дискіні атаңыз:

222. Wіndows. Жиі форматтауға тура келетін дискіні атаңыз:

223. Wіndows. Менің компьютерім терезесін ашу үшін:

224. Wіndows. Жұмсақ дискіні форматтау үшін қажет:

225. Wіndows. Файл атын өзгерту үшін:

226. Wіndows. Іздеу нәтижесі терезесін ашу үшін:

227. Wіndows. Берілген шарт бойынша іздеу барысында белгісіз файл аты бөлігін қандай белгімен ауыстыруға болады.

228. Wіndows. Жұмсақ дискінің көшірмесін алу үшін:

229. Wіndows. Менің компьютерім терезесінде тышқанның көмегімен келтірілген амалдардың қайсысын орындауға болады.

230. Wіndows. Менің компьютерім терезесінде құрал-саймандар панелінің қай батырмасы дискінің файлдық құрылымын жоғарғы деңгейге көшу қызметін атқарады.

231. Wіndows. Келесі амалдардың қайсысы жаңа бума құруға мүмкіндік береді.

232. Wіndows. Буманы жою үшін:

233. Wіndows. Файлдар тобына келесі амалдардың қайсысы қолданылады.

234. Wіndows. Жүктеу (открыть) терезесінде файлдар тізімін шығару:

235. Wіndows. Алмасу буфері мазмұнына орналастыруға болады:

236. Wіndows. Ерекшеленген фрагмент кездейсоқ жойылған жағдайда, қандай пернелер комбинациясы қайтарылады.

237. Wіndows. Ерекшеленген фрагментті алмасу буферіне көшіру үшін:

238. Wіndows. Алмасу буфері бұл:

239. Wіndows. Paіnt графикалық редакторының терезесінде Көшіру, Қиып алу, Кірістіру командалар тобы қай менюдің бөлімінде орналасқан.

240. Wіndows. Mіcrosoft Wіndows операциялық жүйесі бұл:

241. Mіcrosoft Wіndows дегеніміз:

242. Wіndows. Көптерезелі операциялық жүйе бұл:

243. Wіndows. Бас меню батырмасы не үшін қажет:

244. Wіndows. Қай қосымшаның көмегімен файлды жоюға болады:

245. Wіndows. Жұмсақ дискіден файлды жойған жағдайда:

246. Mіcrosoft Wіndows ортасында Сақтау командасы қолданылады:

247. Wіndows. Объектінің таңбашасын жойған жағдайда объекті жойыла ма:

248. Wіndows. Экранның мазмұнын алмасу буферіне көшіру үшін:

249. Mіcrosoft Wіndows терезесінің тақырып жолында қандай батырмалар орналасады:

250. Wіndows. Файлдардың барлық атрибутын (өлшемі, типі, уақыты, мерзімі) терезеде қалай көруге болады:

251. Wіndows. Есептер панелі орналасады:

252. Mіcrosoft Wіndows жүктелгеннен соң экранда бірінші болып ... пайда болады:

253. Wіndows. Графиктік редактор ... үшін қолданылады:

254. Wіndows. Редактор Mіcrosoft WordPad ... арналған:

255. Wіndows. Графиктік редактордың көмегімен графиктік ақпараттарды .... болады.

256. Wіndows ОЖ-де стандарт программаларына жатады:

257. Wіndows. Paіnt редакторы қолданылады:

258. Wіndows.Төменде келтірілген программалардың қайсысы графиктік ақпаратты өңдейтін программа болып табылады:

259. Wіndows. Есептер панелінде ағымды уақытты (мерзімді) көрсету үшін ... командасын орындау қажет:

260. Wіndows. Жұмыс үстелін безендіру (Оформление) үшін:

261. Mіcrosoft Wіndows ортасында буманың қызметі:

262. Wіndows. Бас менюдегі «Іздеу» командасы файлды қандай критерийлері бойынша табамыз.

263. Wіndows. Таңбаша – бұл:

264. Wіndows. Таңбаша белгішесінің файл белгішесінен айырмашылығын атаңыз:

265. Mіcrosoft Wіndows ортасында Түзету менюіндегі Кірістіру командасы:

266. Wіndows. Терезе жинақталған түрде орналасады:

267. Mіcrosoft Wіndows-тың стандарт терезесінде болады:

268. Wіndows. Таңбаша құру үшін:

269. Wіndows.Терезеде жаңа бума құру үшін ... командасын орындаңыз:

270. Wіndows. Буманы жоюға болмайтын жолды көрсетіңіз:

271. Wіndows. Бума атын өзгерту үшін:

272. Wіndows. Файл атын өзгерту үшін:

273. Mіcrosoft Wіndows стандарт қосымшасына кіретін, үлкен емес файлдармен жұмыс жасайтын программаны атаңыз.

274. Wіndows. Тышқанның параметрін орнату үшін орындалатын команда:

275. Mіcrosoft Wіndows жұмыс үстелінде белгішелерді (значки) реттеу.

276. Wіndows. Жолсерік терезесінің сол бөлігі қандай ақпаратты көрсетеді.

277. Wіndows. Жолсерік терезесінің оң бөлігі қандай ақпаратты көрсетеді.

278. Wіndows. Терезені жабуға арналған батырманы көрсетіңіз:

279. Wіndows. Терезені Есеп тақтасына жинауға арналған батырманы көрсетіңіз:

280. Wіndows. Терезені толық экранға шығаруға арналған батырманы көрсетіңіз:

281. Wіndows. Терезені қалпына келтіруге арналған батырманы көрсетіңіз:

282. Wіndows. Paіnt графиктік редакторында аймақты төртбұрыштап ерекшелеуге арналған батырма:

283. Wіndows. Paіn графиктік редакторында кез келген аймақты ерекшелеуге арналған батырма:

284. Wіndows. Paіnt графиктік редакторында сурет бөлігін өшіруге арналған батырма:

285. Wіndows. Paіnt графиктік редакторында аймақты таңдалған екі түстің бірімен толтыруға арналған батырма:

286. Wіndows. Paіnt графиктік редакторында масштабты өзгертуге арналған батырма:

287. Wіndows. Paіnt графиктік редакторында қалыңдығы бір нүктедей сызықты жүргізуге арналған батырма.

288. Wіndows. Paіnt графиктік редакторында Қылқалам (Кисти) арқылы сурет салу үшін қолданылатын батырма:

289. Wіndows. Paіnt графиктік редакторында Бүріккіш (Распылителя) арқылы сурет салу үшін қолданылатын батырма:

290. Wіndows. Paіnt графиктік редакторында Жазба (Надпись) құру үшін қолданылатын батырма:

291. Wіndows. Paіnt графиктік редакторында түзу сызықты таңдалған қалыңдықпен жүргізуге арналған батырма:

292. Wіndows. Қолданбалы программалары сұқбаттық терезесінің Пішімдеу құралдары:

293. Wіndows. Саймандар тақтасындағы батырмалар жиынтығының қызметі:

294. Mіcrosoft Wіndows қосымшасына жатпайтындар:

295. Wіndows. Бас менюдің қызметі:

296. Mіcrosoft Wіndows ХР жұмыс үстелінде стандартты түрде орналасатындар:

297. Wіndows. Терезенің жинақтау батырмасын шерткен кезде:

298. Wіndows. Alt+F4 пернелер комбинациясының қызметі:

299. Wіndows ортасында Қиып алу, Көшіру және Кірістіру командаларына сәйкес келетін пернелер комбинациясы:

300. Wіndows Стандартты программаларын қосу. (Графиктік редактор, мәтіндік редактор, Блокнот және Калькулятор)

301. Wіndows. Жолсерік терезесін ашу:

302. Wіndows. Тышқанды екі шерту амалы білдіреді:

303. Wіndows. Объектіні жою үшін қолданылатын командалар (Жолсерік терезесінде):

304. Wіndows. «?» белгішесі бар меню командасы:

305. Wіndows – тағы терезе бұл:

306. Wіndows-та әр буманың орналасқан жерін ағаш түрінде көрсетеді:

307. Wіndows ортасында компьютерді дұрыс сөндіру үшін:

308. Wіndows. Файл атында тышқанды бір рет шерту арқылы:

309. Wіndows. Тұтынушы жұмыс істей алатын қандайда бір программаға жататын экранның графиктік түрде ерекшеленген бөлігі.

310. Wіndows. Интерфейс бұл:

311. Wіndows. Сұқбаттық бұл:

312. Wіndows. Қолданбалы программалар бұл:

313. Wіndows программасына сақталған құжатты жүктеу үшін:

314. ScanDіsk программасының қызметі:

315. ScanDіsk программасы жүктелінеді:

316. Дискіде информация сақтаудың ең кіші бірлігі:

317. Архивтеу – бұл:

318. Драйверлер бұл:

319. Утилиттер бұл:

320. Архиваторлар бұл:

321. AVP бұл:

322. Вирус бұл:

323. AVP антивирустік программасын жүктеу:

324. Компьютерлік вирус деген не?

325. Компьютерлік вирустің айырықша ерекшеліктері:

326. Компьютерлік вируспен зақымдану процесі:

327. Компьютерлік вирус дегеніміз:

328. Мекендеу ортасына байланысты компьютерлік вирустардың бөлінуі:

329. Жұғу әдісіне байланысты компьютерлік вирустардың бөлінуі:

330. Әсер ету дәрежесіне байланысты компьютерлік вирустардың бөлінуі:

331. Алгоритмнің ерекшелігіне байланысты компьютерлік вирустардың бөлінуі:

332. Антивирустік программалардың түрлері:

333. Компьютерде қолданылатын программаларды жаңарту үшін баптаудың қажеттілігін Wіndows қайдан біледі? (Егер Wіndows жүйесінің баптауы жүргізілген болса).

334. Ескі компьютердегі баптаулар мен файлдарды жаңа компьютерге ауыстыратын программа:

335. Файлдар мен параметрлердің көшірмесін ауыстыру шебері программасы «Менің құжаттарым бумасының мазмұнын ескі компьютерден жаңа компьютерге көшірмесін ауыстыру барысында келесі әрекеттерден босатады:

336. Wіndows операциялық жүйесінің аппараттық және программалық жасақтауы туралы мәліметтер алу үшін келесі программаны іске қосу керек:

337. Жүйе күйін қалпына келтіруде қолданылатын қызметші программа:

338. Дискінің бос бөлігінің шамасын анықтау үшін қолданылатын программа:

339. Бағыттауыш (Проводник) терезесінде дискінің күйі туралы толық информацияны алу үшін таңдалған дискіні ерекшелегеннен кейін пернелер комбинациясын басылып:

340. Дискінің бос бөлігінің шамасын анықтау әдісі:

341. Бағыттауыш (Проводник) терезесінде дискінің жағдайы туралы толық информацияны алу үшін таңдалған дискіні ерекшелеп:

342. Қажет емес информациясы бар файлдарды жою процесі:

343. Ұзын файлдарды қысқа фрагменттерден жиналатындай етіп файлдарды қайта

жинақтауды орындайтын программа:

344. Бақылау нүктелерін құруды және жүйені қалпына келтіруді басқаратын арнайы программа:

345. Қызметші программаларды іске қосу:

346. Кластер – бұл:

347. Дискіге жазу барысында файлды кішігірім фрагменттерге бөлу үрдісі ... деп аталады.

348. Дискіні тазалаудың қажеттілігі:

349. Дискіні тексеру бұл:

350. Деректерді архивтеу бұл:

351. Жүйелік монитор бұл:

352. Файлдық құрылымдардың бұзылуын ... деп атайды.

353. Қызметші программалар тобына Wіndows-дың келесі программалары кіреді:

354. Том бұл:

355. Жүйе туралы мәлімет бұл:

356. Символдар кестесі:

357. Дискіні тексермес бұрын:

358. Дефрагментация программасын іске қосу:

359. Дискіні дефрагментациялау программасы дисктің қасиеті терезесіндегі … суырмасынан қосылады:

360. Дискіні дефрагментациялау программасы:

361. Жүйені қалпына келтіру опциясын қолдану үшін:

362. Деректерді архивтеу программасы:

363. Қызметші программаларға жатады:

364. Архивтің негізгі типтері:

365. Wіndows XP операциялық жүйесінде дефрагментация жасалынады:

366. Арнайы түрлендіруден кейін файлдық объектінің дискілік құрылғыда бастапқы орыннан аз орын алуын...деп атайды:

3. Қолданбалы программалық жабдықтама

1. MS Word. «Терезе» мәзірінің командалары ... басқаруға мүмкіндік береді:

2. MS Word. «Түр – Қалыпты көру режимі» командасының қызметі:

3. MS Word. Пішімдеу саймандар тақтасының көмегімен орындауға болмайды:

4. MS Word. Жүйе мәтінді енгізу барысында барлық қателерді табуы мүмкін бе?

5. MS Word. Барлық уақытта мәтін енгізу барысында сөздердің асты қызыл толқынды түске боялғаны қате екенін білдіре ме?

6. MS Word. «Қаріп» сұқбаттық терезесінің көмегімен орындауға болмайтын әрекеттер:

7. MS Word-та құрылған құжат қатты және иілгіш магниттік дискіде қандай түрде сақталады?

8. MS Word. Құжатты жабу командасы:

9. MS Word - редакторынан шығу командасы:

10. Суреттің пропорциясын сақтап, маустың көмегімен қалай өзгертуге болады?

11. MS Word- программасында жаңа файл құру үшін:

12. MS Word - редакторында құжатты ерекшелеу үшін:

13. MS Word - редакторында құжатты алдын-ала көру үшін:

14. MS Word - редакторында кесте құру үшін:

15. MS Word. Түзету мәзіріндегі Кірістіру командасын орындау мүмкін болмайды. Неліктен?

16. Word - та нөмірленген тізімді орнату:

17. MS Word. Көршілес ұяшықтың шекарасын алып тастап, мәтінді осы ұяшықтың ортасына орналастыру қалай орындалады:

18. MS Word. Колонкаларды орнату:

19. Word- та символдың жоғарғы индексін орнату:

20. MS Word. Курсорды құжаттың басына әкелу үшін:

21. MS Word бұл - ...

22. Word- та мәтінге диаграмма қою үшін:

23. MS Word. Құжатты басқа атпен сақтау:

24. Word - та жаңа саймандар тақтасын қосу реті:

25. Word -та мәтінге жиек қою үшін:

26. Word - та терілген мәтінді алдын ала көру:

27. MS Word- та кестедегі ұяшықтарды қосуға бола ма?

28. MS Word. Файл мәзірінің негізгі командалары:

29. MS Word. Түзету мәзірінің командалары:

30. MS Word. Курсорды мәтіннің бірінші парағына курсорды позициялау үшін басылатын пернелер комбинациясы:

31. MS Word. Мәтіннің соңғы парағына курсорды позициялау үшін басылатын пернелер комбинациясы:

32. MS Word. Бірнеше салынған оъектілерді біріктіру командалары:

33. MS Word. Мәтінді колонкаларға бөлу үшін мынадай әрекеттерді орындау керек:

34. MS Word. Нөмірленген тізімді жазу үшін мынадай әрекеттерді орындау керек:

35. MS Word. Маркерленген тізімді жазу үшін мынадай әрекеттерді орындау керек:

36. MS Word. «Азат жолды» тағайындау үшін мынадай әрекеттерді орындау керек:

37. MS Word. Кесте ұяшықтарын біріктіру әрекеті:

38. MS Word. Кесте ішінде есептеулер қалай жасалады:

39. MS Word. Биәріп жазу әрекеті қалай орындалады:

40. WORD редакторында қалып-күй немесе қалып қатары негізгі терезенің қай жерінде орналасқан:

41. MS Word-та Файл менюінің құрамына кіретін командалар:

42. MS Word. Мәтіннің қаріпін асты сызылған қаріпке ауыстыру үшін мынадай әрекеттерді орындау керек:

43. MS Word. Терілген мәтіндегі қаріптің өлшемін өзгерту үшін:

44. MS Word. Мәтінді түгел белгілеу үшін мынадай әрекеттерді орындау керек:

45. MS Word. Кестеге бос жол қосу үшін мынадай әрекеттерді орындау керек:

46. MS Word. Колонтитулдар қай жерде орналасады?

47. MS Word. Кестенің бір ұяшығын бірнеше бағанға бөлу үшін мынадай әрекеттерді орындау керек:

48. MS Word. Кестенің бір ұяшығын бірнеше жолға бөлу үшін мынадай әрекеттерді орындау керек:

49. MS Word. Беттің параметрін орнату үшін мынадай әрекеттерді орындау керек:

50. MS Word. Мәтіннің бір бөлігін кесіп алу үшін мынадай әрекеттерді орындау керек:

51. MS Word. Құжат беттерін нөмірлеу үшін мынадай әрекеттерді орындау керек:

52. Microsoft Word-ты іске қосу үшін мынадай әрекеттер тізбегін орындау қажет:

53. Мәтіннің қаріптерін курсивтік қаріпке ауыстыру үшін мынадай әрекеттерді орындау керек:

54. «Терезе» мәзірінің қызметі.

55. Көшірме алу командасының қызметі:

56. Пішімдеу саймандар тақтасындағы пиктограммалар құрамына келесі батырмалар кіреді:

57. Word редакторындағы қиып алу пернелер комбинациясын көрсетіңіз:

58. MS Word редакторындағы буферге көшіру пернелер комбинациясын көрсетіңіз:

59. MS Word редакторындағы буферден қою пернелер комбинациясын көрсетіңіз:

60. MS Word редакторында сақтау пернелер комбинациясын көрсетіңіз:

61. MS Word редакторында баспаға шығару пернелер комбинациясын көрсетіңіз:

62. MS Word. Кірістіру мәзіріндегі Сурет командасының қызметі:

63. WORD –та кестені қалай қоямыз

64. Word – та бет өлшемін беру үшін:

65. WORD. Курсорды жол басына ауыстыру:

66. MS Word. Мәтін фрагментін ерекшелеу үшін:

67. WORD –та құжатты қағазға басып шығару

68. WORD. Бет номерін қою:

69. MS Word. «Тізім» сұхбаттық терезесінің көмегімен өзгертуге болмайтын әрекеттерді көрсетіңіз:

70. MS Word. Мәтінге сурет кірістіру:

71. MS Word. Түзету менюінің негізгі командалары:

72. MS Word. Курсордан кейінгі тұрған символдарды жоюға арналған перне:

73. MS Word. Мәтінді жою үшін:

74. Word программасында кесте ұяшығының ішінде бір жолдан екінші жолға ауысу үшін... пернесін басу керек:

75. MS Word. Жатық мәзір арқылы кесте ұяшықтарын біріктіру үшін:

76. MS Word. HOME пернесін басу арқылы ... болады.

77. MS Word. Мәтін ішіндегі сөзді белгілеу үшін... қажет.

78. MS Word. Жол аралық интервалды тағайындау:

79. MS Word. «Қалай сақтау» командасының қызметі:

80. MS Word. Алмасу буферін қолдана отырып файл көшірмесін алу:

81. Word құжатында кестені жою:

82. MS WORD және MS EXCEL программасында енгізілген файлды ашу;

83. MS Word. Жұмыс үстелінде бір мезгілде қанша терезе ашуға болады?

84. MS Word. Сарs Lock пернелік блогының қызметі:

85. MS Word. Мәтін абзацын жою үшін фрагментті ерекшелеп алып:

86. MS Word-та кесіндіні екі есе үлкейту үшін...командасын пайдаланамыз:

87. MS Word-та абзац мәтінін:

88. MS Word – та колонтитул бұл:

89. MS Word-та Парақтар параметрі командасы ... мәзірінде орналасқан.

90. MS Word-та абзац ерекшелеу үшін тышқанның қолданылуы:.

91. MS Word- та Вид- Разметка страниц командасын анықтайтыны ...

92. MS Word мәтіндік процессоры бұл –

93. Word редакторын шақыру үшін:

94. Word программасында файл құру:

95. MS Word. Файлды сақтау командасы:

96. MS Word. Амалдарды доғару командасы:

97. MS Word. Мәтін фрагментін қою командасы:

98. MS Word. Мәтін фрагментін қиып алу командасы:

99. Word программасында жұмысты аяқтау үшін:

100. MS Word. Бүкіл мәтінді белгілеу:

101. MS Word. Көмек алу пернесі:

102. MS Word. Мәтін енгізу кезінде курсорды мәтін басына көшіру командасы:

103. MS Word. Мәтін енгізу кезінде курсорды мәтін соңына көшіру командасы:

104. MS Word. «Қиып алу» командасы орналасқан меню:

105. MS Word. «Алдын ала көру» командасы орналасқан меню:

106. MS Word мәтіндік процессорында фрагменттің көшірмесін алатын пернелер комбинациясы:

107. MS Word. Құжат пішімін құрылған шаблон арқылы өзгертуге бола ма?

108. MS Word. «Баспа» командасы орналасқан меню:

109. MS Word. Жанама мәзірді шақыру үшін қолданылатын пернелер комбинациясы:

110. MS Word программасында мәтін фрагментін кірістіру үшін қолданылатын пернелер комбинациясы:

111. MS Word. Мәтін фрагментін қою қай саймандар тақтасында орналасқан:

112. Word құжаттарының кеңейтілуі:

113. MS Word «Уақыт және мерзімді» қою командасы орналасқан мәзір:

114. MS Word «Қаріп» командасы орналасқан мәзір:

115. MS Word «Абзац» командасы орналасқан мәзір:

116. MS Word программасында «Саймандар тақтасы» командасы орналасқан мәзір:

117. MS Word. Символ командасы орналасқан мәзір:

118. MS Word. «Разрыв» командасы орналасқан мәзір:

119. MS Word. «Өріс» командасы орналасқан мәзір:

120. MS Word. «Жолды ерекшелеу» командасы орналасқан мәзір:

121. MS Word. «Іздеу» командасы орналасқан мәзір:

122. MS Word. Алдыңғы әрекетке оралу:

123. MS Word. Формуланы кірістіру:

124. MS Word. Кестедегі бағаналарды жою реті:

125. MS Word. Ерекшеленген мәтін фрагментін жою үшін қолданылатын перне:

126. MS Word. Бет өлшемін тағайындау:

127. MS Word. Қаріпті орнату:

128. MS Word. Жоларалық интервалды орнату:

129. MS Word. Кестеге жол қосу реті:

130. Кесте ұяшықтарын бөлуге бола ма?

131. MS Word. Word-та анықтаманы шақыру үшін қолданылатын пернелер немесе пернелер комбинациясы:

132. MS Word. MS Word мәтіндік редакторында символды кірістіру:

133. MS Word. «Пішім» мәзірінің қызметі:

134. MS Word. «Түр» мәзіріне кіретін негізгі командалар:

135. MS Word. «Терезе» мәзірінің құрамына кіретін командалар:

136. MS Word. «Сервис» мәзірінің құрамына кіретін негізгі командалар:

137. MS Word. «Надпись» командасы орналасқан мәзір:

138. MS Word. «Түр» мәзірінің құрамына кіретін негізгі командалар:

139. MS Word. «Пішім» мәзірінің құрамына кіретін негізгі командалар:

140. MS Word. «Кесте» мәзірінің құрамына кіретін негізгі командалар:

141. MS Word. «Пішім» мәзіріне қатысты командалар:

142. MS Word. «Түзету» мәзіріне қатысты командалар:

143. MS Word. «Сервис» мәзіріне қатысты команданы көрсетіңіз:

144. MS Word. «Кесте» мәзіріне қатысты команданы көрсетіңіз:

145. MS Word . «Түр» мәзіріне қатысты команда:

146. MS Word . «Терезе» мәзіріне қатысты команда:

147. MS Word. «Жиек және бөлу» командасы орналасқан мәзір:

148. MS Word. «Орфография» командасы орналасқан мәзір:

149. MS Word . «Алмастыру буфері» командасы орналасқан мәзір:

150. MS Word . «Баптау» командасы орналасқан мәзір:

151. MS Word. Екі абзацты бір абзацқа біріктіру үшін:

152. MS Word. Мәтінді өңдеу барысында бір абзацтан екі абзац құру үшін:

153. MS Word. Мәтінді өңдеу барысында жолды екіге бөлу және бөлінген жолды біріктіру үшін:

154. MS Word. Жоларалық интервалды тағайындау командалары:

155. MS Word программасы бір мезгілде ... жұмыс істеуге негізделген:

156. MS Word программасында файлды жүктеу үшін қолданылатын меню:

157. MS Word. Мәтінді енгізу барысында Enter пернесі ... басылады:

158. MS Word. «Құжатты қорғау» командасы орналасқан мәзір:

159. MS Word. «Автоподбор» командасы орналасқан мәзір:

160. MS Word. «Қасиет» (Свойства) командасы орналасқан мәзір:

161. MS Word. «Гиперсілтеме» командасы орналасқан мәзір:

162. MS Word. «Схематикалық диаграмма» командасы орналасқан мәзір:

163. MS Word. «Жіберу» (Отправить) командасы орналасқан мәзір:

164. MS Word. «Масштаб» командасы орналасқан мәзір:

165. MS Word. «Арнайы кірістіру» командасы орналасқан мәзір:

166. MS Word. «Файлдарды іздеу» командасы орналасқан мәзір:

167. MS Word. «Сурет» командасы орналасқан мәзір:

168. Word – мәтіндік редакторындағы ең кіші объект:

169. Microsoft Word процессорында мәтінді енгізу ... жүзеге асырылады:

170. MS Word- мәтіндік құжаттардың кеңейтулері:

171. MS Word. Егер сіздің кестеңіз 5 бағанадан тұратын болса, олардың қайсысынан іріктеуді жүргізуге болады?

172. MS Word. Горизонталь бағыттағы сызғыштың көмегімен визуальды түрде өзгертуге болмайтын әрекеттер:

173. Microsoft Word программасында формула редакторының аталуы:

174. Microsoft Word программасында формула редакторын іске қосу:

175. MS Word. «Бет параметрлері» сұрау терезесіне кірмейтіндер:

176. MS Word. «Пішім-Тізім-Нөмірленген» тізім сұрау терезесіне кірмейтін объектілерді көрсетіңіз:

177. MS Word. Колонтитулды құру:

178. MS Word. «Наурыз-жаңа жыл мейрамы» - Наурыз сөзі ерекшеленген. Егер кезекпен Қиып алу, Кірістіру командаларын орындаса, мәтін қалай көрінеді?

179. MS Word. Түзету менюіндегі Көшіру, Қиып алу командалары сұр түспен боялған.

180. MS Word. Түзету менюіндегі Көшіру, Қиып алу командалары ашық түспен боялған.

181. MS Word. Түзету менюіндегі Көшіру, Қиып алу, Кірістіру командалары ашық түспен боялған. Неліктен?

182. MS Word. Microsoft Word Art программасының қызметі:

183. MS Word. Мәтіндік құжаттарды құруға, өңдеуге және пішімдеуге арналған программа:

184. MS Word. Мәтіндегі сөзді ерекшелеу үшін:

185. Word. Ерекшеленген мәтін фрагментін көшіруге, орын ауыстыруға арналған арнайы орын:

186. MS Word. Құжатты (С:ТЕХТ.DOC) дискетке жазу үшін, Файл мәзірінен келесі пунктті таңдау қажет:

187. Microsoft Word-та кесте бағанының енін өзгертетін мәзір пункті:

188. Microsoft Word-та кесте бағанының биіктігін өзгертетін мәзір пункті:

189. MS Word. Сөзді іздеу және ауыстыру үшін келесі әрекеттерді орындау қажет:

190. MS Word. Түр – Масштаб командасының қызметі:

191. MS Word. Жаңа шегініс жасау, абзацтың оң және сол жақ шекараларын келесі командалар арқылы өзгертуге болады:

192. MS Word. Құжат беттерінің режимін таңдау:

193. MS Word. Ерекшеленген мәтін фрагментін баспаға шығару жолы:

194. MS Word. Формула құжатта ... болып табылады:

195. MS Word. Формуланы кірістіру командасы орналасқан мәзір:

196. MS Word. Құжаттағы барлық мәтінді жою командасын көрсетіңіз:

197. MS Word. Кестенің келесі ұяшығына көшу:

198. MS Word. Кестенің алдыңғы ұяшығына көшу:

199. MS Word. «Жаңа» (Новое) командасы орналасқан мәзір:

200. MS Word. «Параметрлер» командасы орналасқан мәзір:

201. MS Word. «Стильдер және пішімдеу» командасы орналасқан мәзір:

202. MS Word. «Тазарту» командасы орналасқан мәзір:

203. MS Excel. Жұмыс кітабы:

204. MS Excel. Ұяшық деп:

205. MS Excel. Жұмыс кітабы:

206. MS Excel бұл:

207. MS Excel. Берілгендерді сақтауға арналған ең кіші элемент:

208. MS Excel. Кестеде бағана мен жолдың қиылысуы бұл:

209. MS Excel. Кестенің тік құраушысы - бұл:

210. MS Excel. Кестенің жатық құраушысы - бұл:

211. MS Excel. Ұяшық адресінің берілуі:

212. MS Excel. Ұяшықтарға енгізілетін деректер:

213. MS Excel. Кестенің көлемі экраннан үлкен болған жағдайда кестені көру үшін:

214. MS Excel. Құжаттық файл:

215. MS Excel. Формуланы енгізу мына таңбадан басталады:

216. MS Excel. Жұмыс парағындағы жолдың саны:

217. MS Excel. Жұмыс парағындағы бағаналар саны:

218. MS Excel. Диаграмманы жоятын перне:

219. MS Excel. Деректерді көшіретін пернелер комбинациясы:

220. MS Excel программасын жүктеу:

221. MS Excel. Кестені құрғанда ақпаратты:

222. MS Excel. Ұяшықтар диапазонын қосындылау формуласы:

223. MS Excel. Енгізілген деректерді сақтау пернесі:

224. MS Exсel. Бағаналардың белгіленуі:

225. MS Excel. Жолдардың белгіленуі:

226. MS Excel. 1 бағана мен 2 жолдың қиылысуындағы ұяшық:

227. MS Excel. Параққа бағана қосу командасы:

228. MS Excel. Параққа жол қосу командасы:

229. MS Excel. Парақты жою командасы:

230. MS Excel. Стандартты диаграмма типінің саны:

231. MS Excel. Жұмыс кітабына жаңа парақ қосу командасы:

232. MS Excel. Экранға формула жолағын шақыру командасы:

233. MS Excel. Формула жолағы нені көрсетеді:

234. MS Excel. Пернелер комбинациясы арқылы толық бетті белгілеу:

235. MS Excel. Деректерді сақтау командасы:

236. MS Excel. Деректерді көшіру командасы:

237. MS Excel. Деректерді қиып алу командасы:

238. MS Excel. Алмастыру буферінің көмегімен деректерді кірістіру:

239. MS Excel. Ұяшықтар тобы деп:

240. MS Excel. Терезедегі жатық менюдің қызметі:

241. MS Exсel. Терезедегі саймандар тақтасының қызметі:

242. MS Excel. Электрондық кестенің негізгі элементі:

243. MS Excel. Файл менюіне кіретін команда:

244. MS Excel. Түзету менюінің командалары:

245. MS Excel. Кірістіру менюінің командасы:

246. MS Excel. Түр менюінің командасы:

247. MS Excel. Пішім менюінің командалары:

248. MS Excel. Н8 ұяшығы:

249. MS Excel. А5 ұяшығы:

250. MS Exсel. $В1, В$1 бұлар:

251. MS Exсel. $В$1 бұл:

252. MS Exсel. A$2 абсолютті адрестің белгіленуі:

253. MS Excel. $A2 абсолютті адрестің белгіленуі:

254. MS Excel. $A$2 абсолютті адрестің белгіленуі:

255. MS Excel. Ұяшыққа толтыру Маркерін қоятын болсақ, онда тышқанның формасы:

256. MS Excel. Менюдің көмегімен «Жаңа кітап» құру:

257. MS Excel. Жұмыс кітабында парақтардың атын өзгерту:

258. MS Excel. Менюдің көмегімен «Парақтың атын өзгерту»:

259. MS Excel. Менюдің көмегімен «Парақты жасырып қою» командасы:

260. MS Excel. Ұяшықтағы жол мен бағананың мөлшерін өзгерту командасы:

261. MS Excel. Жұмыс кітабына жаңа парақ қосу командасы:

262. MS Excel. Формула қатары неше бөлікке бөлінеді:

263. MS Excel. Формула қатарының бірінші бөлімінде көрсетіледі:

264. MS Excel. Парақтың масштабын өзгерту командасы қай мәзірде орналасқан:

265. MS Excel. Пернелер комбинациясының көмегімен ұяшықтарды көшіру:

266. MS Excel. Кестедегі деректерді іріктеу командасы:

267. MS Excel. Құрал саймандар тақтасының көмегімен диаграмма құру батырмасы:

268. MS Excel. Құрал саймандар тақтасының көмегімен сурет салу батырмасы:

269. MS Excel. Кестеге қалыпты сүзуді орнату командасы:

270. MS Excel. Кестеге күрделі сүзуді орнату командасы:

271. MS Excel. Деректерді сүзу-бұл:

272. MS Excel. Деректерді сұрыптау-бұл:

273. MS Excel. Функция шебері бұл:

274. MS Excel пакетінде жағдай жолы нені көрсетеді:

275. MS Excel. Егер санға пайыздық пішім берілсе, оны қалай өзгертуге болады:

276. MS Excel. Терезенің негізгі элементтеріне кірмейтін жол:

277. MS Excel. Формула жолағының қызметі:

278. MS Excel. Сілтеме - бұл:

279. Excel-де құрылған құжат, бұл:

280. MS Excel. (А1:А10) ұяшықтарының орта мәнін табу формуласы:

281. MS Excel. В1 мен В5 аралығындағы мәндердің қосындысын есептейтін функция:

282. MS Excel. Еркін түрде ұяшықтарды қалай белгілеуге болады:

283. MS Excel. Теңдік белгісін қолдану үшін:

284. MS Excel. Қаріп өлшемін өзгерту үшін қолданатын команда:

285. MS Excel. Абсолютті сілтемені қолданғанда символ қалай көрсетіледі:

286. MS Excel. Санның абсолюттік мәнін табатын функцияның дұрыс жазылуы:

287. MS Excel. Перненің көмегімен ерекшеленген фрагментті жою:

288. MS Excel. «Ұяшық пішімі» сұқбаттық терезені шақыру командасы:

289. MS Excel. Жаңа парақты қосу:

290. MS Excel. Бағананы толығымен белгілеу:

291. MS Excel. Жолды толығымен белгілеу:

292. MS Excel. Сервис менюінің командалары:

293. MS Excel. Функция шеберінің сұхбаттық терезесін шақыру:

294. MS Excel. Автосумма формуласын кірістіру:

295. MS Excel. Деректер менюінің командалары:

296. MS Excel. Кему реті бойынша сұрыптау:

297. MS Excel. Берілгендерді өсу реті бойынша сұрыптау командасы:

298. MS Excel. Ағымды күнді және уақытты енгізу:

299. MS Excel. Диаграммадағы берілгендер маркерінің атауын көрсететін диаграмма элементі:

300. MS Excel. Бүкіл жолды белгілеу үшін:

301. MS Excel. Кірістіру - Функция командасының орындалуы:

302. MS Excel. Кестелік деректердің графикалық түрде берілуі:

303. Excel -дегі файлдардың кеңейтілуі:

304. MS Excel. Сілтеме бұл:

305. MS Excel. Диаграмма құру үшін:

306. MS Excel. «Терезе» меню командасының қызметі:

307. MS Excel. Қолданылмайтын функция типін таңдаңыз:

308. MS Excel. А-дан Ю-ға дейін сұрыптау:

309. MS Excel. Берілген алаң бойынша 20-дан 1-ге дейін сұрыптау командасы:

310. MS Excel. Деректерді сұрыптауға болатын саймандар тақтасы:

311. MS Excel. Ең үлкен мәнді анықтайтын функция:

312. MS Excel. Ең кіші мәнді анықтайтын функция:

313. MS Excel. Орта мәнді табу функциясы:

314. MS Excel. Қосындыны есептейтін функция:

315. MS Excel. 5-ші жолдың 1-ші және 2-ші баған арасындағы ұяшықтардың ең кіші мәнін есептейтін формула:

316. MS Excel. Санның түбірін табатын формуланы шақыру командасы:

317. MS Excel. Логикалық функцияның категориясы-бұл:

318. MS Excel. Математикалық функцияның категориясы-бұл:

319. MS Excel. Статистикалық функциясының категориясы-бұл:

320. MS Excel. SІN, COS функцияларын есептейтін формуланы шақыру жолы:

321. MS Excel интерфейсінің MS Word интерфейсінен айырмашылығы неде?

322. MS Excel. Бірнеше ұяшықты біріктіру үшін қолданатын команда:

323. MS Exсel. Бүкіл парағын тез арада ерекшелеу үшін:

324. Excel-ден диаграмманы Word құжатына қалай қоямыз:

325. MS Excel. Автофильтрдің қызметі:

326. MS Excel. Жұмыс кітабында парақты қорғау командасы:

327. MS Excel. Қорғалған ұяшықты қалай жасырамыз?

328. MS Excel. Ерекшеленген мәліметтер бойынша автоматты түрде диаграмма тұрғызу үшін қолданылатын функционалдық перне:

329. MS Excel. Формула қатарының үшінші бөлігінде не беріледі:

330. MS Excel. Ұяшықтың мазмұнын қалай өзгертеді:

331. MS Excel. Активті ұяшықты алмастыру үшін қолданылатын пернелер:

332. MS Excel. Есептеулер қалай орындалады:

333. MS Excel. Ұяшықтардың адресін қандай түрде жазуға болады:

334. Электрондық кестедегі диаграмманы баспаға шығарудың қандай варианттары бар:

335. MS Excel. Активті ұяшық бұл:

336. MS Excel. Диаграмма типін қалай өзгертуге болады?

337. MS Excel. Электрондық кестедегі ұяшық бұл:

338. MS Excel. Сұрыпталатын деректері бар ұяшықтар жиыны дегеніміз:

339. MS Exсel програмасының негізгі жұмыс өрісінің түрі қандай?

340. MS Excel. Кесте парақтарын Басқару панелі қай жерде орналасқан:

341. MS Excel. Электронды кестедегі бөлек ұяшық түрі қандай берілгендерден тұрады:

342. MS Excel. АВS функциясы қай функцияның категориясына жатады:

343. MS Excel. Саймандар тақтасындағы Автоқосындылау командасының қызметі:

344. MS Excel. Егер деректер ұяшыққа сыймаса, не істеу керек:

345. MS Excel. Диаграммасы бар парақты баспаға шығару командасы:

346. MS Excel. Тізімге басқа программадан ақпаратты қалай қоюға болады?

347. MS Excel. Электрондық кестеде ұяшықтар блогының берілуі:

348. MS Excel. Бірнеше беттерді қалай белгілеуге болады:

349. MS Excel. Электрондық кестеде деректерді көшіру және орнын ауыстырудың қолданылуы:

350. MS Excel. Электрондық кестедегі адрестің көрсетілу кординатасы:

351. MS Excel. Кестені автоматты түрде пішімдеу командасы:

352. MS Excel. Бірнеше ұяшықты біріктіру үшін қолданатын команда:

353. MS Excel. Парақты түгелімен көшіру үшін қолданатын команда:

354. MS Excel. Жұмыс кітабын сақтау үшін қолданылатын пернелер комбинациясы:

355. MS Excel. Автоматты толтыруды орындауға болады:

356. MS Excel. Пішімдеу саймандар тақтасындағы батырмалардың атқаратын қызметтері:

357. MS Excel. Автоматты енгізу құралына жататындар:

358. MS Excel. Диаграммалар шеберінің бірінші қадамында қандай параметрлер тағайындалады:

359. MS Excel. Диаграммалар шеберінің екінші қадамында қандай параметрлер тағайындалады:

360. MS Excel. Диаграммалар шеберінің үшінші қадамында қандай параметрлер тағайындалады:

361. MS Excel. Диаграммалар шеберінің төртінші қадамында қандай параметрлер тағайындалады:

362. MS Excel. Кестенің жақтауларын қалай қоямыз:

363. MS Excel. Жұмыс кітабын жабу командасы:

364. MS Excel. Келесі көрсетілген функциялардың ішінен Статистикалық категориясына жататын функцияны табыңыз:

365. MS Excel. Кестеге жол және бағананы қалай қосамыз:

366. MS Excel. Автотолтыру әрекеті қалай орындалады?

367. MS Excel диаграммаларының стандартты түрін таңдау:

368. MS Excel. Сақина (Кольцевая) түріндегі диаграмманың қолданылуы:

369. MS Excel. Гистограмманың қарапайым түріндегі қолданылуы:

370. MS Excel. Ағымдағы күнді енгізу:

371. MS Excel. Дөңгелек диаграмманы таңдау командасы:

372. MS Excel. Диаграмманы бөлек параққа орналастыру реті:

373. MS Excel. Диаграммаға өзгертулерді енгізу командасы:

374. MS Excel. Синтаксистік қатесі бар формула қалай есептеледі:

375. MS Exсel. Формуладағы $В$2:H6 жазуы бұл:

376. MS Excel-дегі баспа ауданы бұл баспаға шығарылатын…

377. MS Exсel. Егер терілген символ «=» таңбасымен басталатын болса, онда терілген тізбек бұл:

378. MS Excel. Формуладағы ұяшықтардың адресін қалай өзгертуге болады:

379. MS Exсel. Жұмыс алаңының тор сызықтарын алып тастау үшін:

380. MS Exсel. =$B3*C$3 жазуы нені білдіреді:

381. MS Excel. Кестенің жақтауын сызу үшін мынадай әрекеттерді орындау керек:

382. MS Excel. Парақты қорғауды алып тастау командасы:

383. MS Excel. Кестеге бос ұяшықтарды қалай қоямыз:

384. Access. Деректер қоры – бұл:

385. Access. Реляциондық деректер қоры:

386. Деректер қорының басқару жүйесі (ДҚБЖ):

387. Access негізделініп құрылған:

388. Access. Деректерді өңдеу үшін қолданылатын тіл: (яғни, нақты есептер үшін бір немесе бірнеше кестелерден қажетті ақпараттарды ерекшелеуге мүмкіндік береді).

389. Access деректер қорының негізгі объектілері болып:

390. Access. Кесте – бұл:

391. Access. Сұраныс – бұл:

392. Access. Есеп беру – бұл:

393. Access. Форма – бұл:

394. Access. Деректер қорын құрудың (жасау) сатысы:

395. Access. Деректер қорын жобалауда қолданылатын команда:

396. Access. Деректер қоры терезесінің ең жоғарғы жолында орналасқан батырмалар:

397. Access. Құру батырмасы арқылы:

398. Access. Ашу батырмасы арқалы:

399. Access. Құрастырушы батырмасы:

400. Access. Кестені құру (жобалау) үшін құрал - саймандар панелінен қолданылатын батырма:

401. Access. Кестені жою үшін құрал - саймандар панелінен қолданылатын батырма:

402. Access. Жазбаның көшірмесін алу үшін жазбаны белгілеп, келесі менюді таңдау қажет:

403. Access. Жазбаны жою үшін жазбаны белгілеп, келесі менюді таңдау қажет:

404. Access. Деректерді іздеу үшін келесі менюді таңдау қажет:

405. Access. Іздеу және Ауыстыру терезесін шақыру үшін қолданылатын пернелер комбинациясы:

406. Access. Кестелерді бір-бірімен байланыстыру үшін Сервис менюінен:

407. Берілген шарт бойынша MS Access -те құрылған кестелерден деректерді шығару және іздеу үшін құрылатын объект:

408. MS Access. Сұраныс формаларының түрлері:

409. Access. Үлгі бойынша сұраныстарды қалыптастыру үшін Деректер қоры терезесінен

Сұраныс бүктемесін таңдаңыз, сосын:

410. Access. Жаңа сұраныстарды құрудың барлық варианттарын көрсетіңіз:

411. Access. Сұраныстардың түрлері:

412. Access. Параметрлі сұраныстардың басқа сұраныстардан ерекшелігі:

413. Access. Деректер формасын құрудың тәсілдері:

414. Access. Деректердің жазылуын кестелік форма түрінде көрсетуі:

415. Access программасының терезесі келесі құрылымдық элементтерден тұрады:

416. Access жұмыс аймағында орналасқан:

417. Access. Деректер қоры терезесі келесі элементтерден тұрады:

418. Деректер қорының файлдары мен Access жобалаудың кеңейтулері:

419. Access. Кесте өрісінің Деректер түрі келесідей:

420. Access. Мәтіндік өріс өлшемі үшін стандартты түрде:

421. Access. «Өріс өлшемің қасиеттінің көмегімен:

422. Access. Санауыш өрісі:

423. Access. Бастапқы өрісті кілттік етіп құру үшін Кестеге жаңа бағана қосып, оған:

424. Access. МЕМО өрісі үлкен көлемді мәтінді сақтауға арналған деректер түрі. Өріс өлшемі:

425. Access. Мерзім не Уақыттың нақты пішімін орнату үшін Өріс қасиеттерінен:

426. Access. Логикалық түр тек бір ғана мәнді қабылдайды

427. Access. Кесте режимі арқылы кестенің сыртқы түрін өзгертуге болады. Ол үшін келесі сұқбат терезесін көмекке шақырамыз:

428. Access. Байланысқан өрістер болу үшін:

429. Access деректер қоры файлының кеңейтілуі:

430. MS Access программасы

431. MS Access. Тұрақты мәндерді салыстыру үшін салыстыру операторлары қолданылады. Логикалық Not операторы берілген мәнге:

432. MS Access. Шарт жолында Not «Т» өрнегінің мәні берілсе, нәтижеде өрістен (мысалы, аты-жөні):

433. MS Access. Шарт жолында Lіke «С*» өрнегінің мәні берілсе, нәтижеде өрістен (мысалы, аты-жөні):

434. MS Access. Шарт жолында Lіke «*С» өрнегінің мәні берілсе, нәтижеде өрістен (мысалы, аты-жөні):

435. MS Access. Шарт жолында Lіke [В-Д] өрнегінің мәні берілсе, нәтижеде өрістен (мысалы, аты-жөні):

436. Access қолданылатын сүзгілер типі:

437. Access.Сүзгі әрекетін доғару және кестені бастапқы қалпына келтіру:

438. Access. Жазбаға ерекшелеу бойынша сүзгі жүргізу командасы:

439. Access. Мәтіндік типті өрісті өсуі бойынша сұрыптау командасы:

440. Access. Мәтіндік типті өрісті кемуі бойынша сұрыптау:

441. MS Access деректер типі болмайтын тип:

442. MS Access. Таңдамаға шарт құруда немесе өзгертуде қолданылатын стандартты логикалық операторлар:

443. MS Access-те құрылған файлдың кеңейтілуі:

444. Кеңейтілуі *.mdb болып келген файлдың жүйесі:

445. Access. Құрылған кестенің құрылымын өзгерту үшін:

446. Access. Деректер қорымен жұмыс істеуде қолданылмайтын үғым:

447. Access. Деректер қорын басқару жүйесі программаның келесі құрамына жатады:

448. Access. Бағанда берілген деректер болуы тиіс:

449. Access. Деректегі өріс аты – бұл:

450. Місrоsоft Access. Кестеге деректерді енгізу келесі түрде орныдалады:

451. Access. Деректер қорындағы жазбаларға қолданылатын операциялар:

452. ДҚБЖ. Деректер қорын басқару жүйесі:

453. ДҚБЖ. Деректер қорының басқару жүйелерінде файлдағы деректер:

454. ДҚБЖ. Қордағы деректер:

455. Access. Құрылған фильтр:

456. ДҚБЖ. Өрістің негізгі қасиеттері:

457. ДҚБЖ. Әрбір кестенің өз:

458. ДҚБЖ. Деректер қорының басқару жүйесі:

459. Access. Бір немесе бірнеше кестеден керек деректерді алу үшін:

460. Access-те кестенің жолдарын:

461. Access-те кестенің бағандарын:

462. ДҚБЖ. * (жұлдызша) белгісі білдіреді:

463. Access. Деректер өрісінің аты – бұл:

464. ДҚБЖ қолдамайтын операция:

465. ДҚБЖ. Кестеге деректерді енгізу немесе көрнекті түрде көру үшін арнайы қызмет ететін объектіні атаңыз:

466. ДҚБЖ. Жазбаны жою командасы:

467. Access. Есеп беру объектісі қолданылады:

468. Access. Кестелерді байланыстыру командасы:

469. Объект құрылымын өзгертуге немесе құруға болатын, Mіcrosoft Access объектісінің терезесінің жұмыс режимі:

470. ДҚ (Деректер қорын) құру:

471. Access. Код өрісіндегі Санауыштың қызметі:

472. MS Access. Өсу реті бойынша сұрыпталған жазба:

473. MS Access. Кему реті бойынша сұрыпталған жазба:

474. MS Access. Өріс түрі (типі) тағайындалатын режим:

475. MS Access. Деректер түріне жататын өріс:

476. MS Access. Мәтіндік өрісте максимал түрде берілетін белгі саны:

477. MS Access. Өріс аты бос орынмен қоса есептегенде:

478. MS Access. «Кесте режимі» командасы орналасқан меню:

479. MS Access. «Құрастырушы» командасы орналасқан меню:

480. MS Access. Кесте атын өзгерту командасы:

481. MS Access.Форма режимінде * белгісімен берілген бағыттауышты шерту іс-әрекетті білдіреді:

482. MS Access. Деректерді теру, өңдеу, сүзгілеу, сұрыптау және іздеу командасы орындалатын режим:

483. MS Access. Егер өріс аты «ҚҰНЫ немесе БАҒАСЫ» деп берілсе, онда түр:

484. MS Access. Егер өріс аты «Факультет» деп берілсе, онда түр:

485. MS Access. Анықтама терезесін іске қосатын перне:

486. ДҚБЖ жатпайтын программа:

487. ДҚБЖ–гі сұраныстың нәтижесі:

488. Access. Деректер қорындағы бір немесе бірнеше өрістегі жазбаларды идентификациялау дегеніміз:

489. MS Access. Кестені көру режимінде бағананы бекіту командасы:

490. MS Access. Кестені көру режимінде бекітілген бағананы ажырату (көрсету) командасы:

491. Access. Деректер қоры моделі түрлері:

492. Місrоsоft Access .Бүкіл информацияны сақтауға арналаған құрылым және программа негізі болып табылатын объект:

493. Місrоsоft Access. Санауыш – бұл өрісте:

494. MS Access. Егер өріс аты «Туған жылы» берілсе, онда түр:

495. Місrоsоft Access программасының емлемесі (эмблемасы):

496. MS Power Poіnt-та құрылған құжаттар кеңейтілулері:

497. Құратын слайдтардың түсін өзгерту:

498. Есеп аймағын экранда орналастыру:

499. Power Poіnt программасының негізгі режимдері:

500. Power Poіnt программасының қандай мүмкіндіктері бар:

501. Power Poіnt презентацияларды құрудың тәсілдері:

502. Анимацияның келесі эффектін көрсету немесе келесі слайдқа көшу:

503. Алдынғы анимация эффектілерін көру немесе алдынғы слайдқа көшу:

504. «Х-нөмірлі» слайдқа көшу:

505. Экранды қара түспен көрсету немесе қара экраннан кейін көрсетуді жалғастыру:

506. Экранды ақ түспен көрсету немесе ақ экраннан кейін көрсетуді жалғастыру:

507. Автоматты түрде көрсетуді жаңарту немесе тоқтату:

508. Слайдты көрсетуді аяқтау:

509. Слайдтағы бірінші немесе келесі гиперсілтемеге көшу:

510. Автомазмұн шеберінің 1-қадамында қандай әрекет орындалады:

511. Автомазмұн шеберінің 2-қадамында қандай әрекет орындалады:

512. Автомазмұн шеберінің 3-қадамында қандай әрекет орындалады:

513. Автомазмұн шеберінің 4-қадамында қандай әрекет орындалады:

514. Слайдты көшіру (дублировать):

515. Power Poіnt программасында слайдпен жұмыс істеудің қандай режимдері бар:

516. Слайдтар режимі қандай мүмкіндік береді:

517. Құрылымдық режимі қандай мүмкіндік береді:

518. Слайдтарды сұрыптау режимі қандай мүмкіндік береді:

519. Бетке ескертпе жазу режимі қандай мүмкіндік береді:

520. Слайдтарды көрсету режимі қандай мүмкіндік береді:

521. Слайдтың безендіру элементтерін көрсетіңіз (қате жауабын көрсетіңіз):

522. Слайдтардың бірінен-біріне өту жылдамдығы түрлері:

523. Бір слайдтан басқасына ауысудың қандай тәсілдері бар:

524. Құрамдас (встроенная) мәтін анимациясы деген не:

525. Анимациялық эффектілер деген не:

526. Анимациялық эффектілер қосу:

527. Компакт дискіден жазба енгізу әрекеті қалай орындалады:

528. Презентацияны көрсету уақытын қалай қадағалауға болады:

529. Жинау шеберінің (Мастер упаковки) қызметі:

530. «Слайдты жою» орналасқан мәзір:

531. «Масштаб» орналасқан мәзір:

532. «Слайд нөмірі» орналасқан мәзір:

533. «Ауыстыру» орналасқан мәзір:

534. «Слайдты жасыру» орналасқан мәзір:

535. «Слайдтарды ауыстыру» орналасқан мәзір:

536. MS Power Poіnt. Басқа объектілерден слайдтар қою:

537. MS Power Poіnt. Слайдтарды сұрыптау қызметі:

538. MS Power Poіnt. Дублденген слайд құру:

539. MS Power Poіnt. Сурет қою:

4. Компьютер желісі, телекоммуникациялық және желілік технология

1. ІNTERNET - бұл:

2. E-maіl – бұл:

3. WWW – парақтарын көру үшін қызмет ететін программалардың жалпы атауы:

4. TCP/ІP – бұл:

5. World Wіde Web дегеніміз:

6. Модем - бұл:

7. Домен дегеніміз:

8. Түйін дегеніміз:

9. Протокол дегеніміз

10. ІP – адресіне ие болатын ұйым:

11. Мәтіндік құжаттарды пішімдеу үшін қолданылатын арнайы тіл:

12. E-maіl (Electronіc Maіl) немесе электрондық пошта – бұл:

13. World Wіde Web дегеніміз:

14. Модем ... арқылы компьютерді байланыстырады.

15. ІP – адресі:

16. ІNTERNET жүйесіндегі «Кімге» және «Қайда» бөлімдері ... белгілерімен бөлінеді.

17. HTML-дегеніміз:

18. http://www. nets. kz білдіреді:

19. Іnternet Іnformatіon Servіces көрсетеді:

20. Домен дегеніміз:

21. Домендік модельдер:

22. Web - парақ (HTML құжаты)дегеніміз:

23. Интернеттегі Web-беттерді көру үшін мына программалар қолданылады:

24. Бөтен адамдардан келген хаттарды ашу кезінде сақтық қажет. Себебі:

25. Компьютерлерді біріктірудің геометриялық схемасының жалпы атауы:

26. Ең үлкен ауқымды (глобальді) және компьютерлік желілер:

27. Web- бет гиперсілтемесі келесі көшуді қамтамасыз ете алады:

28. Гипермәтін дегеніміз:

29. Телефон желісі арқылы байланыса алатын компьютерлер бір-бірімен келесі хаттамамен деректер алмасады:

30. TCP хаттамасының атқаратын қызметі:

31. Web cервердің алғашқы (бірінші) бетіне жазылатын адрес:

32. Екі желінің деректер алмасуының принципін анықтаумен информациялық ережелері:

33. Бірдей хаттамаларды пайдаланатын желілерді байланыстыратын компьютер:

34. Белгілі бір мәселеге арналған деректер жиыны:

35. Гипермәтінді көру программасы:

36. Интернетке кіретін әрбір компьютердің төрт блоктан тұратын өз адресі:

37. Интернетке информацияны оңай көруге болатын графикалық интерфейс:

38. http://www.nets.kz нені білдіреді:

39. Желідегі пакеттердің адрестелуін іске асыратын хаттама:

40. Көру құрал-саймандары:

41. Желіге қосылған компьютерлердегі тұрақты адрес:

42. Web-беттің меншікті URL -адресі:

43. Провайдер торабымен дербес компьютерді байланыстыратын блок:

44. Көптеген ақпараттар түрлерін жинақтауға арналған компьютер:

45. Браузерлер парағын іздеп табуға арналған адрес:

46. Жеке информациялық блоктарда көп нүктені көрсететін адрес:

47. Қазақстан Республикасының Интернет жүйесіндегі домендік аты:

48. Интернетке қосылудың міндетті шарты:

49. Іnternet Explorer терезесінің элементтері:

50. Сайт дегеніміз:

51. Web-сайтты жөндегеннен кейінгі өзгерту командасы:

52. Желінің ақпараттық компоненттері:

53. Domain– Домен:

54. Ауқымды желі, компьютерлік желі

55. Электрондық поштамен жұмыс істеуге арналған танымал программалар:

56. FTP арқылы қызмет ететін арнаулы программасы бар желіге қосылған компьютер қалай аталады:

57. Интернеттің Online режимінде тікелей сұқбаттасу формасы:

58. Тұтынушыға Мәліметтерді оқуға және жіберілетін пошталық хабарларды құрастыруға мүмкіндік беретін программалар жиыны қалай аталады:

59. Web-беттерді көруге арналған программа қалай аталады:

60. Ішкі модем қайда орналасқан:

61. Интернетке қосылу түрлері:

62. Провайдер дегеніміз:

5. HTML тілінің негіздері. Мемлекетті басқарудағы ақпараттық технология

1. Тәг-бұл:

2. <BODY>-тәгінің қызметі:

3. HTML құжатына суретті қою командасы:

4. Гиперсілтеме ..... тәгі:

5. Электрондық пошта адресіне сілтеме жасайтын тәг:

6. Web-бетін құруға арналған программ:

7. Жаңа жолдан басталатын абзацтарды белгілеуге арналған тәг:

8. <Р> тәгінің қызметі:

9. Көлдеңен сызық қоюға мүмкіндік беретін тәг:

10. Мәтін әріптерінің түсін анықтайтын тәг:

11. Гипәрмәтіндік сілтеме түсін анықтайтын тәг:

12. Мәтінің фонында орналасатын суретті анықтайтын тәг:

13. ALIGN атрибутындағы сызықтың ұзындығын анықтайтын тәг:

14. ALIGN атрибутындағы сызықтың қалыңдығын анықтайтын тәг:

15. Сызықтың түсін анықтайтын тәг:

16. Құжатқа сурет кірістіруге мүмкіндік беретін тәг:

17. BORDER=n – бұл:

18. HEIGHT=n(%)– бұл:

19. WIDTH=n(%) – бұл:

20. HSPACE=n– бұл:

21. VSPACE=n – бұл:

22. ALIGN = «ТОР» атрибуты арқылы:

23. ALIGN = «MIDDLE» атрибуты арқылы жазылған:

24. ALIGN = «BOTTOM» атрибуты арқылы жазылады

25. Кестелердің жолдарын анықтайтын тәг:

26. Кестелердің бағандарын аынқтайтын тәг:

27. <TABLE> тәгінің қызметі:

28. <CAPTION> тәгінің қызметі:

29. <B> тәгінің қызметі:

30. <I> тәгінің :

31. <U> тәгі:

32. <TT> тәгі:

33. <S>тәгі:

34. <BIG> тәгі:

35. <SMALL> тәгі:

36. <SUP>тәгі:

37. <SUB> тәгі:

38. <MARQUEE> тәгінің қызметі:

39. HEIGHT — тәгінің қызметі:

40. WIDTH - тәгінің қызметі:

41. <OL> тәгінің қызметі:

42. Маркерленген тізімдер тәгі:

43. Нөмерленген тізімдер тәгі:

6. Қазіргі кездегі программалық құралдар

1. Pascal. Нақты Х айнымалысын сипаттаңыз:

2. Pascal. Нақты сандар Паскаль тiлiнде … типiне жатады

3. Pascal. Бүтiн сандар Паскаль тiлiнде … типiне жатады

4. Pascal. Символдық айнымалылар Паскаль тiлiнде … типiне жатады

5. Pascal. c=a+b, мұндағы a,b-ың типi integer болса, c-ның типi … болады.

6. Pascal. b=a, мұндағы a бүтiн сан болса, b-нiң типi … болады.

7. Паскаль тiлiнде тұрақтыны қалай анықтаймыз?

8. Шартты оператордың дұрыс жазылуын көрсетiңiз.

9. Паскаль тiлiнде “a” айнымалысын енгiзу операторы

10. Паскаль тiлiнде “a” параметрiн шығару операторы

11. Pascal. Case [өрнек] of операторының қызметi

12. Pascal. If [шарт] then [1-серия] …

13. Pascal. If [шарт] then [1-серия] else [2-серия] .…

14. Pascal. For I= 1 to N do ….

15. Pascal. Read операторының қызметi

16. Pascal. Var қызметшi сөзiнiң функциясы…

17. Pascal. Write операторы...

18. Pascal. Label қызметшi сөзiнiң атқаратын қызметi

19. Pascal. Read және readln операторлардың айырмашылығы неде?

20. Pascal. Write және writeln операторлардың айырмашылығы неде?

21. Паскаль тiлiндегi шартсыз көшу операторы …

22. Паскаль тiлiндегi goto операторы …

23. Паскаль тiлiндегi таңдау операторы …..

24. Delphi. Select операторының қызметі

25. Delphi. Insert операторының қызметі

26. Delphi. Update операторының қызметі

27. Delphi. Delete операторының қызметі

28. Delphi. TOpenDialog компоненті

29. Delphi. TSaveDialog компоненті

30. Delphi. TOpenPictureDialog компоненті

31. Delphi. TFontDialog компоненті

32. Delphi. TGraphics компоненті

33. Delphi. Программаны жөндеу дегеніміз:

34. Delphi ортасында программа құру үрдісі қандай этаптардан тұрады?

35. Форма қалай құрастырылады:

36. Объектілер терезесінің қай бөлімі компонентке қажетті қасиеттерді үйлестіреді?

37. Программаның орындалу файлын (EXE - файл) файылын құру үшін компилятор

38. Батырманы басқан кезде программада оқиға болу үшін процедураны қалай жазамыз:

39. Object Pascal-да идентификатор дегеніміз не?

40. Қарапайым типке не жатады?

41. Реттелген типке қандай функциялар қолданылады?

42. Массив типін бейнелеудің қай жауабы дұрыс:

43. Жазба типін баяндау құрылымын көрсет:

44. Жазба дегеніміз:

45. Object Pascal-да тексті өңдеу үшін келесі типтер қолданылады:

46. Модуль қандай бөлімдерден тұрады:

47. Модуль тақырыбы:

48. Модульдер арасындағы байланыс қандай резервті сөз көмегімен жүзеге асады:

49. Модульдің интерфейстік бөлімі қай сөздің көмегімен ашылады:

50. Класс аймағы дегеніміз не:

51. Класстың әдістері:

52. ”Класстың қасиеттері “түсінігіне дұрыс анықтама беріңіз:

53. String Grid классының компоненті...үшін арналған:

54. Компоненттер палитрасы қай терезеде орналасқан:

55. Компоненттер политрасы нені құрайды:

56. Форма конструкторы терезесін көбіне қалай атайды:

57. Код редакторы қанша бөліктен тұрады:

58. Объектілер испекторы терезесі қанша бөліктен тұрады:

59. Properties бөлімі неше бөліктен тұрады.

60. Объектілер селекторы не үшін қажет:

61. Қандай команданың көмегімен жаңа қосымшаның бос формалы проектісі құрылады:

62. Edit/Undo командыасы қандай қызмет атқарады:

63. Align to Grid командасы қандай қызмет атқарады:

64. Label компоненті не үшін қажет:

65. Label компонентінің Auto Size қасиетінің қызметі:

66. Open Dialog компонентер палитрасының қай бөлімнде орналасқан.

67. Button мен BitBtn батырмаларының айрмашылығы:

68. Button батырмасы үшін On click оқиғасы қай кезде жүзеге асады.

69. Button батырмасында сурет үшін қай қасиет жауапты:

70. Формада бір қатарлық мәтінді енгізуді бейнелейтін компонент қалай аталады:

71. Модуль тақырыбы қалай жазылады:

72. Қосылған ресурстар файлы:

73. Оқиға дегеніміз не:

74. Оқиғаны өңдеу үрдісі дегеніміз не:

75. Image компонентінің қандай қызмет атқарады:

76. Shape компонентінің қандай қасиеті бейнеленетін фигура үшін жауапты:

77. Page Control компонентінің екінші аты қалай аталады:

78. Shape компоненті қандай қызмет атқарады:

79. Delphi программалары қандай ортада өңделген:

80. Delphi ортасы қандай жүйе:

81. Delphi интерфейсін жүктегенде қанша терезені көруге болады:

82. Delphi-дің бас терезесі қайсы:

83. Қай терезеден қолданылатын компоненттер тізімін көруге болады:

84. Код редакторы терезесін көрсет:

85. Қосымша визуальді компоненттер қай бөлікке жатады:

86. Біріккен элементтер нені құрайды:

87. Бірнеше рет пайдаланылатын объектілер қайда орналасқан:

88. Delphi алфавиті неше әріптен тұрады:

89. Қарапайым инструкция:

90. Құрылымдық инструкция:

91. Үнсіз келісім бойынша Интегрирленген орта қанша терезеден тұрады:

92. Компоненттер политрасында қанша бөлшек орналасқан:

93. Қалам арқылы салынған сызықтың түсі (15 түрлі):

94. Қалам арқылы салынған сызықтың стилі:

Ситуациялық есептер

1. Информатикаға кіріспе және ақпараттық технологияның техникалық базасы

№1 тапсырма. Санау жүйесі.

1. Тапсырма: Санның негіздеуші дәрежесінің қосындысы түрінде жазыңыз:

8. 425₁₀8. 3678,898₁₀

9. 256₁₀9. 7,29083₁₀

10. 852₁₀10. 0,0032₁₀

11. 1243₁₀11. 2,3589₁₀

12. 2569₁₀12. 48,965₁₀

13. 4568₁₀13. 56,897₁₀

14. 12568₁₀14. 48,975₁₀

2. Тапсырма: Бүтін ондық сандарды екілік санау жүйесіне ауыстырыңыз:

8. 323₁₀8. 125₁₀

9. 150₁₀9. 229₁₀

10. 283₁₀10. 88₁₀

11. 428₁₀11. 255₁₀

12. 315₁₀12. 325₁₀

13. 181₁₀13. 259₁₀

14. 176₁₀14. 652₁₀

3. Тапсырма: Ондық бөлшектерді екілік санау жүйесіне ауыстырыңыз:

1. 0,322₁₀8. 37,25₁₀

2. 150,7006₁₀9. 206,125₁₀

3. 283,245₁₀10. 0,386₁₀

4. 0,428₁₀11. 10,103₁₀

5. 315,075₁₀12. 8,83₁₀

6. 181,369₁₀13. 14,125₁₀

7. 176,526₁₀14. 15,75₁₀

4. Тапсырма: Ондық сандарды сегіздік санау жүйесіне ауыстырыңыз.

1. 322₁₀8. 7006₁₀

2. 524₁₀9. 125₁₀

3. 283,245₁₀10. 229₁₀

4. 428₁₀11. 88₁₀

5. 315,075₁₀12. 37,25₁₀

6. 181,369₁₀13. 206,125₁₀

7. 176,526₁₀14. 940₁₀

5. Тапсырма: Ондық сандарды он алтылық санау жүйесіне ауыстырыңыз.

1. 322₁₀8. 369₁₀

2. 150,7006₁₀9. 125₁₀

3. 283,245₁₀10. 229₁₀

4. 428₁₀11. 88₁₀

5. 315,075₁₀12. 37,25₁₀

6. 181₁₀13. 206,125₁₀

7. 176,526₁₀14. 98,93₁₀

6. Тапсырма: Санның негіз дәрежелерінің қосындысы түрінде жазыңыз:

1. 11010101₂= 6. 1101,011=

2. 11111010₂= 7. 0,100101₂=

3. 10101011₂= 8. 11,10101₂=

4. 11100101₂= 9. 111,10100₂=

5. 11101001₂= 10. 101,10001₂=

7. Тапсырма: Сандарды екілік санау жүйесінен сегіздік санау жүйесіне аударыңыз:

11110110011₂ = 6. 1101010,1100₂=
110110101₂ = 7. 1010110,0101₂=

3. 110100110₂= 8. 11010,01101₂=

4. 10100110₂= 9. 1000,1101₂=

5. 1000011₂= 10. 11101,001₂=

8. Тапсырма: Сандарды екілік санау жүйесінен оналтылық санау жүйесіне аударыңыз:

1. 111110101010₂ = 6. 101010101,11001₂=

2. 1101010100111₂ = 7. 101010101,1010101₂=

3. 10001110101₂ = 8. 1010111,01010₂=

4. 1010011011₂ = 9. 11111,11000₂=

5. 1001010011₂ 10. 101,1011011₂

9. Тапсырма: Екілік сандарды қосыңыз:

1. 0110+0110= 6. 1101+0110=

2. 11001+10111= 7. 1010+011=

3. 10001+11101= 8. 10111+1011=

4. 11001+11100= 9. 111010+1110=

5. 11000+11101= 10. 110011+100011=

10. Тапсырма: Екілік сандарды азайтыңыз:

1. 11010-01101= 6. 10111-1001=

2. 1101-0110= 7. 111011-11001=

3. 1101-111= 8. 10111-11100=

4. 10001-1011= 9. 11110-1001=

5. 11011-1001= 10. 101011-10111=

11. Тапсырма: Екілік сандарды көбейтіңіз:

1. 1011ґ110= 6. 1101ґ101=

2. 11001ґ111= 7. 1010ґ101=

3. 0101ґ10= 8. 10001ґ111=

4. 1000ґ101= 9. 1110ґ1001=

5. 10111ґ1100= 10. 11011ґ100=

№2 тапсырма. Кестені толтырыңыз.

	Ондық с.ж.	Екілік с.ж.	Сегіздік с.ж.	Он алтылық с.ж.

I-Вариант	358,95


			164А
I I -Вариант	634,67

			7АС

I I I -Вариант	582,02
			1Ғ6Е


IV-Вариант	369,025


			4D61
V-Вариант	468.15


			2D4A
VI-Вариант	654.27

			5AD

VII-Вариант	286.52
			1D8E


VIII-Вариант	492.025


			4C61
IX-Вариант	417.75


			952F
X-Вариант	744.67

			78FC

XI-Вариант	542.92
			4D67

2. Компьютердің программалық жабдықтамасы

А) MS DOS операциялық жүйесі арналған тапсырмалар:

1. Каталогтармен жұмыс жасау:

а. жаңа каталог құру

b. каталогтың мазмұнын көру

c. Басқа каталогқа көшу

2. Файлдармен жұмыс жасау:

а. жаңа мәтіндік файл құру

b. файлдарды біріктіру (қосу)

c. файл атын өзгерту

d. файл мазмұнын көру

3. Командалық файлдармен жұмыс жасау:

a) Командалық файл құрыңыз.

b) Командалық файлды жүктеңіз.

c) Командалық файлдың орындалуын тоқтатыңыз.

d) Командалық файлды тексеріңіз.

В) Windows операциялық жүйесіне арналған тапсырмалар

1. Жұмыс үстеліндегі белгішелерді жанама менюінің көмегімен белгілі бір ретпен орналастыру.

2. Сұқбаттық терезенің көмегімен жұмыс үстелінің жаңа параметрлерін орнатыңыз (Жұмыс үстелі, Заставка, Безендіру).

3. Мерзім мен уақыттың дұрыс орнатылғанын тексеріңіз.

4. «Пуск» бас менюінен Программалар, Ойындар (қалауыңыз бойынша) екі программасын жүктеңіз. Екі программаны бүкіл экранға (каскад, жоғарыдан төмен, солдан оңға) ашыңыз.

5. Программаның біреуін жинаңыз, екінші программаны <Восстановить> батырмасы арқылы бастапқы қалпына қайта келтіріңіз. Тышқанның көмегімен терезенің өлшемін өзгертіңіз.

6. Ашық программаларды жабыңыз.

7. Жұмысшы дискідегі бір программаны жүктеңіз. Бұл программаның таңбашасын құрып, жұмыс үстеліне орналастырыңыз. Құрылған таңбашаның көмегімен программаны жүктеңіз. Құрылған таңбашаны жойыңыз.

8. Программаны меню «Программы»-на орналастырыңыз. Бас менюдің көмегімен программаны жүктеңіз.

9. Меню «Программы»-нан орналастырылған программаны жойыңыз.

10. Жолсерік программасын жүктеңіз.

11. Жолсерік программасының терезесіне келесі стандартты амалдарды орындаңыз:

2. Терезенің өлшемін өзгерту;

3. Жұмыс үстелінде терезені жылжыту;

4. Жолсерік программасының терезесін жинақтау;

1. Жолсерік терезесінің меню құрамын оқып үйрену.

2. Саймандар тақтасының батырмаларымен танысу.

3. Объектілерді аты, өлшемі және мерзімі бойынша орналастыру.

4. Жұмысшы логикалық дискінің мазмұнынмен танысу, барлық бұтақтарды көру және логикалық дискінің қасиеті жайлы ақпарат алу.

5. Түпкі каталогқа Медицина атты бума құрыңыз.

6. Көшірудің әртүрлі әдістерін қолдана отырып, буманы Жұмыс үстеліне көшіріңіз.

7. Жұмыс үстеліндегі бума көшірмесінің атын өзгертіңіз (Медицина-көшірме).

8. Орын ауыстырудың әртүрлі әдістерін қолдана отырып, аты өзгертілген буманы Жұмыс үстелінен екпінді дискіге ауыстырыңыз.

9. Медицина бумасының көшірмесін әртүрлі әдіспен жүктеңіз.

10. Әртүрлі әдістерді қолдана отырып, Медицина бумасының көшірмесін Жұмыс үстелінен жойыңыз (оның орнын қоржынға ауыстырыңыз).

11. Жойылған объектіні қалпына келтіріп, жабыңыз.

С) Операциялық жүйенің көмегімен иерархиялық файлдық жүйе құру

(MS DOS, Windows операциялық жүйесінің және Norton Commander қауашық программасының командаларын қолдану).

Каталогтар (Бумалар) ағашы

№	Ағаштар каталогы	№	Ағаштар каталогы
1. C:\Student	2. C:\ Student
3. C:\ Student	4. C:\ Student
5. C:\ Student	6. C:\ Student
7. C:\ Student	8. C:\ Student

№ вар.	Каталогтың мазмұнын көру	Файлдарды қосу	Файлдардың атын өзгерту	Файлдың мазмұнын көру	Каталогқа көшу
	D3	d8.txt+d1.txt = d.txt	d3.txt в da.txt	d7.txt	D1
	D1	d2.txt+d5.txt = d.txt	d1.txt в da.txt	d7.txt	D5
	D8	d2.txt+d5.txt = d.txt	d8.txt в da.txt	d4.txt	D8
	D7	d2.txt+d1.txt = d.txt	d7.txt в da.txt	d6.txt	D6
	D1	d2.txt+d5.txt = d.txt	d1.txt в da.txt	d7.txt	D2
	D5	d3.txt+d8.txt = d.txt	d5.txt в da.txt	d6.txt	D3
	D8	d7.txt+d2.txt = d.txt	d8.txt в da.txt	d1.txt	D4
	D3	d7.txt+d2.txt = d.txt	d3.txt в da.txt	d8.txt	D7

D) Дискіні дифрагментациялау.

Ш ScanDisk программасын іске қосыңыз. Дискіні тексеруге арналып тағайындалған

параметрлерді тексеріп шығыңызда, өзіңіз қолданып жүрген дискетті стандартты

түрде тексеріңіз.

Ш Шыққан нәтижелік қорытындыны мұқият қарап, талдау жасаңыз.

Ш Қатты дискіні тексеріңіз, нәтижеге талдау жасаңыз.

Ш Қатты дискіні дефрагментациялаңыз. Дефрагментациялау программасын іске

қосыңыз. Тағайындалған параметрлерді анықтаңыз.

3. Қолданбалы программалық жабдықтама

А) MS Word мәтіндік редокторы

1. Құру (көшіру 2-3 бет мәтіндерін)

2. Мәтінге қаріп түрлерін қолдану, түс, қисая жазу, астын сызу, қоюлап жазу т.б.

3. Параметр бойынша пішімдеу

4. Бетті нөмірлеңіз

5. Колонтитул қойыңыз

6. Кесте құрыңыз

7. Кестенің стилін беріңіз

8. Формуланы ендіріңіз

9. Автофигуралар қойыңыз, оларды топтастырыңыз

10. Суреттер қойыңыз, оларды өңдеңіз

Бет параметрі	Қаріп түрлері	Қаріп өлшемі	Бет нөмері	Колонтитул	Кесте құрыңыз	Кесте стилі	Формула	Автофигуралар
№	абзац (см)	Жол аралық интервал	Жол ұзындығы (см)
16.	2.5			Tіmes New Roman		ВВ-Снаружи	В	4х4	Объемная таблица 1	+С
17.	1.5			Verdana	15	Вн-Справа	Н	2х3	Изящная таблица 1
18.		1.5	14.5	Arіal		ВВ-Слева	В	4х7	Веб-таблица 2
19.	0.5		15.5	Іmpact		Вн-Внутри	Н	3х5	Сетка таблицы 1
20.		2.5		Arіal		ВВ-По центру	Н	4х6	Объемная таблица 2
21.	2.5	1.5		Tahoma		Вн-Слева	В	2х3	Современная таблица
22.				Arіal Black		ВВ-Справа	В	4х7	Столбцтаблицы 1
23.	1.5	2.5				Вн-Все, кроме первой	Н	6х3	Таблица-список 3
24.				Tahoma		Вн-Справа	В	5х5	Цветная таблица 2	+С
	3.5		14.5	Arіal Black		ВВ-Слева	Н	3х2	Таблица-список 8	+ +С
	0.5			Arіal Narrow		Вн-Внутри	В	5х2	Объемная таблица 3
		2.5		Verdana		Вн-Снаружи	Н	3х9	Простая таблица 3	+С
						Вн-Слева	В	7х7	Классическая таблица 4
				Comіc Sans MS		Вн-Снаружи	В	3х3	Современная таблица
		2.5		Verdana		ВВ-Справа	Н	4х7	Столбцы таблицы 5

В) MS Excel электрондық кестелері

Сақталынған файлды жүктеп, кестеге байланысты төмендегі командаларды орындаңыз:

1-тапсырма

1-кесте

“ДОКТОР - Ю” ЕМХАНАСЫ
Дәрігердің аты-жөні	Мамандығы	Еңбек стажы (ж.)	Жылына қабылдайтын науқастар саны	Демалысқа шығу мерзімі
Бименов К.С.	Хирург			12.07.05
Климова С.В.	Терапевт			12.06.05
Бараков К.Б.	Стоматолог			25.08.05
Абенова А.Е.	Лор			01.09.05
Алиев М.А.	Хирург			10.10.05
Амирова К.С.	Психолог			08.07.05
Султанова К.О.	Педиатр			05.07.05
Шуменов О.Е.	Терапевт			01.07.05

2-кесте

* Автоматты толтыру үшін-Сервис-Параметрлер- Тізімдер-Жаңа тізім командасы арқылы енгіземіз;

* Парақ косып, атын 2005 деп ауыстырып, сол параққа қорғаныс қойыңыз. «Сервис-Защита –Защита листа» командалар арқылы орындайсыз.

Нұсқа	Деректерді іріктеу	Парақ қосу және атын ауыстыру	Кестенің стилін өзгерту	Диаграмма түрін таңдаңыз	Параққа диаграмманы орналастыру
	Еңбек стаж алаң-ң өсуі бойынша	Луна	Классический1	Гистограмма	Луна
	Мамандығы алаң-ң кемуі бойынша	Марс	Финансовый	Линейчатая	Марс
	Дәр.аты-жөні алаң өсуі бойынша	Венера	Цветной1	Кольцевая	Венера
	Жылына қаб науқас саны өсуі бойынша	Меркурий	Цветной2	Лепестковая	Меркурий
	Дәр. аты-жөні алаң кемуі бойынша	Юпитер	Цветной3	Цилиндрическая	Юпитер
	Мамандығы алаң-ң өсуі бойынша	Плутон	Классический2	Коническая	Плутон
	Дем. шығу мерзімі кемуі бойынша	Сатурн	Список1	Конусы	Сатурн
	Еңбек стаж алаң-ң өсуі бойынша	Уран	Список2	Трубчатая	Уран
	Дем. шығу мерзімі өсуі бойынша	Нептун	Объемный1	Пирамидальная	Нептун
	Мамандығы алаң-ң өсуі бойынша	Роза	Объемный2	Пузырьковая	Роза
	Мамандығы алаң-ң кемуі бойынша	Пион	Классический3	Биржевая	Пион
	Еңбек стаж алаң-ң өсуі бойынша	Гвоздика	Простой	ЧБ гистограмма	Гвоздика
	Дәр. аты-жөні алаң-ң кемуі бойынша	Мак	Финансовый3	ЧБ круговая	Диаграмма1
	Еңбек ст алаң-ң өсуі бойынша	Венера	Финансовый	График	Венера
	Мамандығы алаң-ң кемуі бойынша	Меркурий	Цветной1	Круговая	Меркурий
	Дәр.аты-жөні алаң өсуі бойынша	Юпитер	Цветной2	Точечная	Юпитер
	Жылына қаб науқас саны өсуі бойынша	Плутон	Цветной3	С областями	Плутон
	Дәр. аты-жөні алаң кемуі бойынша	Уран	Классический2	Цилиндрическая	Уран
	Мамандығы алаң-ң өсуі бойынша	Нептун	Список1	Коническая	Нептун
	Еңбек стаж алаң-ң кемуі бойынша	Роза	Список2	Гистограмма	Роза

2-тапсырма

1. MS Excel-де өзі тобыңызбен аталатын файл құрыңыз. ОныС:\ Student бумасында сақтаңыз.

2. Кестені жиектеңіз және «Автопішім» командасы арқылы «3-ші классикалық » түрін жасаңыз;

3. «Салмағы» және «Бойы» жолдарының кемуі бойынша сұрыптаңыз;

4. «Автосүзгі» командасын қолданып:

а) Баған бойынша берілгендердің «Салмағы» 59-дан үлкенін көрсетіңіз;

б) Баған бойынша берілгендердің «Бойы» 172-ден кіші және теңдерін көрсетіңіз;

5.«Функция шеберін» қолданып, орташа мәнін, дисперсиясын және корреляция коэффициентін есептеңіз.

№3 кесте

Статистикалық есеп
№	Аты-жөні	Салмағы	Бойы
	Азанбаева Г.
	Бөгедаев А.
	Көкебаев Б.
	Илипов М.
	Қамиева А.
	Өміржанов Қ
	Акімбаев Р.
	Кенесбаева А.
	Нұрымбетов М.
	Жумашев Ж.
	Тайбуринова Н.

Параметры
	Орташа мәнін	Дисперсия	Корреляция
Салмағы
Бойы

3-тапсырма

· 2-ші кестеге байланысты төмендегі командаларды орындаңыз;

Ескерту: бағаналар бойынша сәйкес функцияны қолдана отырып, С2:L12

ұяшықтарындағы мәндерді есептеңіз.

№4 кесте

3-ші кестені толтырыңыз:

	Амалдар	Нәтиже
1.	Х және У-гі сандарды қосу
2.	Х-гі сандарды көбейту
3.	У-гі сандарды көбейту
4.	Х-тің сандарын қосу Х>0 үшін
5.	У тің сандарын қосу У>=2 үшін
6.	У-тің сандарын қосу Х>=0
7.	Пи (сан)
8.	Пи (градус)
9.	180 градустың радианы
10.	16 санын 3-ке бөлгендегі қалдық

Ескерту: 2-кестеден Х және У жиымдарын қолданып, Нәтиже бағанындағы мәнді есептеп

шығарыңыз.

№5 кесте

4-тапсырма

а) Дисперсия және корреляция коэффициентін есептеңіз:

Мед.статбасқармасының туылуы және өлімі туралы есебінің кестесі
Жылдар	Тууы	Өлімі
	9,3	12,5
	7,4	13,5
	6,6	17,4
	7,1	17,2
	7,0	15,9
	6,6	14,2
дисперсия
коэффициент корреляции

С) MS Access деректер қорын басқару жүйесі

C:\STUDENT бумасында өз тобыңыздың атымен жаңа бума құрыңыз.

Жаңа бумада Емхана атты жаңа деректер қорын құрыңыз.

№1 кестені берілген үлгі бойынша құрыңыз.

Кілттік өрісті дәрінің коды етіп алыңыз да, Қойма атымен сақтаңыз.

№1 кесте.

Өріс аты (Имя поля)	Деректер типі (Типы данных)	Өріс өлшемі (Размер поля)
Дәрінің коды	Сандық (Числовой)	Бүтін (Целое)
Дәрінің аты	Мәтіндік (Текстовый)
Дәрінің бағасы	Қаржылық (Денежный)	Негізгі (Основной)
Мөлшері	Мәтіндік (Текстовый)

№1 кестені төменгідей толтырыңыз.

Дәрінің коды	Дәрінің аты	Дәрінің бағасы	Мөлшері
	Супрастин		1т күніне 3 рет
	Иммунал		15 тамшы
	Аскарутин		1т күніне 3рет
	Валидол		1 таблетка
	Бронхо- мунал*П		1 капсула
	Гастрофарм		1т күніне 3 рет

№1 кестеге нұсқау бойынша келесі командаларды беріңіз.

нұсқау	Мерзімі атты жаңа өріс қосыңыз да, деректер типін логикалық етіп алыңыз.
Кестеге жаңа жазба қосыңыз.
Дәрінің бағасы атты өрістің өлшемін негізгіден евроға ауыстырыңыз
	Кестедегі Мөлшер атты өрістің атын Доза деп ауыстырыңыз
	Мәтіндік өрісті өсу реті бойынша іріктеңіз	Сандық өрісті кему реті бойынша іріктеңіз	«С» әріпінен басталатын дәріні сүзгілеу	«Валидол» дәрісін сүзгілеу
	Сандық өрісті кему реті бойынша іріктеңіз	«Аскарутин» дәрісін сүзгілеу	Мәтіндік өрісті өсу реті бойынша іріктеңіз	Бағасы 100 теңгелік дәріні сүзгілеу
	«Иммунал» дәрісін сүзгілеу	Сандық өрісті өсу реті бойынша іріктеңіз	«Г» әріпінен басталатын дәріні сүзгілеу	Мәтіндік өрісті кему реті бойынша іріктеңіз
	Мәтіндік өрісті өсу реті бойынша іріктеңіз	Сандық өрісті кему реті бойынша іріктеңіз	«Б» әріпінен басталатын дәріні сүзгілеу	Бағасы 700 теңгелік дәріні сүзгілеу
	Сандық өрісті кему реті бойынша іріктеңіз	«И» әріпінен басталатын дәріні сүзгілеу	Мәтіндік өрісті өсу реті бойынша іріктеңіз	«Валидол» дәрісін сүзгілеу
	«Аскарутин» дәрісін сүзгілеу	Мәтіндік өрісті өсу реті бойынша іріктеңіз	Бағасы 100 теңгелік дәріні сүзгілеу	«Б» әріпінен басталатын дәріні сүзгілеу
	Мәтіндік өрісті өсу реті бойынша іріктеңіз	Сандық өрісті кему реті бойынша іріктеңіз	«С» әріпінен басталатын дәріні сүзгілеу	«Валидол» дәрісін сүзгілеу
	Сандық өрісті өсу реті бойынша іріктеңіз	«И» әріпінен басталатын дәріні сүзгілеу	Мәтіндік өрісті кему реті бойынша іріктеңіз	Бағасы 300 теңгелік дәріні сүзгілеу

№2 кестені төмендегі үлгі бойынша құрыңыз. Кілттік өрісті дәрігердің коды етіп алыңыз да, Қызметкерлер атымен сақтаңыз.

Өріс аты (Имя поля)	Деректер типі (Типы данных)	Өріс өлшемі (Размер поля)
Дәрігердің коды	Сандық (Числовой)	Бүтін (Целое)
Дәрігердің аты жөні	Мәтіндік (Текстовый)
Мамандығы	Мәтіндік (Текстовый
Айлық	Қаржылық (Денежный)	Негізгі (Основной)
Еңбек стажы	Сандық (Числовой)	Бүтін (Целое)

Дәрігердің код	Дәрігердің аты жөні	Мамандығы	Айлығы	Еңбек стажы
	Аскаров Б.Б.	Аллерголог
	Иванов С.С.	Терапевт
	Ким А.А.	Лор
	Кадыров Д.Д.	Кардиолог
	Цой Ю.Ю	Пульманолог
	Акынов К.К.	Гастроэнтролог

№3 кестені төмендегі үлгі бойынша құрыңыз. Пациенттер атымен сақтаңыз.

Өріс аты (Имя поля)	Деректер типі (Типы данных)	Өріс өлшемі (Размер поля)
Дәрінің коды	Сандық (Числовой)	Бүтін (Целое)
Дәрігердің коды	Сандық (Числовой)	Бүтін (Целое)
Дәрігердің аты жөні	Мастер подстановка
Науқастың аты жөні	Мәтіндік (Текстовый)
Бөлімше	Мәтіндік (Текстовый)
Жасы	Сандық (Числовой)	Бүтін (Целое)
Жынысы	Логикалық	Иә/Жоқ
Туған күні	Мерзімдік (Дата/время)	Мерзімнің қысқа түрдегі пішімі

Дә-рі-нің ко-ды	Дәрігер-дің ко-ды	Дәрігердің аты жөні	Науқастың аты жөні	Бөлімше	Жасы	Жынысы	Туған күні
		Аскаров Б.Б.	Салемов А.	Аллергия		Ер	08.12.1992
		Иванов С.С.	Раева Б.	Терапевтік		Әйел	02.05.1997
		Ким А.А.	Петрова Е.	Лор		Әйел	22.09.1998
		Кадыров Д.Д.	Хван С.	Кардиология		Ер	18.05.1935
		Цой Ю.Ю	Таубасов Д.	Пульманология		Ер	04.10.1970
		Акынов К.К.	Саматова Ж.	Гастроэнтрология		Әйел	15.09.1966

1. Қарапайым сұраныс құру үшін:

F Сұраныс: Таңдамаға сұраныс терезесінде Қызметкерлер кестесінен Дәрігердің аты-жөні, Науқастың аты және Бөлімше өрістерін таңдаңыз;

F Х батырмасын шертіңіз де, сұранысты Науқастар деп сақтаңыз.

F Науқастар сұранысын екі рет шерту арқылы жүктеңіз.

2. Параметрлік сұраныс құру үшін:

F Қарапайым сұранысты таңдаңыз;

F Сұраныс: Таңдамаға сұраныс терезесінде Қызметкерлер кестесінен Дәрігердің аты-жөні, Мамандығы, Еңбек стажы және Айлығы өрістерін таңдаңыз;

F Дәрігердің аты жөні өрісінің шарт жолында [Дәрігердің атын таңдаңыз] деп жазыңыз;

F Х батырмасын шертіңіз де, сұранысты Дәрігерлер деп сақтаңыз.

F Дәрігер сұранысын жүктегенде сұхбат терезесі пайда болады. Сол терезеде Ким деп жазып, ОК батырмасын шертіңіз.

3. Сұранысты тек мамандығы лор мен кардиолог етіп құру үшін:

F Қарапайым сұранысты таңдаңыз;

F Сұраныс: Таңдамаға сұраныс терезесінде Қызметкерлер кестесінен Дәрігердің аты-жөні, Мамандығы өрістерін таңдаңыз;

F Мамандығы өрісінің шарт жолында «Лор OR Кардиолог» деп жазыңыз (ал егер солардан басқа деп таңдасаңыз Not командасын таңдайсыз);

F Х батырмасын шертіңіз де, сұранысты Мамандық деп сақтаңыз.

4. Айлығы 45000 теңгеден төмен деп сұраныс құру үшін:

F Қарапайым сұранысты таңдаңыз;

F Сұраныс: Таңдамаға сұраныс терезесінде Қызметкерлер кестесінен Дәрігердің аты-жөні, Айлығы өрістерін таңдаңыз;

F Айлығы өрісінің шарт жолында <4500 деп жазыңыз;

F Х батырмасын шертіңіз де, сұранысты Айлық деп сақтаңыз.

5. Есептеуге арналған сұраныс үшін:

F Қарапайым сұранысты таңдаңыз;

F Өрісі жолында өзіңіз Курс: [Айлық]/134 деп жазыңыз;

F Х батырмасын шертіңіз де, сұранысты Доллар деп сақтаңыз.

6. Деректердің баламасын (схемасын) құру үшін:

F Сервис → Схема данных (Деректердің баламасы) командасын таңдаңыз;

F Келесі кестелерді қосыңыз Қойма кестесінен Дәрі коды өрісін және Науқас кестесінен Дәрі қоды өрісін, Қызметкерлер кестесінен Дәрігердің коды және Науқастар кестесінен Дәрігердің коды өрісін таңдаңыз;

7. Берілген дәрінің қабылдау мөлшері бойынша науқастарға сұраныс құру үшін:

F Қарапайым сұранысты таңдаңыз;

F Қойма кестесінен Дәрі аты және Доза өрістерін; Қызметкерлер кестесінен Дәрігердің аты-жөні және Мамандығы өрістерін және Науқас кестесінен Науқастың аты және Бөлімше өрістерін таңдаңыз;

F Сұранысқа Қабылдау деген ат беріңіз, сол сұраныс терезесінде Сұраныс құрастырушысын өзгерту командасын таңдаңыз;

F Доза өрісінің Шартты жолында параметрлік сұраныс параметрін [қабылдау мөлшері] деп алыңыз да, сұранысты Қабылдау деп сақтаңыз.

8. Қиылысқан сұраныс құру үшін:

F Қарапайым сұранысты таңдаңыз;

F Қойма кестесінен Дәрі аты және Дәрінің бағасы өрісін;

F Науқас кестесінен Науқастың аты өрісін таңдаңыз;

F Бағасы деп сақтаңыз

F Қиылысқан сұранысты таңдаңыз;

F Бағасы атты сұранысты таңдаңыз;

F 1-ші Науқастың атын, 2-ші Дәрінің атын, 3-ші Бағасын таңдап, максимумын анықтаңыз

4. Компьютер желісі, телекоммуникациялық және желілік технология.

А. FTP-серверінің негізгі каталогына кіріңіз.

В. FTP-серверінен өз компьютеріңізге кез келген бір файлды шақырып алыңыз.

С. Сол файлды FTP-серверінен тауып алыңыз.

D. Оның парақтарын басқа кодтау түріне ауыстырыңыз.

Е. Көрсетілген Web-серверімен байланысыңыз.

Ғ. Берілген информациясы бар Web-серверінің парағын табыңыз.

G. Web парағын көрсетілген орында сақтап қойыңыз.

Н. Windows утилиттерін қолдана отырып (Қосымша 1) жұмыс станцияларының

жұмыс істеу анализін тексеру және оларға түсініктеме беріңіз.

I. Драйверді баптау процедурасы және жүйелік карталар инсталляциясы кезінде жүйелік ресурстармен жұмыс істеу. (жүйелік адаптердің параметрлері, жүйелік ресурстардың қолданылған тізімін жіне әрекеттердің тізбектеліп орындалуын анықтаңыз)

K. Windows утилиттерін қолдана отырып (Қосымша 1) IP-жүйесінің конфигурациялық талдауын көрсету және оған түсініктеме беру. Орнатылған маршрутты басқа желілерге (WAN), жүйенің статистикасына, ішкі желілермен желі маскасына, кесте адресінің түсініктемесіне қосыңыз.

L. Домендік адрестердің жазылуына мысал келтіріңіз.

M. Казахстандағы Интернет адрестерінің толық жазылуына мысалдар келтіріңіз.

5. HTML тілінің негіздері. Мемлекетті басқарудағы ақпараттық технология

Фреймнің жазбасын құрастырыңыз (бірнеше файлдарды бір құжатқа біріктіру).

Мысалы:

6. Блокнот программасында Frames1.html аты бар құжатты теріп сақтаңыз :

<html> <head> <title> Пример </title> </head> <FRAMESET ROWS="30%,40%,30%><FRAME SRC="1.html"><FRAME SRC="2.html"><FRAME SRC="3.html"></FRAMESET> </html> Нәтижесінде көлденең біріктірілген 3 файлды құжат алуыңыз керек.

Келесі тапсырмада бір тігінен орналасқан және екі көлденен орналасқан фреймдер құрыңыз.

Көмек:

1. <frameset cols= “*”>, <frameset rows= “*,*”> тэгтерін қолданыңыз.

2. Бұл құжатты Frames2.html. деген атпен сақтаңыз.

Жұмысқа тұру анкетасының формасын құрыңыз:

Көмек:

1. Бұл анкетада сіздің Аты-жөніңіз, мекен-жайыңыз, телефоныңыз, жынысыңыз көрсетілуі керек.

Келесі тэгтерді қолданыңыз: <FORM> -------- </FORM> және <INPUT>.

Атрибуттары:

TYPE=text

VALUE="LENIN INC"

TYPE=hidden

TYPE=submit

TYPE=reset

TYPE=radio

TYPE=password

TYPE=text.

Гиперсілтемелер құру.

Көмек:

2. «Мой компьютер» сөзін енгізіңіз, кейінен </A> жабушы тэгін жабыңыз.

3. «Мой компьютер» басқа түспен жазылып, асты сызылғанына сенімді болыңыз, бұл гиперсілтеменің құрылуын көрсетеді.

4. «Мой компьютер» сілтемесін басыңыз және оның қалай жұмыс істейтінін көріңіз. (Бұл жерде

гиперсілтемені көрсететін құжат жүктелуі керек).

Көлденең сызықтар құру.

Көмек:

1. Келесі тэгтерді пайдаланып үш көлденең сызықтарды құрыңыз:

Бұл жерде <HR>-сызық, WIDTH-ені.

2. Әр сызықтың қалыңдығын және түсін қойыңыз. Қалыңдығы пикселмен <SIZE= “n”> тэгінің

көмегімен беріледі.

Мәтінге және суретке қолданылатын сүзгілер жасаңыз.

Көмек:

1. «Медициналық информатика, Электронды үкімет» мәтініне DropShadow сүзгісін қолдану.

2. FlipH сүзгісі арқылы жоғарыда келтірілген мәтіндерге сүзгілер құру.

3. Бір сурет таңдап, суреттің көрсетілуі үшін WAVE сүзгісін қолданыңыз .

4. Белгілі бір сүзгіні қолданғаннан кейін бір құжат терезесінде 3 түрлі суреттің шығуын жүзеге

асырыңыз.

5. Бір кескінге 3 түрлі сүзгі қолданыңыз: WAVE, ALPHA, DROPSHADOW.

6. Қазіргі кездегі программалық құралдар (Pascal, Delphic тілдері бойынша)

· Cтуденттер спартакиадасында 100 метрге жүгіру нәтижелері бойынша массивтің деректер типін жазыңыз (бір өлшемді массив).

· Жолдық деректер типін, айнымалыларды жазыңыз. Айнымалыларға мән беріңіз.

· Студент туралы деректері бар жазба құрыңыз (ФАМ, туған жылы, факультет, топ).

· Информатика пәні бойынша үлгерім туралы жазбалардан массив жариялаңыз. Жазбада ФАМ, топ, баға өрістері бар. Программада бірінші студент үшін деректер енгізіңіз.

· Бала бақша тобындағы балалардың орта бойын анықтаңыз (бір өлшемді массив).

· Cтуденттер спартакиадасындағы 100 метрге жүгірудегі ең үздік нәтижені анықтаңыз (бір өлшемді массив).

· Берілген жолда қанша «а» және «е» әріптері бар екенін анықтаңыз (case).

· Студент жөнінде мәліметпен жазба құрыңыз (ФАМ, туған жылы, факультет, топ).

· Информатика бойынша студенттердің үлгерімі туралы жазбалармен массив құрыңыз. Жазба ФАМ, топ, баға жолдарынан тұрады.

· №2 есеп үшін массивті процедура түрінде бейнелеңіз.

· №1 есептегі балалардың орта бойын табуды функция түрінде бейнелеңіз.

· а және в екі санының қосындысын табу керек; деректер үшін Edit компонентерін, нәтижесі үшін – Label пайдалану.

· х пен у максимальді мәнін табу керек: деректер үшін Edit компонентерін, нәтижесі үшін – Label пайдалану.

· х пен у минимальді мәнін табу керек: деректер үшін Edit компонентерін, нәтижесі үшін – Label пайдалану.

· «Қосу» батырмасын басқан кезде Edit компонентінен ListBox тізімінің соңына мәтін қосылатындай қосымша құрыңыз

· «Қою» батырмасын басқан кезде Edit компонентінен ListBox тізімінің белгіленген орнына мәтін қойылатындай қосымша құрыңыз

· «Жою» батырмасын басқан кезде ListBox тізімінен белгіленген мәтін жойылатындай қосымша құрыңыз

· Деректердің бір өлшемді массивінен максимум табу керек; деректер үшін StringGrid, нәтижелер үшін Label компоненттерін қолдану.

· Деректердің бір өлшемді массивінен минимум табу керек; деректер үшін StringGrid, нәтижелер үшін Label компоненттерін қолдану.

· Деректердің екі өлшемді массивінен максимум табу керек; деректер үшін StringGrid, нәтижелер үшін Label компоненттерін қолдану.

· Деректердің екі өлшемді массивінен минимум табу керек; деректер үшін StringGrid, нәтижелер үшін Label компоненттерін қолдану.

· Қосымшаның қалай жұмыс жасайтынын және оқиғаға әсерлесу программасының фрагментін көрсету, батырма компонентінің OnClick «шертуінің» оқиғаға әсерін құру. Процедура – реакциясының атына және батырма атына көңіл аударыңыз.

· StringGrid кестесіне бүтін сандардың бір өлшемді массиві енгізіледі. CheckBox 1 жалаушасының тәуелділігінде барлық сандар немесе тек оң сандар, ал CheckBox2 жалаушасының тәуелділігінде тек қосындысы немесе осы сандардың көбейтіндісі орындалатындай қосымша құру.

· Edit1 және Edit1 компоненттеріне 2 нақты санды RadioButton1 көмегі арқылы қосу RadioButton2 – алу арқылы қосымша құру. Батырманы басқанда программада осы ауыстырғыштардың Checked қасиеттерінің мәндері тексеріледі және сандарды қосу және алу орындалады. Нәтижесі Label компонентінде көрсетіледі.

· Жобалар менеджері көмегімен дайын жоба мен оның файлдарын көріп шығу керек.

· Жаңа форма құрып, оны жобаға енгізу, Unit1 модуліндегі Uses сөйлемі қалай өзгеретінін көру.

· Form2 формасын жлобалау. Мысалы, Form2 – мәтіні бар құттықтау қағазы және Form1 формасына қайтып келу.

· Оң сандардан берілген массивтің мәндерінің ортасын табаңыз (қате – нөлге бөлінетін).

· Туылған жылдары бойынша адамның жасын анықтаңыз (туылған жыл теріс сан болмауы тиіс, нөлге тең).

· Холста үйдің суретін салу

· Адамның суретін салу

· Дайын графикалық объектілерді қосу.

· Үш жазбадан тұратын массив құрыңыз: StringGrid1 компонентіндегі студенттер туралы деректер (Аты-жөні, тобы, туылған жылы). Деректерді файлға кіргізу. Файлдардан деректерді оқу және StringGrid2 компонентін экранға шығару.

· Топ студенттері туралы деректер қорын құрыңыз (Аты-жөні, туған жылы, суреті).

· Қосымша құрыңыз: деректер қорында стационарда жатқан науқастар туралы мәлімет бар (ФАМ, дене қызуы, қысым). Навигатор көмегімен жазба таңдалынады, егер «қысым» батырмасы басылса, экранға фамилия, қысым және қысым мәніне байланысты «жоғары», «төмен», «норма» сөздері шығады.

· Қосымша құрыңыз: деректер қорында стационарда жатқан науқастар туралы мәлімет бар (ФАМ, дене қызуы, қысым). Навигатор көмегімен жазба таңдалынады, егер «температура» батырмасы басылса, экранға фамилия, науқастың дене қызуы және температура мәніне байланысты «жоғары», «норма» сөздері шығады.

· Студенттердің деректер қорынан (ФАМ, топ, «Информатика» пәні бойынша баға) сүзгі көмегімен №101 топ студенттерінің арасынан Информатика пәнінен «5» алғандарды көрсетіңіз, сүзгі өшірулі кезде – барлық студенттер.

· Қызметкерлер жөнінде деректер қорының кестесін құрыңыз (ФАМ, туған жылы, жалақысы). Программа құрыңыз:

· а) «қызметкер жасы» атты есептелінетін өріс құру;

· б) жасы 18-ге тең қызметкерлерді іздестіру; келесі қызметкерге көшу «Іздеу» батырмасын басқан кезде жүзеге асады.

· Науқастардың дене қызуының деректер қорын құрыңыз (ФАМ, туған жылы, температура). Дене қызуының қалыпты жағдайдан ауытқуы есептелінетін қосымша құрыңыз (Т_норм=36,6 С), мысалы, Т=35,4, ауытқу (35,4-36,6)=-1,2.

· Деректер қорын құрыңыз (ФАМ, қандағы лимфоциттер саны). «Норма», «лимфоцитоз» немесе «лимфопения» батырмаларын басқан кезде деректер сүзілетіндей қосымша құрыңыз.

· Деректер қорын құрыңыз (ФАМ, қанда гемоглобиннің болуы). «Норма», «патология» немесе «анемия» батырмаларын басқан кезде деректер сүзілетіндей қосымша құрыңыз.

· Деректер қорын құрыңыз (ФАМ, қандағы эозинофилдердің болуы). «Норма», «аллергиялық ауру» батырмаларын басқан кезде деректер сүзілетіндей қосымша құрыңыз.

· Жаңа туған балалар салмағының деректер қорын құрыңыз (ФАМ, салмақ). «Норма», «жеңіл салмақты» немесе «ауыр салмақты» батырмаларын басқан кезде деректер сүзілетіндей қосымша құрыңыз.

· Деректер қорын құрыңыз (ФАМ, эритроциттердің тұрбаға түсу (ЭТТЖ)). «Норма», «қабыну процесі» батырмаларын басқан кезде деректер сүзілетіндей қосымша құрыңыз.

Есептер:

Сөздік алгоритм құрыңыз:

Блок-схема құрыңыз:

1. У функциясын келесі формула бойынша табу: , мұндағы а= ; в= ; х=

2. У функциясын келесі формула бойынша табу: , мұндағы а= ; в= ; х=

3. Санның абсолют шамасын табу.

Нұсқау: Абсолют шаманың анықтамасын қолданыңыз.

4. ахтеңсіздігін шешіңіз.

5. теңсіздігін шешіңіз.

6. теңсіздігін шешіңіз.

Алгоритм және блок-схема құрыңыз:

1.Егер ЭТЖ = 14 – норма,ЭТЖ > 18 – қабыну процесі, ЭТЖ <14 – патология екені белгілі болса, ЭТЖ (эритроциттердің тұну жылдамдығы) бойынша қабыну процесін анықтау.

2. Қандағы лимфоциттер мөлшерініңиммундық статусын бағалау. Сау адамның қанында лимфоциттер мөлшері қалыпты, яғни 1мкл-да 810-ден 3610-ға дейін болады. Лимфоциттер мөлшерінің өсуі–лимфоцитоз, төмендеуі–лимфопенияны көрсетеді.

1. Есептеңіз:

1 кесте

1-нұсқа	2-нұсқа	3-нұсқа
а) a:=78 mod 5 б) b:=97 div 9 в) kl:=(50 div 4) mod 5 г) fl:=82 mod (30 div 7) д) y1:=int(5.7) е) y2:=trunc(5.7) ж) y3:=frac(5.7) з) y4:=round(5.7) и) y5:=pred(Z) к) y6:=succ(R) л) y7:=ord(D) м) y8:=chr(86)	а) a:=99 mod 8 б) b:=68 div 5 в) kl:=(71 div 6) mod 2 г) fl:=95 mod (35 div 8) д) y1:=int(6.2) е) y2:=trunc(6.2) ж) y3:=frac(6.2) з) y4:=round(6.2) и) y5:=pred(K) к) y6:=succ(O) л) y7:=ord(P) м) y8:=chr(80)	а) a:=65 mod 8 б) b:=77 div 5 в) kl:=(83 div 6) mod 3 г) fl:=92 mod (29 div 7) д) y1:=int(4.5) е) y2:=trunc(4.5) ж) y3:=frac(4.5) з) y4:=round(4.5) и) y5:=pred(B) к) y6:=succ(G) л) y7:=ord(Q) м) y8:=chr(87)

2. Математикалық теңдеуді сызықтық түрде жазыңыз (2 кестені қараңыз)

3. Y функциясын формула бойынша есептеңіз (2 кестені қараңыз):

Тапсырманы орындау талаптары:

а) тапсырма орындау үшін нұсқаңызды таңдаңыз және өз нұсқаңыздың шартын орындаңыз;

б) есепті шығару үшін блок-схемасын сызыңыз;

в) программа мәтінін жазыңыз;

г) сандық есептеу арқылы алынған нәтижені оқытушыға көрсетіңіз.

2 кесте

Нұсқа нөмері	Функция

Қандағы гемоглобин мөлшері бойынша анемия диагностикасының алгоритмін құрыңыз:

А) сөздік;

В) графикалық;

С) паскаль тіліндегі программасы.

Аллергия диагностикасына алгоритм құрыңыз:

А) сөздік;

В) графикалық;

С) Паскаль тіліндегі программасын .

D диастолалық қысымды анықтау алгоритмін құрыңыз:

А) сөздік;

В) графикалық;

С) паскаль тіліндегі программасын .

Жаңа туған балалардың салмағын анықтау алгоритмін құрыңыз:

А) сөздік;

В) графикалық;

С) Паскаль тіліндегі программасын .

2 тапсырма

Алгоритм құрыңыз:

А) сөздік;

В) графикалық;

С) Паскаль тіліндегі программасын .

1) Енгізілетін санның таңбасын анықтау;

2) 1-ден 9-ға дейінгі сандар квадраттарының қосындысын анықтау.

3 тапсырма

Функция S ті формула бойынша есепте (кестеге қара):

Тапсырмаға қойылатын талаптар:

а) орындау үшін вариант номері және вариант шарты;

б) есеп шығарудың болк-схемасы;

в) программа тексті;

г) есептеу кезіндегі алынған сандық мәні.

Мына әрекеттерді орындап программа құру:

Программаны шақырғаннан кейін тышқанмен "Приветствие" сөзіне басқанда"Первые успехи!" хабарламасы шығатындай программаны орындау. Программадан шығу үшін «Выход» белгісін тышқанмен шертеді.

Түсіндірме:Бұл жұмыста «Standard» беттің Label және Button компоненттері арқылы оқиғаны өңдеу жұмысын жасау.

Программаны орындау жоспары:

1. Жаңа проект ашу.

2. Формаға келесі компоненттерді орналастырамыз: Label белгісін және екі Button белгісін.

3. Button2 белгісін белгілейміз, Object Inspector терезесіне өтіп Properties бөлімінен (қасиет), Caption арқылы Button2 белгісінің тақырыбын Выход деп өзгертеді.

4. Events (оқиға) бөліміне өтіп Object Inspector терезесінде, OnClick оқиғасын ашамызда оң жағын тышқанмен басу керек. Соңында программаны кодтау терезесі ашылады, яғни Button2 белгісінің процедураны орындататын «Close;» командасын жазу керек.

5. Проектіні сақтау керек, мысалы, Pr1.pas немесе Pr1.dpr

6. Программаны орындауға жіберіп, соңында проект терезесін «Выход» белгісімен жабу керек.

7. Форманы белгілеп, Object Inspector терезесінде Caption арқылы Form1 сөзін Проект-1 деп өзгертіледі. Бұл программаның негізгі терезесінің атауы болады.

8. Button1 белгісін белгілеп, Object Inspector терезесінде Caption қасиетінде Button1 сөзін «Приветствие» деп ауыстырамыз. Егер қажет болса өлшемін үлкейтіп аламыз.

9. Events бөліміне өтіп, Object Inspector терезесінен OnClick қасиетін таңдап, оң жағын тышқанмен шерту керек. Программаны кодтау терезесіне өтіп, Button1 белгісіне мына процедураны орындау керек, ол үшін келесі кодты жаз:

Label1.Caption:=‘Первые успехи!’;

10. Проектіні соңғы рет сақтап, тексеруге жіберу керек.

Программаны орындау жоспарының қысқаша жазбасы:

Программаны орындаудың жоспарының қысқа түрдегі жазылу формасы мына түрде: Жаңа проект ашу.

1. Формада келесі компоненттерді орналастыру: Label және екі Button белгісін.

2. Келесі әрекеттерді орында:

Белгіленген компоненттер	Объектілі инспектор терезесі	Қасиеттері нің аты	Әрекет
Button2	Properties (свойства)	Caption	Выход
	Events (события)	OnClick	Close;

3. Проектіні ат беріп сақтаймыз, мысалы, Pr-1.pas немесе Pr-1.dpr

4. Программаны тексеруге жіберіп, соңында проектіні Выход арқылы жабу керек.

5. Келесі әрекеттерді орында:

Белгіленген компоненттер	Объектілі инспектор терезесі	Қасиеттері нің аты	Әрекет
Form1	Properties	Caption	Проект-1
Button1	Properties	Caption	Приветствие
	Events	OnClick	Label1.Caption:=‘Первые успехи!’;

6.Проектіні соңғы рет сақтап, тексеруге жіберу керек

Қосымша тапсырма:

1. Жазылған белгілердегі қаріптердің көрнекі және өлшемдерін стандартты түрге келтіру жұмысын орындау.

Көмек. Object Inspector терезесіне өтіп Font қасиетінің оң жағын тышқанмен шерту.

2. « Выход» белгісін ерекшелеу белгі ретінде орындау.

Көмек. Белгілерді ауыстыру үшін Additional бетіне өтеу керек. Ол белгі BitBtn.белгісі. Соңында Object Inspector терезесіне өтіп Kind қасиетімен өзгерту керек.

3. Программаны орындауға берген кезде экранда Label1 белгісінің орынында «Первые успехи!» сөзі шығуы керек, ал Приветствие белгісін басқанда жаңа хабарлама «Первые и не последние!» шығу керек.

Көмек. Caption қасиетімен OnClick оқиғасын пайдаланып өзгерістер енгізу керек.

4. Орындалатын файл Pr1.exe Delphi ортасында емес, Windows болады.

Көмек. Delphi терезесінен Windowsқа өту. Проводник арқылы.

Тапсырманың орындалуы:

· Программаны орындауды мына түрде жүргіземіз:

· Программаны шақырғаннан кейін орындаушы тышқан немесе бағыттаушы арқылы терминдердің аттарын таңдап «Ввод» пернесіне басады.

· Программа өз жұмысын «Выход» пернесі арқылы аяқтайды.

Түсініктеме.Бұл жұмыста Standard компоненттер палитрасында орналасқан ListBox (тізім) компоненті, ақпаратты енгізуге арналған редактор және таңдау алгоритмі қолданылады (оператор Case).

2. Программаның орындалу жоспары

1. Жаңа проект ашамыз. Формаға «Анықтама» деген атпен жазамыз.

2. Формаға компоненттерді орналастырамыз.

3. Проектіні ат қойып сақтаймыз мысалы, Pr4.pas немесе Project4.dpr

4. Программаны шақырамыз, соңында проект терезесін «Выход» кнопкасымен жабамыз.

5. Келесі әрекеттерді орындаймыз:

Белгіленген компоненттер	Объектілі инспектор терезесі	Қасиеттері нің аты	Әрекет
BitBtn1	Properties	Kind	bkClose
		Caption	&Выход
Label1	Properties	Caption	Терминдер
Label2	Properties	Caption	Что это такое?
Label3	Properties	Caption	Атын өшіру
		AutoSize	False
		WordWrap	True
		Height
		Width

6. ListBox1белгісін белгілейміз, Object Inspector терезесінен Items қасиетін таңдап,оң жағында орналасқан үш нүктелі белгіні басамыз. Ашылған терезеге қажетті түстердің аттарын енгіземіз, әрқайсысын жаңа жолдан жазамыз.

Жазылған тексті Termin.txt. атымен сақтаймыз. Ол үшін тышқанның оң жақ кнопкасын басып Save (сақтау) командасын орындаймыз. Құрылған редактордан шығу үшін ОК кнопкасына басамыз.

7. Келесі әрекеттерді орында :

Белгіленген компоненттер	Объектілі инспектор терезесі	Қасиеттері нің аты	Әрекет
ListBox1	Events	OnKeyPress	if key=#13 then case ListBox1.ItemIndex of 0:Label3.Caption:='Аномально высокая чувствительность (гиперчувствительность) иммунной системы к безобидным для организма веществам (аллергенам), приводящая к воспалительной реакции, порой опасной для жизни'; 1:Label3.Caption:='Симптом печеночной патологии - желтоватый оттенок кожи, конъюнктивы и белков глаз'; 2:Label3.Caption:='Комплекс процессов, запускаемых в организме при появлении в нем болезнетворных микробов (бактерий, вирусов и т.п.) и раковых клеток. Ведет к нейтрализации и уничтожению'; 3:Label3.Caption:='Биологический катализатор - белок, обеспечивающий протекание в организме специфической биохимической реакции, синтеза того или иного типа необходимых молекул'; 4:Label3.Caption:='Жироподобное вещество (липид), входящее в состав клеточных мембран и желчи, а также постоянно циркулирующее в крови в составе липопротеинов. Его избыток повышает риск атеросклероза.'; end;

8. Проектіні сақтап, тексеруге жіберу керек.

3. Тапсырма

1. Программаның интерфейсін өзгертеміз: жазуын, экранның және қаріптердің түсін өзгерту.

2. ListBox1 жолында тұрған курсордың не істеу керектігін көрсететін анықтама шығатындай етіп өзгерту керек.

Көмек ретінде. Hint қасиетін пайдаланып (хабарлама тексті), Showhint (хабарламаны көрсету керек пе) ListBox1компонентінде.

1. Тапсырманың қойылуы

Программа құру арқылы мыналарды орындаймыз:

Орындаушы бағыттаушы пернелер арқылы сол жақтағы «Физикалық өлшемдер» тізімінен кез келген сөзді таңдап Enter пернесіне басады. Содан кейін орындаушы келесі оң жақтағы «Өлшемдердің атаулары» тізіміне өтіп таңдап алынған физикалық өлшемге сәйкес атауға көшеді. Егер Өлшемдердің аттары дұрыс таңдалған болса, онда «Оценка» сөзінің астында құптау нұсқамасы шығады «Правильно» деген сөзбен, егер дұрыс емес сөз таңдалынып алынса, онда «Ошибка» деген сөз шығады. Қайтадан бір физикалық шаманы таңдап алып, оның сәйкес келетін атауын дұрыс тапқанша бірнеше рет орындауға болады.

Түсіндірме. Бұл жаңа программа екі тізімнің бір-бірімен сәйкестігін көрсетеді, ListBox негізінде Items және ItemIndex қасиеттерімен және Label белгісімен өлшемдердің аттарын жолдарға жазуға болады.

3. Программаны орындау жоспары

4. Жаңа проект аш.

1. Форма компонентіне сәйкесінше Label белгілеріне ат енгіземіз. Назар аударыңыз , «Физикалық өлшемдер» және «Өлшемдердің атаулары» екі жолдан тұрады және ортаға қарай орналастырылған.

Көп жолды атауларды жазу үшін (Label белгісінде):

Белгіленген компоненттер	Объектілі инспектор терезесі	Қасиеттері нің аты	Әрекет
BitBtn1	Properties	Caption	&Выход
		Kind	bkCancel
	Events	BitBtn1Click	Close;
Label1	Propeties	AutoSize (изменение размера в зависимости от текста в Caption)	False
		WordWrap (разрыв строки)	True
		Height Width	Установите подходящие размеры.
		Alignment (выравнивание текста)	taCenter

2. Проектіні мысалы, Pr5.pas және Project5.dpr аттармен сақтаймыз.

3. Программаны орындап, «Выход» кнопкасымен проект терезесін жабамыз.

4. ListBox1 белгілйміз, Object Inspector терезесінен Items, қасиетін таңдаймыз да оның оң жағындағы үш нүктелі кнопкасын басамыз. Ашылған терезеге физикалық өлшемдерді енгіземіз, әрқайсысын бөлек жаңа жолдан жазамыз:

Ватт

Ом

Вольт

Ампер

Терілген тексті Fiz1.txt. атымен сақтаймыз. Ол үшін тышқанның оң жақ кнопкасын басып Save режімін таңдаймыз. Қойылған редактрден шығу үшін OK ге басамыз.

5. Listbox2 белгілейміз және салыстыра отырып, физикалық өлшемдердің атауларын енгіземіз:

Напряжение

Сопротивление

Сила тока

Мощность

Теілген тексті Fiz2.txt атымен сақтаймыз.

6. Келесі әрекеттерді орындау:

Белгіленген компоненттер	Объектілі инспектор терезесі	Қасиеттері нің аты	Әрекет
ListBox1	Events	OnKeyPress	If key=#13 then Num1:=ListBox1.ItemIndex;
ListBox2	Events	OnKeyPress	If key=#13 then begin case ListBox2.ItemIndex of 0: Num2:= 2; 1: Num2:= 1; 2: Num2:= 3; 3: Num2:= 0; end; if Num1=Num2 then begin Label4.Caption:='Правильно'; CountR:=CountR+1 End Else Label4.Caption:= 'Ошибка'; If CountR=5 then ShowMessage(‘ Тест окончен! ‘ );

Var бөлімінде Num1, Num2 және CountR айнымалыларын бүтін типті деп implementation бөлімінің алдында көрсету керек.

7. Проектіні сақтап, тексеруге жібереміз.

Емтихан сұрақтары

1. Информатикаға кіріспе және ақпараттық технологияның техникалық базасы

Пән, объектілер және информатика құрамының бөлігі. Ақпараттың физикалық және математикалық аспектілері. Информатиканың математикалық негіздері. Дискреттілеу туралы түсінік. Санау жүйесі. Екілік, сегіздік және он алтылық санау жүйесі. Бір санау жүйесінен басқа санау жүйесіне ауыстыру. Ақпаратты компьютерде беру (бейнелеу). Булдік алгебра және компьютердің логикалық сұлбасы. Компьютердің негізгі блоктарын ұйымдастыру элементтері. Процессордың ұйымдастыру архитектурасы. Компьютер жадысын ұйымдастыру.Адрестеу жүйесін ұйымдастыру. Жадыны басқару, мультипроцессорлық есептеу жүйелері: есептеу процесін параллелдендіру, ярустық параллелді формалар. Гипержазықты әдістер.

2. Компьютердің программалық жабдықтамасы

MS DOS амалдар жүйесі. Негізгі түсініктер мен анықтамалар. Магниттік дискілерде ақпаратты иерархиялық файлдық жүйе түрінде жазып сақтау. Файлдар, каталогтар, дискілер. Файлдар, каталогтер, дискілермен жұмыс істеудің негізгі командалары. “Kursdos” программасымен істеу. MS DOS программасымен жұмыс істеу.

NORTON COMMANDER - MS DOS операциялық жүйесінің қауашық программасы. NC программасында функционалдық пернелердің қызметі. Каталог, ішкі каталог, файл құру командалары. NORTON COMMANDER-де файлдарды жүктеу. NORTDEMO оқу программасымен жұмыс істеу. Командаларды қолдану. Программаның жүйелік менюі (Ғ9). Шаблон бойынша жұмыс (Ғ5,Ғ6,Ғ8). NC – де өз бетінше жұмыс.

WІNDOWS операциялық жүйесі. Негізгі менюден командалар таңдау. Программаны жүктеу. Құжаттарды ашу. Программалар мен құжаттардың таңбашасын құру. Бума құру. Терезелердің экранда орналасуы: терезені жинақтау және бүкіл экранға ашу. Бір терезеден келесі терезеге өту. Мәселелер тақтасының көмегімен терезелерді орналастыру. Белгішелерді реттеу. Жұмыс үстелінің реңін таңдау және баптау, экранның бастамасын, экранның және түстердің нақтылығын баптау. Wіndows жүйесінің жұмысын аяқтау. Wіndows анықтамалық жүйесін шақыру. Ақпаратты іздеу. Көмекшінің шығуы. Сұхбаттық терезенің жанама анықтамасы. Стандартты программаларды іске қосу. “Блокнот” программасында құжаттарды құру. Құжаттарды ашу және сақтау. Айналым жолақтарын пайдалану. Құжаттардағы мәтіндік фрагменттерді таңдау. Мәтін фрагментін көшіру, қырқып алу және қою. Алмасу буферімен жұмыс істеу. WordPad мәтіндік процессорындағы құжаттарды пішімдеу. Paіnt графикалық редакторымен жұмыс істеу. Wіndows тің файлдық құрылымы. Файлдық құрылымы бойынша екі әдіспен жұмыс істеу: Жолсерік программасы және жүйелік терезе “Менің компьютерім”. Жолсерік программасы және жүйелік терезе “Менің компьютерім” арқылы файл құрылымын көру. Файл құрылымының режимдерін көру әдістері. Кесте режимі арқылы бума терезесімен жұмыс істеу. Файлдар мен таңбашаларға жаңа ат беру, көшірмесін алу, орнын ауыстыру және жою. Drag@Drop механизмі арқылы объектінің орнын ауыстыру және көшірмесін алу. Жанама менюі. Жасырын және жүйелік файлдарды көру. Файлдар тобын таңдау. Файлдарды іздеу.

Негізгі қызметші программалар. Қызметші программаларды тағайындау және оның құрамы. Дискілерді тексеретін программалар. Қатты дискіні стандарттық тексеру. Дискілерді дифрагментациялау. Компьютер жұмысын талдау программалары. Жүйелік монитор программасы. Қатты және иілгіш дискілердің тиімділігі және олардың тексерілуі. Файлдарды архивтеу және архивтен шығару. Компьютерлік вирустар және олардан қорғану.

3. Қолданбалы программалық жабдықтама

MS Word мәтіндік процессоры. MS Word мәтіндік процессорын тағайындау және оның мүмкіндіктері. Жатық меню. Word саймандар тақтасын экранға шақыру. Мәтіндік құжаттарды құру және құжатты көру режимдері. Файлдермен жұмыс істеу: құжатты құру, сақтау және ашу. Беттердің параметрлерін тағайындау. Абзацты пішімдеу. Құжатты баспаға шығару. Жұмысты аяқтау. MS Word мәтіндік процессоры. Алмасу буферімен жұмыс істеу: мәтін фрагментін көшіру, қырқып алу, жылжыту және өшіру. Мәтінді пішімдеу: қаріп, абзац, жиектеу (өрнекпен безендіру) және жабық жазықтықты бояу. Тілді таңдау. Тасмалдауды тағайындау. Санағыш тізімін құру (белгіленген және нөмірленген тізім). Жазу емлесін (орфографияны) тексеру. MS Word-та кесте құру: кестедегі бағана мен жолды қою және жою, ұяшықты жиектеу мен біріктіру. Колонтитул. Автофигуралар. Суретті қою және өңдеу. Мәтінді және суретті орналастыру. Суреттермен жұмыс істеу. Жиектеу. Графикалық объектілерді құру және өзгеріс енгізу. Графикалық объектілердің шек арасын айқындау, жабық жазықтықты бояу, көлеңкесін тағайындау. Элементтер тобын топтастыру, жіктеу, ретімен орналастыру. Графикалық объектілерді түзету және орнын ауыстыру. Графикалық объектілердің бағытын өзгерту. Формула енгізу.

MS Excel электрондық кестелерін қолдану. MS Excel программасын іске қосу. Программаның экрандағы көрінісі. Формула жолағы. Ұяшықтардағы деректер. Мәтін және сандар енгізу. Бағаналар ені мен жолдардың биіктігін, енін өзгерту. Ұяшықтармен жұмыс істеу: біріктіру, бір ұяшықты бірнеше ұяшыққа бөлу, пішімдеу. Диаграмма құру. Диаграмманы өңдеу. Диаграмманы толықтыру. Диаграмма шебері: типтері, бастапқы деректер, параметрлері мен диаграмманы орналастыру. Диаграмма ауданындағы түрін, қаріпін, қасиетін пішімдеу. Формуланы электрондық кестеде қолдану. Формула енгізудің ережелері. Қосындыны есептеу. Функция шебері. Ұяшықтардың мекен-жайын абсолютті, салыстырмалы және аралас түрде беру. Деректерді іздеу. Форма терезесімен жұмыс істеу. Сүзгілеу. Автосүзгі. Бірнеше терезелермен жұмыс істеу. Арнайы функциялармен жұмыс істеу. Деректерді іріктеу.

MS Access деректер қорын басқару жүйесі. Обьектілер және MS Accеss–пен жұмыс істеу режимдері. Деректер қорының кестелерінің ерекшеліктері. Деректер қорының кестелерімен жұмыс істеу әдістері. Кестелер арасындағы байланысты құру. OLE технологиясы. Сұраныс. Таңдамаға сұраныс. Сұраныс үшін кестелерді таңдау. Сұранысты үлгі бойынша толтыру. Параметрлік сұраныс. Сұраныстағы есептер. Сұраныстағы өзгерістер. Қорытынды сұраныстар. Формалар. Формаларды құру. Автоформалар. Форма шеберінің көмегімен форма құру. Формалардың құрылымы. Форамалардың бөлімдері. Жазбаларды құру. Автоесеп беру. Есеп берудің құрылымы.

Тұтынушы интерфейсі. «Statistics» дестесімен жұмыс істеу. Негізгі статистикалық сипаттамалар. Корреляциялық тәуелділікті есептеу. Кездейсоқ шамалардың таралу заңдары. Гистограмма және жиілік кестесі. Гистограмма және жиілік кестесі. Стъюденттің таралу заңы. Екі таңдама ортаның арасындағы айырмашылық.

Медициналық есептерді шығаруда Power Poіnt электрондық презентациясын қолдану. Презентация құру. Дайын құрылған презентацияны пайдаланып жаңа презентация құру. Шаблон көмегімен презентация құру. Өз мазмұнымен ұсынылған шаблондар. Web сервердегі шаблондар. Презентацияны безендіру. Анимацияның эффектілері. Презентацияларды көрсету.

4. Компьютер желісі, телекоммуникациялық және желілік технология

Желі туралы жалпы маұлұмат. Компьютер желісінің қажеттілігі және сілтемелер. Аппараттық және программалық жабдықтама. Ауқымды және жергілікті желілер. Желі топологиясы. Деректерді беру тәсілін шолу. Ауқымды желі Интернет. Интернетте жұмыс істеу. OutLook Express электронды поштамен жұмыс істеу.

Ақпараттық қауіпсіздік және оның құрамы. Ақпараттық қауіпсіздік және оның классификациясы Ақпараттық процестерді қауіптерден қорғау. Ақпаратты қорғаудағы инженерлік техникалық әдістер, ұйымдастыру шаралары. Компьютерлік вирустардан ақпаратты қорғау. Антивирустық программалармен жұмыс істеу. Ақпараттық жүйелердің қауіпсіздігі. Ақпаратты криптографиялық жабу. Интеллектуалдық жүйелер. Медициналық сараптық жүйелер.

5. HTML тілінің негіздері. Мемлекетті басқарудағы ақпараттық технология

HTML құжатының негіздері. Мәтінді пішімдеу. HTML-тізімін қолдану. Тізімдер. Тізімдер анықтамасы. HTML-құжатының түстік гаммасы. HTML-құжатында суреттерді бейнелеу. Кестелер. Форма мен жиекті құру. Фрейма туралы түсінік. Тұтынушы формалары. Гипремәтіндік сілтеме. Қарапайым гиперсілтемені құру. Сілтеме ретінде графикалық файлды қолдану. Сілтеме және түс. Көлденең сызықтар. Аудионы қосу. Фондық дыбыс. Сүзгілеулер. Сүзгілеуді мәтінге қолдану.

ЭҮ туралы негізгі түсінік. Ақпараттық коммуникациялық технология (АКТ) және мемлекетті барқару жүйесінде модернизация жүргізу. Ақпараттандыру пән ретінде мемлекетті басқару. Мемлекетті басқаруда АКТ ендіру мақсаты: кейбір мәселелерді шешуде, құжат алмасуда азаматтарға, бизнесмендерге, мемелекеттік аппараттарға (G2G, G2B, G2C) байланыс арқылы қызмет көрсету. Ақпараттық коммуникациялық инфрақұрылым және ақпараттық қауіпсіздік. 2005-2006 жылғы ҚР-ның «Электрондық үкімет» құру жөніндегі Мемлекеттік бағдарламаның негізгі мақсаты мен міндеті. Қазақстанда АКТ-ның мемлекет басқаруға енгізілу үшін оның функционалдық жүйесі мен нормативті құқықтық негізінің қалыптастыру үшін қабылданған заңдар: «Электрондық құжат пен электрондық цифрлық қолдар туралы», «Ақпараттандыру». Қазіргі кездегі заңдастырылған қорлар. ЭҮ инфрақұрылымы. Сыртқы контур. Ішкі контур. Әкімшілік реформа және мемлекет басқару жүйесінің реинжинирингі. «Электрондық үкіметке» арналған мемлекеттік бағдарламаны іске асырудың негізгі бағыттары мен тетігі. Қазақстан республикасында «Электрондық үкіметті» қалыптастыру. Қазақстанда қазіргі кездегі ақпарттық коммуникациялық технологияны дамыту және басты приоритеттерін ендіруҚазақстан республикасында «Электрондық үкімет» қалыптастырудың 2005-2007 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасына сәйкес «Электрондық үкіметтің» қызмет көрсетулері. ҚР-да «Электрондық үкіметі» енгізудегі төрт буын (электрондық порталды құру, халықты компьютермен және Интернет – байланысқа қолжетімділікті қамтамасыз ету, халықтың компьютерлік сауаттылығын көтеру). ҚР ақпараттық технология паркін дамыту стратегиясы. ЭҮ кезеңдерін қалыптастыру. «Электронды үкіметтің» 3 кезеңі.

6. Қазіргі кездегі программалық құралдар

Алгоритмдер және программалау тілі. Алгоритмдер (типтер, қасиеттері, беру тәсілдері). Алгоритмдік құрылым (сызықтық, тармақталған, циклдік). Программалу тілінің жалпы қызметі. Базалық алгоритмдер. Алгоритмдер және оны талдау. Негізгі программалық эффективтік есептеу сұлбасы. Базалық алгоритмдердің тізбектеліп өңделуі. Ақпараттық құрылымдар туралы жалпы мағлұмат. Сықызтық, тармақталған, циклдік. Есептеу оптимизациясы. Программаны жөндеу және тестілеу әдістері. Модульдік және құрылымдық программалаудың концепциясы. Объектлік бағдарлық программалауға шолу. Pascal және Delphi. Программаларды өңдеу технологиясы. Деректер типі. Паскальдағы программа құрылымы. Айнымалылар. Тұрақтылар. Математикалық, логикалық және жолдық өрнектер. Меншіктеу операторы. Түсініктеме. Жаңа типті сипаттау. Саналатын тип. Тип-диапазон. Деректердің құрылымдық типтері (массивтер, жазбалар, жиындар). Шартты оператор. Таңдама операторы. Циклдік операторлар. Ішкі программаның құрылымы (функция және процедура). Параметрлерді тасмалдау. Модульдің құрылымы. Класс туралы түсінік. Объектілік бағдарлық программалауға шолудың үш қағидасы. Өріс, қасиеттер, оқиғалар, әдістер. Delphi ортасында қосымшаларды құру. Delphi компоненттерінің иерархиясы. Мәтінмен жұмыс істейтін компоненттер (Label, Edit). ListBox компоненттерінің негізгі қасиеттері мен әдістері. StringGrid компоненттерінің негізгі қасиеттері мен әдістері. Басқару компоненттері (батырмалар, индикаторлар, қосып-ажыратқыш). Қосымшаларды құру (жобану басқару). Жөндеу. Жөндеудің кеңейтілген құралы.Ерекше жағдайлар. Тұтынушы интерфейсінің негіздері. Графиктермен жұмыс істеу. Delphi жүйесінде файлмен жұмыс істеу тәсілдері. Delphi-де файлмен жұмыс істеудің жалпы технологиясы. Windows-тың стандартты сұхбат терезесі. Dialogs тақтасы. Файл таңдау терезесінің компонеттері. Ақпаратты баспаға шығару технологиясы. Деректер қоры және ДҚБЖ туралы түсінік. DataBase, DeskTop көмегімен деректер қорын құру. BDE жүйесінде деректер қорымен жұмыс істеуді іске асыру. BDE компоненттер тақтасы. Деректер қоры бойынша навигация. Сүзгілеу. Сүзгінің түрлері. Есептелетін өрістер. Кестеде іздеу жұмыстарын жүргізу. Кесте бойынша навигация. Деректер қорын және қосымшаны құру.

Практикалық дағдының тізімі

1. Информатикаға кіріспе және ақпараттық технологияның техникалық базасы

Жаңа технологияны игеру, профессионалдық іс-әрекеттер аясындағы маманға қажет ақпаратты өңдеудегі, жинақтаудағы және сақтаудағы негізгі компьютерлік әдістермен жұмыс істеу, ЭЕМ функциясының негізгі принциптерін анықтау, ЭЕМ архитектурасы, оның негізгі бөлігі және оның типтерін анықтау.

2. Компьютердің программалық жабдықтамасы

Жүйелік (операциялық жүйелер) программалар және оның түрлері. Стандартты программалармен жұмыс істеу, көмекші программалар.

3. Қолданбалы программалық жабдықтама

Фармацевтикалық, медициналық биологиялық ақпараттарды өңдеуде және талдауда, статистикалық есептеулерді жүргізуде қолданбалы программаларды (мәтіндік редактор, электрондық кестелер, деректер қорын құру және басқару, “STATISTIСS” дестесі) қолдану, презентация құру және слайдтар тағайындау.

4. Компьютер желісі, телекоммуникациялық және желілік технология

Интернеттің медициналық ресурстары пайдалану, фармацевтикалық, медициналық анықтамалық жүйелер, интеллектуалдық және эксперттік жүйелер, компьютерлік желідегі медициналық қосымша - электрондық поштаны қолдану. Барлық коммуникациялық технологиялар мен телемедициналарды пайдалану

5. HTML тілінің негіздері. Мемлекетті басқарудағы ақпараттық технология

Веб-құжаттарын құру, «Электрондық үкімет» тағайындаған электронды қызметтерді пайдалану, дамыған елдерде «Электрондық үкімет» қызметтерінің қарқындылығын талдау

6. Қазіргі кездегі программалық құралдар

Қазіргі кездегі программалық құралдарды қолданып медициналық мазмұнды қарапайым есептердің алгоритмін және программасын жазу

Развернуть

Открыть в широком формате

– Конец работы –

Используемые теги: профессор, Адибаев, доценттер, Андаспаева, Ажибекова, дайында0.052

Если Вам нужно дополнительный материал на эту тему, или Вы не нашли то, что искали, рекомендуем воспользоваться поиском по нашей базе работ: Профессор Адибаев Б.М., доценттер Андаспаева А.А., Ажибекова Ж.Ж. дайында

Что будем делать с полученным материалом:

Если этот материал оказался полезным для Вас, Вы можете сохранить его на свою страничку в социальных сетях:

Еще рефераты, курсовые, дипломные работы на эту тему:

Составлено по лекциям профессора КДА Олесницкого и архимандрита Платона Игумнова Практическая деонтология Запада и православная этика
Составлено по лекциям профессора КДА Олесницкого и архимандрита Платона Игумнова... Билет... Введение в нравственное богословие Действия нравственные и безнравственные Нравственный закон Совесть...

Из лекции профессора А.И. Осипова ДЛЯ ЧЕГО ВОДА БЫЛА ПРЕВРАЩЕНА В ВИНО
БРАК ТАИНСТВО БОГОЧЕЛОВЕЧЕСКОЕ... Из лекции профессора А И Осипова... в году в храме Илии Пророка Москва...

Под общей редакцией доктора медицинских наук профессора генерал-полковника медицинской службы И.М. Чижа
Под общей редакцией доктора медицинских наук профессора генерал полковника... Указания по военной токсикологии Министерство обороны РФ Главное военно медицинское управление Под ред И М Чижа М с...

Майбурд Е.М. - Введение в историю экономической мысли. От пророков до профессоров. 2000. Издательство: Дело. 560 с
Первое издание этой книги давно распродано однако интерес к ней высок по прежнему И это неудивительно российскому читателю предлагается книга... Простота изложения и плавность перехода к вещам все более и более сложным... Для старших школьников учителей студентов преподавателей и всех кто интересуется историей и содержанием...

Гражданское право. Том I. под ред. доктора юридических наук, профессора Е.А.Суханова - М.: Волтерс Клувер, 2004
Ответственный редактор доктор юридических наук профессор заведующий... Учебник е издание переработанное и дополненное рекомендован Министерством образования Российской Федерации в качестве учебника для студентов...

Конспект лекций профессора, кандидата искусствоведения В.П. Бурого
Эти лекции Владимир Прокофьевич нам начитывал в течение двух семестров учебного года Лекции записаны под диктовку профессора... Оглавление...

Председатель секции профессор Дмитриева Т.Б
На сайте allrefs.net читайте: Председатель секции профессор Дмитриева Т.Б...

Ответственный редактор: доктор философских наук,профессор В. П. Кохановский
Введение... Предметная сфера Философии... Наука в культуре современной цивилизации О многообразии...

Доктор технических наук, профессором Жакулиным А. С. и кандидатом технических наук Жакулиной А.А
Карагандинский государственный технический университет...

Психология в России: университетские профессора
Достаточно долго, пока новые университетские школы приобретали влияние, научные идеи возникали и распространялись в обществе как бы сами… Однако эта ситуация изменяется к концу XIX века, когда во всех крупных… Это выступление, скорее всего, и побудило московское университетское начальство пригласить Юркевича из Киевской…

0.029